Βιβλιοπροτάσεις

Η εορταστική περίοδος προσφέρει σε πολλούς από εμάς μία μοναδική ευκαιρία να παραμείνουμε σπίτι, απολαμβάνοντας την καλή συντροφιά ενός βιβλίου. Για τις φετινές γιορτές ο Canis Libertatis επιλέγει και σας προτείνει ορισμένα βιβλία, τα οποία αξίζει να βρίσκονται είτε στη δική μας βιβλιοθήκη, είτε σε εκείνη κάποιου φίλου.

Πορεία προς τον Φιλελευθερισμό

Πρόκειται για ένα εμβληματικό για την ελληνική φιλελεύθερη βιβλιογραφία βιβλίο, το οποίο ξεκινά μια καινούργια διαδρομή. Η "Πορεία προς τον Φιλελευθερισμό" του Μάρκου Δραγούμη, εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1991, εξαντλήθηκε όμως σύντομα. Η νέα βελτιωμένη έκδοση περιλαμβάνει πολλά καινούργια στοιχεία, με κυριότερο ένα εκτεταμένο επίμετρο που καλύπτει τις τελευταίες εξελίξεις και αναλύει την πρόσφατη κρίση από μια φιλελεύθερη οπτική. Πέραν των άλλων, αυτό που καθιστά το συγκεκριμένο βιβλίο ενδιαφέρον, είναι το οτι προέρχεται από έναν ειλικρινή πρώην αριστερό. Ο Μάρκος Δραγούμης, έχοντας διαγράψει μία σημαίνουσα πορεία στην αριστερά, οδηγήθηκε μέσω των όσων επιχειρημάτων παραθέτει σε μία προσωπική μεταστροφή και απόρριψη όχι απλά των πρακτικών του σοσιαλισμού, αλλά και της συνολικής φιλοσοφίας που κρύβεται πίσω τους.

Στο έργο αυτό το χιούμορ, η πρωτοτυπία των ιδεών και των εκφραστικών μέσων αλλά και η επιστημονική μεθοδολογία, η εκτενής βιβλιογραφία και το λεπτομερές ευρετήριο προσφέρουν ένα σημαντικό εργαλείο τόσο για τους ερευνητές και τους μελετητές όσο και για τους νέους που αναζητούν ουσιαστική γνώση. Πρόκειται όμως πάνω απ’ όλα για ένα πολύτιμο βοήθημα για ενεργούς και σκεπτόμενους πολίτες, που δεν αρέσκονται σε ξύλινο λόγο και κατεστημένες ιδεολογίες. Έχοντας διαβάσει την πρώτη έκδοση, εκτιμώ πως η "Πορεία προς τον Φιλελευθερισμό" θα επανέλθει δυναμικά μέσα στο 2011, εγείροντας τον δημόσιο διάλογο γύρω από την θέση και διάδοση του φιλελευθερισμού στην Ελλάδα.

Το Μνημόνιο της Ελλάδος

Η χρονιά που φεύγει χαρακτηρίστηκε από την εκδήλωση μιας πολλαπλής και βαθειάς κρίσης. Η κρίση αυτή έχει δώσει λαβή σε απλοϊκά όσο και αποπροσανατολιστικά επιχειρήματα, την στιγμή που μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης εξακολουθεί να αγνοεί τα πραγματικά γεγονότα που μας οδήγησαν στην προσφυγή και ενεργοποίηση ενός διεθνούς μηχανισμού στήριξης.

Ο Παναγιώτης Γκλαβίνης διδάσκει Διεθνές Οικονομικό Δίκαιο στο τμήμα Νομικής του ΑΠΘ και  ήδη από τη δεκαετία του εννενήντα ασχολείται και αρθρογραφεί επισταμένως σχετικά με το νομικό πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης και το θεσμικό περιβάλλον διεθνών επενδύσεων και διακρατικών συναλλαγών. Στο σύντομο και εύληπτο αυτό βιβλίο  επιχειρεί μία συστηματική και τεκμηριωμένη εξήγηση, για το πώς φτάσαμε στην ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης της ελληνικής οικονομίας και ποιοι κίνδυνοι αποσοβήθηκαν από την προσφυγή μας στο μηχανισμό αυτό. Για ποιούς λόγους αποκοπήκαμε από τις διεθνείς αγορές κεφαλαίων και πώς διαχειρίστηκαν την κρίση μας η ΕΕ και η διεθνής κοινότητα. Πώς και γιατί διαμορφώθηκε, με τον τρόπο που διαμορφώθηκε, τελικά το Μνημόνιο, ποιος ο σκοπός και το νομικό του καθεστώς, κατά πόσο περιορίζει την εθνική μας κυριαρχία και αν οι ρυθμίσεις του είναι συμβατές με την εσωτερική και διεθνή έννομη τάξη.

Το "Μνημόνιο της Ελλάδος" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Σάκκουλα και προτείνεται ανεπιφύλακτα τόσο στον νομικό εκείνο που ασχολείται με υποθέσεις διακρατικών και διεθνών συναλλαγών, όσο και στον απλό αναγνώστη, ο οποίος επιθυμεί μία σοβαρή και τεκμηριωμένη επεξήγηση όλων των κρίσιμων ζητημάτων που θέτει το πολυσυζητημένο Μνημόνιο.

Capitalism: A Graphic Guide

Αν ο χρόνος σας είναι πραγματικά περιορισμένος, μπορείτε να αρκεστείτε στην ευχάριστη ανάγνωση αυτού του σύντομου εικονογραφημένου οδηγού. Με έξυπνα σκίτσα και σύντομες βιογραφίες φιλοσόφων και στοχαστών, ο αναγνώστης είναι σε θέση να σχηματίσει μία περιεκτική εικόνα για την εξέλιξη, τα σημερινά ρεύματα και τον κατά καιρούς αντίλογο στο παγκόσμιο κεφαλαιοκρατικό σύστημα παραγωγής.

Το συγκεκριμένο βιβλιαράκι είναι "essential reading" και μπορείτε να το  αγοράσετε την επόμενη φορά που θα επισκεφθείτε τις προθήκες του Ελευθερουδάκη έναντι €9,00. Διατίθεται όμως και από το βρετανικό Amazon στην μισή ακριβώς τιμή (€4,52), συμπεριλαμβανομένων των εξόδων αποστολής. Αν η διαφορά στην τιμή σας φαίνεται παράλογη, μπορείτε να ρίξετε και μια ματιά στο μπλόγκι του καλού μας ZlatkoGR, ο οποίος στολίζει εορταστικά το εγχώριο καρτέλ της αγοράς βιβλίου.

Ασκητική

Γλώττα λανθάνουσα

Υποθέσεις μπορούν να γίνουν πολλές. Μπορούμε για παράδειγμα να πούμε πρόκειται για κάποιο  από τα πολλά bugs της Google, ή να εικάσουμε πως ο πρωθυπουργός περνούσε προεκλογικά τις ομιλίες του στον μεταφραστή για ένα γρήγορο check.  Ή ακόμα και το τραβηγμένο, πως όλα αυτά εντάσσονται στο υποχθόνιο σχέδιο κάποιου διευθυντηρίου, το οποίο πέρα από μίσθαρνα όργανα διαθέτει και εξαιρετική αίσθηση μαύρου χιούμορ.

'Οπως και να έχει πάντως, ένα παραμένει σίγουρο· γλώττα λανθάνουσα τα αληθή λέγει.

Ο σλοβάκος και το σκασμένο λάστιχο

Όσοι από εμάς ήταν δυνατοί στο μάθημα της γεωγραφίας, θα γνωρίζουν πως η Σλοβακία είναι μια μικρή κεντροευρωπαϊκή χώρα, της οποίας οι κάτοικοι μιλάνε τσέχικα, τρώνε πολλές πατάτες και είναι παλαιοημερολογίτες (...not). Αντίστοιχο έρεβος πρέπει να καλύπτει και τις γνώσεις μας στα δημόσια οικονομικά της χώρας αυτής, καθώς δεν είναι λίγα τα ακαδημαϊκά εγχειρίδια, για τα οποία ο χρόνος έχει παγώσει στο σωτήριο έτος 1989.

Το 2004 όμως η τίγρης των Τάτρα πραγματοποίησε ένα δημοσιονομικό άλμα, εισάγοντας ενιαίο φορολογικό συντελεστή (flat tax) 19% επί της φορολόγησης φυσικών προσώπων, επιχειρήσεων και προϊόντων. Η Σλοβακία δεν υπήρξε πρωτοπόρος εκεί, καθώς ακολούθησε μία δοκιμασμένη συνταγή άλλων Ευρωπαϊκών χωρών.

Το παράδειγμα της όμως αναφέρεται, καθώς δεν πάει καιρός που ασχοληθήκαμε μαζί της και την κακίσαμε, όταν αρνήθηκε να συμμετάσχει σε πακέτο βοήθειας 110 δισ. ευρώ προς την χώρα μας.

Tο βασικό επιχείρημα από την πλευρά τους ήταν πως "εκείνοι δεν βοηθήθηκαν από κανέναν όταν υλοποιούσαν επώδυνες και αντιλαϊκές μεταρρυθμίσεις". Η κοινή μας γνώμη όμως δεν χαρίζεται σε μια μικρή και αφχαρίστητη χώρα, όταν εκείνη αρνείται να αντλήσει πόρους για την διάσωστη τρίτων. Και φυσικά ουδείς μπαίνει στον κόπο να ερευνήσει ποιές ήταν οι επώδυνες εκείνες μεταρρυθμίσεις  που επικαλέσθηκαν και να προβληματιστεί πώς βρέθηκε ένας πρώην ανατολικός δορυφόρος από τα σοβιετικά τάρταρα σε θέση ισχύος.

Μία πρώτη απάντηση μπορεί να δοθεί παραστατικά, αν σκεφτούμε πως οι σλοβάκοι σήμερα έχουν στα χέρια τους έναν ξεφούσκωτο φόρο (flat tax), ενώ εμείς στα δικά μας ένα ξεφούσκωτο λάστιχο (flat tire). Και κανένας λογικός άνθρωπος δεν προτίθεται να χαλάσει δυνάμεις και οξυγόνο φουσκώνοντας ένα σκασμένο λάστιχο. Αντίθετα, θα φροντίσει να μπαλώσει την τρύπα και εν καιρώ θα ασχοληθεί με την αλλαγή ελαστικών, καθώς με μπαλώματα γνωρίζει πως δεν θα φτάσει ούτε μακριά ούτε και με ασφάλεια.

Για το κατά πόσο η εισαγωγή ενιαίου φορολογικού συντελεστή οφέλησε την Σλοβακία μπορείτε να ανατρέξετε σε μία συνέντευξη που φιλοξενεί το Harvard Business School. Η διπλανή εικόνα δείχνει πόσο εύκολο είναι για τον κάθε Σλοβάκο να υπολογίσει τον οφειλόμενο φόρο του. Για την ιστορία, ο δικός μας φορολογικός οδηγός έχει έκταση περί των 70 σελίδων.

Η γενιά του Μνημονίου

Το Πολυτεχνείο ως γεγονός σημάδεψε και χαρακτήρισε μια ολόκληρη γενιά, και δικαίως η 17η Νοέμβρη έχει ταυτιστεί με τους αγώνες του ελληνικού λαού για Δημοκρατία και Πολιτική Ελευθερία. 40 χρόνια μετά η δική μας γενιά, η "γενιά του Μνημονίου" καλείται να κάνει την δική της επανάσταση. Μια επανάσταση όχι πλέον με αιτήματα Πολιτικής Ελευθερίας αλλά Οικονομικής.

Παραλαμβάνουμε χώρα χρεοκοπημένη, χωρίς ανταγωνιστικές υποδομές, με απαρχαιωμένη παιδεία, με μια προβληματική παραγωγική βάση, αλλά το κυριότερο: με το κράτος να παρεμβαίνει, σαν οικονομικός χωροφύλακας, σε κάθε οικονομική δραστηριότητα που θα μπορούσε να παράγει πλούτο και θέσεις εργασίας στην Ελλάδα.

Σε κάθε Έλληνα πολίτη αντιστοιχεί πλέον ένα προσωπικό χρέος 50.000 ευρώ, που θα μεταφερθεί αυτούσιο στην επόμενη γενιά αν δεν εφαρμοστεί το Μνημόνιο. Ένα χρέος που συσσωρεύτηκε από τις σπάταλες ελλειμματικές πολιτικές του μεγάλου. διεφθαρμένου κομματικού κράτους των τελευταίων 30 ετών.

Αν θέλουμε αυτό το προσωπικό χρέος να μην διογκωθεί άλλο, πρέπει εμείς, η νέα γενιά, η γενιά του Μνημονίου, να υποστηρίξουμε τις διαρθρωτικές αλλαγές που το συνοδεύουν. Το Μνημόνιο, με τις αλλαγές που προωθεί, αποκαθιστά μερικώς την οικονομική ελευθερία και απελευθερώνει τον τόπο από στρεβλώσεις και ανισορροπίες δεκαετιών. Για να γυρίσει όμως ο ήλιος θέλει ακόμα δουλειά πολλή. Ούτε νεκρούς θέλει, ούτε αίμα· μόνο όρεξη για δημιουργία και πίστη στις δυνάμεις μας.

Η ψήφος μου για το Ηράκλειο

Οι εκλογές της 7ης Νοεμβρίου χαρακτηρίζονται από μία δυσάρεστη ιδιαιτερότητα για την πόλη του Ηρακλείου. Ο νυν δήμαρχος, αν και βεβαρυμένος με δυσώδη οσμή σκανδάλων, κατέρχεται στον προεκλογικό στοίβο χωρίς ουσιαστικό αντίπαλο. Η ανυπαρξία μείζονος αντιπολίτευσης στον δήμο και η παθητική αδιαφορία των παραγωγικών μας τάξεων ναρκοθετούν τον θεσμό της δημαρχίας και προδικάζουν μία ήττα για την πόλη, την οποία θα κλειθούμε κάποια στιγμή να πληρώσουμε ακριβά.

Ο ανεύθυνος όμως λιθοβολισμός της δημοτικής αρχής δεν αποτελεί παραγωγική λύση και από την εκλογική διαδικασία οφέλιμο είναι να εξάγονται θετικά κατά το δυνατόν αποτελέσματα. Παρακολουθώντας λοιπόν έναν ασθενικό προεκλογικό αγώνα, δεν μπορώ παρά να μείνω σε μία υποψηφιότητα, την οποία και στηρίζω με κάθε διαθέσιμο μέσο.

Πρόκειται για την Ελένη Μπρεδάκη - Μαρινέλλη, πολιτικό μηχανικό, οικονομολόγο και άτομο με αναπτυγμένη αστική συνείδηση, χαρακτηριστικό μάλλον σπάνιο τόσο στην περιφέρεια όσο και στην Αθήνα. Πίσω από το όνομα Μπρεδάκη - Μαρινέλλη κρύβεται μία μάλλον άγνωστη ιστορία επιτυχίας, καθώς λίγοι γνωρίζουν πως θήτευσε επί εννέα συναπτά έτη στην θέση της προϊσταμένης της διαχειριστικής αρχής της Περιφέρειας Κρήτης. Υπήρξε η αφανής εκείνη τεχνοκράτης, ο θηλυκός Sir Humphrey Appleby, ο οποίος διαχειριζόταν για μία μεγάλη χρονική περίοδο τα κοινοτικά προγράμματα στο νησί, με τους εγκάθετους περιφερειάρχες να έρχονται και να παρέρχονται. Επί των ημερών της η απορρόφηση κοινοτικών πόρων έφτασε το 116,3% (ΠΕΠ Κρήτης 2000-2006), ποσοστό το οποίο αν και πανελλαδικά πρώτο δεν έτυχε ποτέ προβολής ως επίτευγμα αποτελεσματικής και χρηστής διοίκησης.

Σε αυτές τις εκλογές, η κα Μπρεδάκη - Μαρινέλλη πλαισιώνει το ψηφοδέλτιο "Ηράκλειο - Ανοικτοί Ορίζοντες" του Γιάννη Κουράκη, κατερχόμενη στο Κεντρικό Διαμέρισμα Ηρακλείου. Το έργο και η τεχνογνωσία της όμως εκτείνονται επέκεινα κομματικών μηχανισμών και αποτελούν απαραίτητο πόρο για κάθε δημοτική αρχή, η οποία θα στοχεύει στην ανάπτυξη και τον εξορθολογισμό των δαπανών της.

Ο Γιάννης Κουράκης μπορεί να κατηγορηθεί για πλείστα όσα σφάλματα και παραλείψεις. Η συμπερίληψη όμως έμπειρων και υπερκομματικών τεχνοκρατών σε αυτό το ψηφοδέλτιο είναι μια θετική κίνηση, την οποία οφείλουμε ως δημότες να επικροτήσουμε. Ας μην παραμείνουμε και πάλι σιωπηροί μάρτυρες στην επικράτηση των μετρίων.

Φιλελεύθεροι, όλη η αλήθεια

Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε πως ο φιλελεύθερος χώρος στην χώρα μας αποτελεί τον πολιτικό σάκο πυγμαχίας του κάθε πικραμένου. Άλλες φορές από σκοπιμότητα, άλλες πάλι από απλή άγνοια, οι φιλελεύθεροι εντάσσονται σε απλοϊκά σχήματα και φορτώνονται με κουδουνάκια, προκειμένου οι χωριανοί να τους εντοπίζουν από απόσταση και να παίρνουν τα βουνά.

Στον χώρο της αριστεράς για παράδειγμα, αγαπημένο είναι το στερεότυπο που θέλει τον θιασώτη των ελεύθερων αγορών ως εμπροσθοβαρή και άκαρδο κεφαλαιοκράτη. Με το βρώμικο πούρο στο στόμα και ένα βροντερό χάχανο, κλοτσάει τ' αδέσποτα και παρκάρει το SUV του σε θέσεις αναπήρων, αδιαφορώντας επιδεικτικά για τις κοινωνικές επιπτώσεις των πράξεων του.

Το άγρυπνο μάτι του νεοδημοκράτη με την σειρά του, τους αντιμετωπίζει ως εκλεπτυσμένους χαρτογιακάδες. Χρήσιμος ηλίθιος τον καιρό που προσπαθούσαμε να πείσουμε τους κουτόφραγκους πως ανήκωμεν εις την Δύσιν, ο κατά την λαϊκή δεξιά φιλελεύθερος έχει αναλάβει σήμερα τον ρόλο του εσωτερικού εχθρού, καθώς οι εμμονές του με τα ατομικά δικαιώματα και την ανοικτή κοινωνία πέρα από ύποπτες είναι και επικίνδυνες. Μίσθαρνο όργανο της παγκοσμιοποίησης και των ξένων κέντρων εξουσίας, βυσσοδομεί εναντίον του έθνους και ροκανίζει τις ρίζες της ελληνορθοδοξίας.

Τα στερεότυπα είναι πολλά και συναντώνται σε διάφορες παραλλαγές, με τους σύμμαχους  αμερικάνους (φτου κακά) να κατέχουν τα πρωτεία στο labelling των δικών τους libertarians.

Φαντάζομαι όμως την έκπληξη όλων αυτών, την ημέρα που θα αποκαλυφθεί η ταυτότητα, την οποία τόσον καιρό επιμελώς κρύβουμε. Την ημέρα που θα πέσουν οι μάσκες και όλος ο κόσμος θα αντιληφθεί πως οι φιλελεύθεροι δεν είναι ούτε εβραιοσιωνισταί ούτε καπιταλόσκυλα. Είναι εξωγήινοι! Τρέφονται αποκλειστικά με λάδι μηχανής και καφέ Starbucks, ενώ μοναδικός τους στόχος είναι το λιώσιμο των πάγων και ο καταποντισμός της ανθρωπότητας, προκειμένου οι συνθήκες να γίνουν ευνοϊκότερες για το δικό τους είδος. Είναι τυχαίο που το Άγαλμα της Ελευθερίας κρατά μια άσβεστη φλόγα; Είναι τυχαίο που όλοι τους κόπτονται τόσο για την ελευθερία κολύμβησης και διοργανώνουν τις τελετές τους στην ανοικτή θάλασσα; Ακόμα και τα σημεία συνάντησης τους αναγνωρίζονται από το σύμβολο ενός μυθικού θαλάσσιου τέρατος. Τόσες συμπτώσεις δεν μπορούν παρά να οδηγούν σε μία και μόνη αναπόδραστη βεβαιότητα: Οι φιλελεύθεροι δεν είναι αυτού του κόσμου.

Αν επομένως ένα βράδυ πετύχετε τον γείτονα ν' αδειάζει μπουκάλια λακ στον αέρα, να ξέρετε πως πρόκειται για φιλελεύθερο που τρυπά το όζον. Αν δείτε αεροπλάνα ν' αφήνουν άσπρες γραμμές στον ορίζοντα, πάλι φιλελεύθεροι που σας ψεκάζουν με λακ είναι. Ξεσηκωθείτε λοιπόν, αρπάξτε τους τα μπουκάλια και οργανωθείτε στην Greenpeace προτού να είναι αργά. Γιατί τώρα πια ξέρετε... υπάρχει σχέδιο!

Φιλελεύθερος, μέσα 19ου αιώνα.

Το πετρωμένον φυγείν αδύνατον

Ένας φίλος έγραφε προ καιρού για τις προοπτικές εξέλιξης του φιλελευθερισμού στη χώρα μας, αγχωμένος για την συσπείρωση όλων των φιλελευθέρων κάτω από έναν ενιαίο φορέα.

"Δεδομένης της παρούσης ιστορικής συγκυρίας, κρίνω ως ελαχίστης σημασίας την προσπάθεια να "δημιουργήσουμε" φιλελεύθερους. Το έργο αυτό το έχουν αναλάβει για την ελληνική κοινωνία δυνάμεις απείρως ισχυρότερες από εμάς. Το έχει αναλάβει το ίδιο το ιστορικό γίγνεσθαι, το οποίο με το αναπόφευκτο τρίψιμο στο πετσί της κοινωνίας των καταστρεπτικών συνεπειών του κρατικοσοσιαλισμού, νομοτελειακά θα γεννήσει φιλελεύθερες τάσεις σε ευρέα στρώματα αυτής".

Αν τον είχα εκείνη την στιγμή μπροστά μου, μπορεί και να του έφερνα τον Popper στο κεφάλι. Την αντίδραση μου δεν θα δικαιολογούσε μόνο η αποστροφή προς κάθε "δημιουργό" και τα δημιουργήματα του. Πέρα από αυτό, αποτελεί βαθιά μου πεποίθηση πως η εξέλιξη μιας κοινωνίας δεν καθορίζεται ούτε από δυνάμεις ισχυρότερες του ανθρώπου, ούτε από νομοτελειακές και αναπόφευκτες εξελίξεις. Το ιστορικό Prozess ανήκει στην σφαίρα των ψευδοεπιστημών και δεν θα άξιζε να του δίνουμε σημασία αν δεν επανεμφανιζόταν επίμονα και με τεράστιο ανθρώπινο κόστος στον πυρήνα κάθε ολοκληρωτικής ιδεολογίας.

Ο βραβευμένος με Nobel λογοτεχνίας Mario Vargas Llosa αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους λογοτέχνες και πολιτικούς της σύγχρονης Αμερικής. Ήταν ένας από τους πρώτους που έκαναν λόγο για την ανοικτή κοινωνία και την ελεύθερη αγορά στην Λατινική Αμερική, καταδικάζοντας εξ ίσου τα φαιά και τα κόκκινα δικτατορικά της καθεστώτα. Στο έργο του Wellsprings γράφει σχετικά:

Those who think that the history of humanity is "written" before it happens, that it is a performance of a preexisting libretto, fashioned by God, by nature, by the development of reason or by class struggle and the means of production; who believe that life is a force or a social and economic mechanism that particular individuals have little or no power to alter; who think this movement of humanity through time is rational, cohorent and therefore predictable; who in short, think that history makes some secret sence, that, despite its infinite episodic deversity, gives to everything a coordinated logic and orders it like a puzzle, with each peace finding its proper place-these people are, according to Popper, "historicists".

Περισσότερα για την ένδεια του ιστορικισμού μπορείτε να βρείτε και σε μία περιληπτική εισαγωγή που επιχείρησε ο Γ. Σαριγγιανίδης στο e-rooster.

Σχετικά με την "Κάρτα του Πολίτη"

Τις τελευταίες ημέρες η Ελληνική κυβέρνηση έχει αρχίσει μία ελεγχόμενη διαρροή πληροφοριών σχετικά με την δημιουργία μιας "κάρτας του πολίτη", προκειμένου να καταπολεμήσει την παραοικονομία και να περιορίσει τις διαρροές των ασφαλιστικών ταμείων. Καθώς το νομοσχέδιο δεν έχει ακόμα τεθεί προς δημόσια διαβούλευση και επειδή οι μέχρι σήμερα αντιδράσεις κυμαίνονται από γραφικές έως ασυνεπείς, θα ήταν ίσως σκόπιμο να τεθούν κάποιες επιφυλάξεις επί της αρχής, προσανατολισμένες τόσο στην αποτελεσματικότητα του μέτρου, όσο στην παραβίαση της ατομικής σφαίρας ελευθερίας.

Πέρα από το αν η κάρτα αυτή αντικαταστήσει το αστυνομικό δελτίο ταυτότητας ή αν θα κυκλοφορούν παράλληλα, το μόνο σίγουρο είναι πως η υποχρεωτική χρήση ενός δημοσίου εγγράφου και η καταχώρηση ιδιωτικών συναλλαγών σε μία ηλεκτρονική βάση δεδομένων, παρέχουν στον διαχειριστή της βάσης πολλαπλές δυνατότητες ελέγχου. Ενδεικτικά αναφέρονται η παρακολούθηση των καταναλωτικών συνηθειών των πολιτών, η συγκεντρωτική επισκόπηση ευαίσθητων προσωπικών τους δεδομένων, ο εντοπισμός της γεωγραφικής τους θέσης ανά την επικράτεια κ.α.

Πρόσφατη είναι άλλωστε η βρετανική περιπέτεια, όπου μία συντονισμένη και σε βάθος χρόνου εναντίωση στην έκδοση βιομετρικών ταυτοτήτων απέτρεψε την μετατροπή της ιστορικής κοιτίδας του φιλελευθερισμού σε καχεκτική κοινωνία επιτήρησης. Εκεί, το βασικό επιχείρημα της βρετανικής κυβέρνησης υπήρξε η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ με την σειρά της υποστήριζε πως με τις ταυτότητες θα έλεγχε την παράνομη μετανάστευση, ενώ οι καθ' ημάς κυβερνώντες επικαλούνται κατά βάση δημοσιονομικούς λόγους και λόγους διευκόλυνσης του πολίτη στις συναλλαγές του με το κράτος.

Ανεξάρτητα πάντως από την αιτιολόγηση, η δημιουργία μίας εκτεταμένης βάσης προσωπικών δεδομένων αναμένεται να αποτελέσει νόμο του κράτους, αναπτύσσοντας καθολική ισχύ. Πρόκειται για ένα εγχείρημα, το οποίο ανεξαρτήτως προθέσεων θέτει τις τεχνολογικές υποδομές ενός μηχανισμού παρακολούθησης ανατολικογερμανικού τύπου. Το ενδεχόμενο αυτό φαντάζει σήμερα κάπως απόμακρο, κανένας όμως δεν μπορεί να αποκλείσει την μελλοντική έλευση μιας πολιτικής ηγεσίας, η οποία δεν θα διστάσει να κάνει χρήση του μέσου προς εξυπηρέτηση λιγότερο ευγενών σκοπών. Πολύ περισσότερο όμως, κανένας δεν είναι σε θέση να εγγυηθεί στο εγγύτερο μέλλον πως τα δεδομένα αυτά θα παραμένουν απροσπέλαστα σε τρίτους, εργοδότες, διαφημιστικές εταιρίες ή και άτομα του κοινού ποινικού δικαίου.

Πράγματι, η δυνατότητα άμεσης πρόσβασης και διαχείρισης μιας εκτεταμένης βάσης δεδομένων παρακάμπτει τις δικονομικές εγγυήσεις προστασίας που διέπουν άλλα ατομικά δικαιώματα και καθιστά την έκδοση εισαγγελικού εντάλματος περιττή. Απέναντι σε έναν τόσο ασφυκτικό μηχανισμό επιτήρησης ο πολίτης δεν θα μπορεί παρά να αντιτάξει την προστασία μίας ανεξάρτητης αρχής, η οποία όμως χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά περιορισμένα μέσα ελέγχου των κρατικών αυθαιρεσιών. Ασφαλέστερη καίτοι ακριβότερη λύση για τον καταναλωτή, η δημιουργία μιας παράλληλης μαύρης αγοράς, από την οποία θα προμηθεύεται "ακάθαρτα" εμπορεύματα όπως φάρμακα, αλκοόλ, είδη καπνιστή, προϊόντα διάνοιας και πολλά άλλα, για τα οποία η καταγραφή ίχνους δεν είναι επιθυμητή.

Το αγαθό των προθέσεων όσων τάσσονται υπέρ ενός συστήματος καταγραφής προσωπικών δεδομένων αμφισβητείται δύσκολα. Αν για κάτι μπορούμε να κατηγορήσουμε σήμερα τον κρατικό μηχανισμό, αυτό είναι η παροιμιώδης του ανεπάρκεια και όχι η κρυφία του πρόθεση να μας αφελληνίσει ή να μας καταστήσει υποχείρια ξένων κέντρων εξουσίας. Η ασφάλεια και η πάταξη της φοροδιαφυγής άλλως τε αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την εύρυθμη λειτουργία κάθε ανεπτυγμένης χώρας. Τα πιθανά όμως οφέλη από έναν μηχανισμό παρακολούθησης της ιδιωτικής μας ζωής ωχριούν μπροστά στις επιπτώσεις που αυτός θα έχει τόσο στην ελευθερία όσο και στην προσωπική ασφάλεια του καθένα από μας. Ας προβληματιστούμε λοιπόν, προτού βρεθούμε για ακόμα μία φορά προ τετελεσμένων.

Συντρόφισσα Βούρτση

Ενας κόμπος βαθιάς συγκίνησης κι ασύγκριτου δέους της φράζει το λαιμό και λύνεται μέσα από ένα λυγμό χαράς κι αισιοδοξίας. Τα παιδιά της κουρνιάζουν μες στο βλέμμα της γεμάτα απορία. «Τι συμβαίνει μανούλα»; Τα σφίγγει τρυφερά στην αγκάλη της και τους εξηγεί. «Σε λίγο παιδιά μου ξεκινά το 17ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ του ΚΚΕ. Αυτό συμβαίνει!»

Έπεσε τις προάλλες στην αντίληψη μου ένα διήγημα - μαργαριτάρι, το οποίο είχε δημοσιεύσει προ ετών ο Ριζοσπάστης ενόψει του 17ου συνεδρίου του κόμματος. Το κείμενο αυτό αποτελεί εγχειρίδιο οδηγιών, καθώς αποκαλύπτει με χαρακτηριστικό τρόπο τόσο το αξιακό σύστημα όσο και την αισθητική, η οποία διέπει τον μέσο τακτικό αναγνώστη του εντύπου.

Η υπόθεση εκτυλύσσεται στην Αθήνα του 2005, όπου μία συνειδητοποιημένη αγωνίστρια, η "ταλαίπωρη Ρηνιώ", πληροφορείται την διαγραφή της από το κόμμα με την αιτιολογία πως "η διαρκής απουσία της εμπόδιζε τη λειτουργία της οργάνωσης". Η Ρηνιώ βρισκόμενη στα πρόθυρα νευρικού κλωνισμού αποφασίζει να συντάξει μία επιστολή - κατάθεση ψυχής, όπου εκφράζει την πίστη της στα δίκαια του ταξικού αγώνα και παράλληλα κατηχεί τους συντρόφους αγωνιστές. Στην αρχή μάλιστα της επιστολής γίνεται λόγος για μία επαίτη, με την οποία η Ρηνιώ πιάνει κουβέντα και της προτείνει να την εξαγοράσει προκειμένου να κατέβουν μαζί σε κάποιο από τα συλλαλητήρια του κόμματος. Η άρνηση της δεύτερης όμως οδηγεί την πρωταγωνίστρια στο συμπέρασμα πως "αυτή η γυναίκα, Η ΖΗΤΙΑΝΑ, δε χρειάζεται βοήθεια. Βιολογικό καθαρισμό εγκεφάλου, που λέει ο λόγος, χρειάζεται, για να συνέλθει".

Το μελόδραμα λήγει με την λυτρωτική επανεγγραφή της Ρηνιώς, η οποία επιστεγάζεται από αφόρητο ρεαλιστικό λυρισμό, όπερ σουβλάκια, κοκκινέλι, βουρκωμένα μάτια και φτωχολογιά.

Δεν είναι όμως μόνο η ατμόσφαιρα φαβέλας δεκαετίας πενήντα, η οποία διαπερνά το κείμενο. Μέσα από τις γραμμές του αποκαλύπτεται για πρώτη ίσως φορά ένα ιδιότυπο τιμολόγιο, μία εισφορά, την οποία οφείλει κάθε μέλος στον κομματικό μηχανισμό.

"Στάσου Ρηνιώ. Η επιστολή σου μας έκανε όλους να δούμε καθαρότερα τη θέση μας και τις υποχρεώσεις μας τη δοσμένη στιγμή απέναντι στο μέλλον. Ενα κόκκινο βδομαδιάτικο σκόπευα να προσφέρω για οικονομική ενίσχυση του Κόμματος ενόψει του 17ου Συνεδρίου. Λάθος μου, όμως, αφού μπορώ να προσφέρω πολλά περισσότερα και δίχως μάλιστα να ζοριστεί άγρια η καθημερινότητα της οικογένειάς μου. Να... νοικιάζω μια γκαρσονιερούλα σ' έναν εργένη. Ε, δυο νοίκια απ' την γκαρσονιέρα μαζί μ' ολόκληρο το δώρο των χριστουγέννων απ' τη δουλιά μου θα τα δώσω στο Κόμμα."

Πραγματικά, όσο περισσότερο ασχολείται κάποιος με τον χώρο αυτό, τόσο περισσότερο πείθεται πως εδώ έχουμε να κάνουμε με έναν μηχανισμό προπαγάνδας, ο οποίος κατηχεί και εθίζει τα μέλη του σε μια παράλληλη πραγματικότητα. Αν δεν υπήρχε η τυφλή υπακοή ενός κομματικού στρατού σε ένα ιστορικό απόβλητο, το κείμενο θα διεκδικούσε δάφνες ιλαρότητας. Δεδομένης όμως της σημερινής κατάσταστης, η ανάγνωση του οφείλει περισσότερο να μας προβληματίσει παρά να μας διασκεδάσει.

Το αίτημα των κηροποιών

Ένα από τα πλέον γνωστά κείμενα του Γάλλου οικονομολόγου Frédéric Bastiat είναι το "Αίτημα των Κηροποιών" μια πολιτική σάτυρα κατά του προστατευτισμού, η οποία δημοσιεύθηκε το 1845 ως μέρος του έργου Οικονομικές Σοφιστείες.

Σε μία πρόταση νόμου, την οποία καταθέτουν οι Γάλλοι κηροποιοί και λοιποί επαγγελματίες φωτισμού, τίθεται το αίτημα προστασίας της συντεχνίας τους από τον αθέμιτο ανταγωνισμό του ηλίου, ο οποίος κάθε πρωί τους καταδικάζει σε παραγωγική απραξία. Σύμφωνα με τον συλλογισμό τους, τα υποτιθέμενα οφέλη από μια θέσπιση περιορισμών στην ηλιακή ακτινοβολία είναι πολλαπλά και διαχέονται στο σύνολο της εθνικής οικονομίας.

Το έργο είναι επίκαιρο όσο ποτέ και καταφέρει σημαντικό πλήγμα στον κρατικό παρεμβατισμό επί της οικονομίας και στη λογική των κλειστών εθνικών συνόρων. Μπορείτε να το ακούσετε στα αγγλικά σε audiobook, ή και να το διαβάσετε στην Ελληνική μετάφραση που ακολουθεί.

Frédéric Bastiat - To Αίτημα των Κηροποιών

Ημέρα Μνήμης

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τιμά από το 2008 και κάθε χρόνο την 23η Αυγούστου ως "Ευρωπαϊκή Ημέρα για τα Θύματα του Σταλινισμού και του Ναζισμού".

Η ημέρα δεν επελέγη τυχαία, καθώς ήταν στις 23 Αυγούστου 1939 που το σύμφωνο Molotov-Ribbentrop και μία σειρά μυστικών πρόσθετων πρωτοκόλων διαμέλιζαν την Ευρώπη σε δύο σφαίρες επιρροής. Θα ακολουθούσαν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και η φυσική εξόντωση εκατομμυρίων ανθρώπων επί τη βάσει της φυλής, του σεξουαλικού τους προσανατολισμού,  των διαφορετικών θρησκευτικών και πολιτικών τους πεποιθήσεων και άλλων ιδιοτήτων, οι οποίες αποτελούσαν εμπόδιο σε ψευδοεπιστημονικά θεωρήματα των ολοκληρωτικών αυτών ιδεολογιών.

Η ημέρα αυτή ας παραμείνει ως ημέρα μνήμης και τιμής της ανθρώπινης αυταξίας σε πείσμα τόσο των απολογητών του υπαρκτού σοσιαλισμού, όσο και όλων εκείνων, οι οποίοι επιδιώκουν να συμψηφίσουν τα ειδεχθή εγκλήματα των δικών τους ιδεολογικών εκτρωμάτων, επιδιδόμενοι σε έναν όψιμο και ρηχό αντικομμουνισμό. Η Ευρώπη σήμερα τιμά τα θύματα της και μας θυμίζει πως η συμφιλίωση με το χθες και το σήμερα δεν περνάει από την επιλεκτική αποσιώπηση των γεγονότων, αλλά από την διαρκή ενθύμιση και  διεξοδική τους μελέτη.

Φορολογική διαφάνεια

"Δεν φαίνεται πάνω στην απόδειξη, μεγάλο όμως μέρος όλων αυτών που αγοράζουμε είναι φόρος".

Πάγιο αίτημα της Φιλελεύθερης Συμμαχίας αποτελεί η δημιουργία ενός διαφανούς, δίκαιου, σταθερού και ανταποδοτικού φορολογικού συστήματος, που αυξάνει τις επενδύσεις, δημιουργεί ανάπτυξη, διευρύνει τη φορολογική βάση.

Παρά το μικρό της μέγεθος, η Φιλελεύθερη Συμμαχία εκπροσωπεί στην Ελλάδα τις φιλελεύθερες ιδέες και προτάσεις που εφαρμόζονται με επιτυχία από τα κυβερνόντα φιλελεύθερα πολιτικά κόμματα άλλων Ευρωπαϊκών κρατών. 

Kράτη, των οποίων τον πλούτο και την ευημερία συχνά εκθειάζουμε, αποφεύγοντας όμως να προβληματιστούμε για την εξωστρεφή νοοτροπία και τις φιλελεύθερες πολιτικές που τα οδήγησαν και τα κρατούν σε μία τόσο ευνοϊκή τροχιά.

Ο Hayek απαντά

Είναι λίγοι οι άνθρωποι που έχουν ακούσει για τον οικονομολόγο F.A. Hayek και ακόμα λιγότεροι εκείνοι που έχουν έρθει σε επαφή με το έργο του. Το γεγονός αυτό μπορεί να αποδοθεί όχι μόνο στην ένδεια της σχετικής εγχώριας βιβλιογραφίας, αλλά και στην αυστηρή γερμανική δομή των κειμένων του, η οποία ουδέποτε υπήρξε εύπεπτη για τον μέσο αναγνώστη.

Αποτελεί επομένως ευχάριστη έκπληξη η πρόσφατη διάθεση τηλεοπτικών συνεντεύξεων που είχε παραχωρήσει το 1978, όπου εξέθετε ζωντανά τις σκέψεις του για μία πλειάδα ζητημάτων. Τις συζητήσεις αναδημοσίευσε το πανεπιστήμιο της Γουατεμάλα Francisco Marroquín στην ιστοσελίδα "The Hayek Interviews". Αξίζει να ρίξετε μια ματιά, προσέχοντας όχι μόνο τα όσα λέει, αλλά και το μειλίχιο και συγκροτημένο ύφος που τον χαρακτηρίζει.

Οι συνεντεύξεις αυτές μας φέρνουν σε πρώτη οπτική επαφή με την ήρεμη δύναμη της πολιτικής οικονομίας και παρασάγγας απέχουν από τις "αναλύσεις" των ημέτερων τηλεοπτικών παραθύρων.

Μνημόνιο για τη φτώχεια

Με εξαιρετικά επίκαιρο τίτλο ελέω IMF, το "Μνημόνιο για τη Φτώχεια" δεν αποτελεί καρπό κάποιας επιτροπής τεχνοκρατών· αποτελεί έργο του γάλλου ιστορικού και πολιτικού Alexis de Tocqueville, ενός εκ των πατέρων της φιλελεύθερης και αδογμάτιστης σκέψης.

Επηρεασμένος από δύο ταξίδια του στην πρώιμη βικτωριανή Αγγλία και τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των εργαζόμενων στην εκεί βιομηχανία, ο de Tocqueville πραγματεύεται το φαινόμενο της φτώχειας και εξετάζει τρόπους αντιμετώπισης με πραγματισμό, εμφορούμενος όμως παράλληλα και από μία βαθιά αίσθηση ανθρώπινης αλληλεγγύης. Το Mémoire sur le paupérisme είναι ένα σύντομο έργο, γραμμένο με εύληπτο και οξυδερκή τρόπο, το οποίο σήμερα μπορεί να ανευρεθεί ως public domain [en] [fr] και να αναγνωσθεί μέσα σε ένα απόγευμα. Στην ελληνική αγορά το έργο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πόλις, σε εξαιρετική μετάφραση Ελίζας Παπαδάκη και προτείνεται ανεπιφύλακτα ως καλοκαιρινό ανάγνωσμα.

Σε περίπτωση που η ανάρτηση σας βρίσκει ήδη με τα πόδια χωμένα στα βότσαλα κάποιας παραλίας, αξίζει να διαβάσετε ένα μικρό απόσπασμα, ως αντιπρόταση στην εξαθλίωση που μπορούν να επιφέρουν  το κράτος πρόνοιας και η κοινωνική πολιτική, όπως αυτή ασκείται σήμερα.

"Αναγνωρίζω οτι η ατομική φιλανθρωπία παράγει σχεδόν πάντοτε χρήσιμα αποτελέσματα. Αντιμετωπίζει τη βαρύτερη δυστυχία, βαδίζει αθόρυβα πίσω από την κακοτυχία και θεραπεύει, απροειδοποίητα και σιωπηρά, τα δεινά που η τελευταία έχει επιφέρει. Εμφανίζεται παντού όπου υπάρχουν δυστυχισμένοι που χρειάζονται βοήθεια· μεγαλώνει με τον πόνο τους, ωστόσο κανείς δεν μπορέι αστόχαστα να βασιστεί σε αυτήν, γιατι χίλια δυο απρόοπτα μπορούν να καθυστερήσουν ή να ανακόψουν την πορεία της· δεν ξέρεις πού θα τη συναντήσεις, ούτε αυτή ακούει την κραυγή του κάθε πόνου.

Αναγνωρίζω επίσης ότι ο συνεταιρισμός φιλάνθρωπων προσώπων, καθώς παρέχει οργανωμένη βοήθεια, μπορεί να προσδώσει στην ατομική φιλανθρωπία μεγαλύτερη δραστικότητα και ισχύ· αναγνωρίζω όχι μόνον τη χρησιμότητα, αλλά και την αναγκαιότητα μιας δημόσιας πρόνοιας που θα εφαρμόζεται σε αναπότρεπτα δεινά, όπως είναι η αδυναμία της παιδικής ηλικίας, η ανημποριά των γηρατειών, η αρρώστια, η τρέλα· αναγνωρίζω επίσης την προσωρινή χρησιμότητά της σε καιρούς φυσικών καταστροφών που κάποτε ξεφεύγουν από τα χέρια του Θεού και έρχονται να αναγγείλουν στα έθνη την οργή Του. Η αρωγή του κράτους είναι τότε εξίσου στιμιαία, απρόβλεπτη και περαστική, όπως το ίδιο το κακό.

Κατανοώ επίσης τη δημόσια πρόνοια όταν ανοίγει σχολεία για τα παιδιά των φτωχών και όταν χορηγεί δωρεάν στη διανόηση τα μέσα για να αποκτήσει με την εργασία τα αγαθά που χρειάζεται το σώμα.

Εντούτοις, είμαι βαθιά πεπεισμένος ότι κάθε διοικητικό σύστημα που έχει σκοπό να καλύπτει, σε τακτική και μόνιμη βάση, τις ανάγκες του φτωχού θα γεννήσει περισσότερη δυστυχία από όση μπορεί να θεραπεύσει, θα διαφθείρει τον πληθυσμό που θέλει να βοηθήσει και να παρηγορήσει, θα μετατρέψει με τον καιρό τους πλουσίους σε απλούς παραγωγούς των φτωχών, θα στερέψει τις πηγές της αποταμίευσης, θα ανακόψει τη συσσώρευση των κεφαλαίων, θα συμπιέσει την ανάπτυξη του εμπορίου, θα μουδιάσει την οικονομική δραστηριότητα και τη βιομηχανία και θα καταλήξει να προκαλέσει μια βίαιη επανάσταση στο κράτος, όταν ο αριθμός αυτών που λαμβάνουν ελεημοσύνη σχεδόν θα έχει εξισωθεί με τον αριθμό εκείνων που τη χορηγούν, ενώ ο άπορος, μη μπορώντας πια να αντλεί πόρους από τους ξεπεσμένους πλουσίους για να καλύψει τις ανάγκες του, θα ανακαλύψει οτι είναι ευκολότερο να αρπάξει ξαφνικά τα αγαθά τους παρά να ζητήσει την αρωγή τους".

pp 72-73

GPΙ και Ειρήνη

Peace is not an absence of war, it is a virtue, a state of mind, a disposition for benevolence, confidence, justice.

Baruch Spinoza

Προ ημερών βγήκε στην δημοσιότητα ο Παγκόσμιος Δείκτης Ειρήνης για το 2010, η πρώτη  ίσως αξιόπιστη προσπάθεια παραμετροποίησης της ειρήνης και της ευημερίας που απολαμβάνουν οι άνθρωποι ανά τον κόσμο. Σε έναν διαδραστικό χάρτη ο αναγνώστης συγκρίνει την παγκόσμια κατάταξη από το 2007 μέχρι σήμερα και διαπιστώνει πως τα μεγέθη αφίστανται εγκαθιδρυμένων αντιλήψεων και στερεοτύπων του παρελθόντος. Οι παράμετροι που διαμορφώνουν την κατάταξη  δεν εξαντλούνται στην απουσία πολέμου, αλλά κυμαίνονται από τις στρατιωτικές δαπάνες μέχρι την καλή γειτονία και τον σεβασμό του κράτους δικαίου, ενώ χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Η πρώτη σχετίζεται με την εσωτερική ειρήνη και βαραίνει με συντελεστή 60%, ενώ η δεύτερη αφορά στην εξωτερική ειρήνη και καταλαμβάνει το υπόλοιπο 40%.

Η Ελλάδα, σε σύνολο 149 κρατών, καταλαμβάνει την 62η θέση, ακριβώς κάτω από τη Ναμίμπια, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και τον Παναμά. Και η τάση μας παραμένει σταθερά καθοδική, την στιγμή που χώρες όπως η Βουλγαρία ή η Αλβανία ανέρχονται συνεχώς θέσεις, ένω άλλες χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ βρίσκονται στην κορυφή.

Δείκτες όπως ο GPI καινοτόμουν ως προς το ότι δεν αντιμετωπίζουν τα κράτη ως κλειστά συστήματα, αλλά εξετάζουν παράγοντες, οι οποίοι μέχρι πρότινος έμπαιναν πίσω από την κουρτίνα σεβασμού των "εσωτερικών υποθέσεων" του κυρίαρχου κράτους. Η κουρτίνα όμως έχει πια πέσει και βρισκόμενοι υπό την εποπτεία ενός διεθνούς οργανισμού διαπιστώνουμε πως δεν είναι μόνο τα δημόσια οικονομικά που ασθενούν στην Ελλάδα, είναι και οι εγγυήσεις για μία ειρηνική διαβίωση.

Είμαστε άραγε σε θέση να αντιληφθούμε την σημασία του αγαθού που διακυβεύεται; Ένα ερώτημα στο οποίο οφείλουμε να απαντήσουμε προτού κατρακυλήσουμε στο επόμενο έκτροπο με κάποιον εσωτερικό ή εξωτερικό μας εχθρό.

Θα ήμασταν εκεί!

Το 1944 ο οικονομολόγος F.A. Hayek εκδίδει στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Δρόμο προς την Δουλεία, ένα κλασικό φιλελεύθερο έργο που έμελε να αποτελέσει ανάχωμα σε κάθε μορφής ολοκληρωτισμό.

Θα ήμασταν εκεί!

F.A. Hayek in da summer

Στο άκουσμα του ονόματος Χάγιεκ, λίγων το μυαλό πηγαίνει σε έναν από τους σημαντικότερους οικονομολόγους και πολιτικούς φιλοσόφους του 20ού αιώνα. Μεσούντος όμως του καλοκαιριού ο Canis Libertatis θα πρωτοτυπήσει και δεν θα ασχοληθεί με την χυμώδη Σάλμα, αλλά με έναν μυστακιοφόρο αυστριακό γυαλάκια, του οποίου το έργο παραμένει εμβληματικό για τη φιλελεύθερη σκέψη.

Κινούμενος σε μία αντίξοη πολιτικά συγκυρία, ο F.A. Hayek ανέπτυξε την ιδέα της ακουσίως προκύπτουσας τάξης (spontaneous order) τόσο στην αγορά, όσο και σε πλήθος άλλων κοινωνικών θεσμών, οι οποίοι εύστοχα επεσήμανε πως αποτελούν εξελικτικό αποτέλεσμα ανθρώπινης αλληλόδρασης και όχι ανθρώπινου σχεδιασμού.

Η διαφωνία του με την κεϋνσιανή θεωρία απασχόλησε και απασχολεί γενιές οικονομολόγων και πολιτικών και είναι κρίμα που η θερινή ραστώνη μας αποτρέπει από την σύνταξη σχετικής πραγματείας. Γι' αυτό και αποτελεί ανέλπιστη εύνοια της τύχης που τις διαφορές αυτές κατορθώνει να συνοψίσει ένα σύντομο μουσικό κλιπάκι, όπου οι δύο αιώνιοι αντίπαλοι ραπάρουν, με τη ρήμα τους  για πρώτη φορά στα modern Greek.

κούδος @LaissezFaireGR για τον υποτιτλισμό

Η μικρή κόκκινη κλώσα

Ο επαναστατικός αναβρασμός των ημερών και οι παλαιοσοσιαλιστικές αλχημείες εμπνεύσεως Κατσέλη, μας θυμίζουν και πάλι την παλιά ιστορία της μικρής κόκκινης κλώσας, όπως την μετέφερε ο Ronald Reagan στη ραδιοφωνική του ομιλία της 9ης Νοεμβρίου 1976. Το πλήρες κείμενο θα το βρείτε στο βιβλίο «Reagan In His Own Voice». Η μετάφραση εδώ είναι του Γιώργου Σαριγιαννίδη.

Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν μια μικρή κόκκινη κλώσα, που σκάλιζε το χώμα στη φάρμα μέχρι που ανακάλυψε μερικούς σπόρους σίτου. Φώναξε τότε τους γείτονές της και τους είπε “Αν φυτέψουμε αυτό το σίτο, θα έχουμε ψωμί να φάμε. Ποιος θα με βοηθήσει στο φύτεμα;”

“Όχι εγώ”, είπε η γελάδα.

“Όχι εγώ”, είπε η πάπια.

“Όχι εγώ”, είπε το γουρούνι.

“Όχι εγώ”, είπε η χήνα.

“Θα το κάνω τότε μόνη μου”, είπε η μικρή κόκκινη κλώσα. Κι έτσι κι έκανε. Ο σίτος ψήλωσε κι ωρίμασε, κι έγινε χρυσό σιτάρι. “Ποιος θα με βοηθήσει να θερίσω το σιτάρι;” ρώτησε η μικρή κόκκινη κλώσα.

“Όχι εγώ”, είπε η πάπια.

“Είναι εκτός της κατηγορίας μου”, είπε το γουρούνι.

“Θα χάσω την αρχαιότητά μου”, είπε η γελάδα.

“Θα χάσω το επίδομα ανεργίας”, είπε η χήνα.

“Θα το κάνω τότε μόνη μου”, είπε η μικρή κόκκινη κλώσα. Κι έτσι κι έκανε. Έφτασε επιτέλους η ώρα να φτιαχτεί το ψωμί. “Ποιος θα με βοηθήσει να ζυμώσω το ψωμί;” ρώτησε η μικρή κόκκινη κλώσα.

“Θα ήταν υπερωρία αν σε βοηθούσα”, είπε η γελάδα.

“Θα έχανα το επίδομα της Πρόνοιας”, είπε η πάπια.

“Το παράτησα το σχολείο και δεν ξέρω πως”, είπε το γουρούνι.

“Θα ήτανε ρατσιστικό να ήμουν εγώ ο μόνος βοηθός”, είπε η χήνα.

“Θα το κάνω τότε μόνη μου”, είπε η μικρή κόκκινη κλώσα. Ζύμωσε κι έψησε πέντε φρατζόλες και τις έδειξε στους γείτονές της. Όλοι θέλανε, για την ακρίβεια απαιτούσαν μερίδιο απ’ το ψωμί. Αλλά η μικρή κόκκινη κλώσα είπε, “Όχι, μπορώ να φάω και τις πέντε μοναχή μου”.

“Κερδοσκοπία!”, φώναξε η γελάδα.

“Καπιταλιστική βδέλλα!”, ούρλιαξε η πάπια.

“Απαιτώ ίσα δικαιώματα!”, διαμαρτυρήθηκε η χήνα.

Και το γουρούνι, απλώς γρύλισε.

Και γράψανε “Αδικία” σε πλακάτ, και κάνανε πορεία γύρω από τη μικρή κόκκινη κλώσα φωνάζοντας βωμολοχίες. Όταν ήρθε ο αντιπρόσωπος της κυβέρνησης, είπε στη μικρή κόκκινη κλώσα. “Δε πρέπει να είσαι τόσο άπληστη.”

“Μα, το κέρδισα με τον ιδρώτα μου αυτό το ψωμί”, είπε η μικρή κόκκινη κλώσα.

“Ακριβώς”, είπε ο αντιπρόσωπος. “Αυτή είναι η ομορφιά της ελεύθερης αγοράς. Καθένας μπορεί να κερδίσει όσο θέλει. Αλλά, με τους σύγχρονους κυβερνητικούς κανονισμούς, οι παραγωγικοί εργάτες πρέπει να μοιραστούν τα προϊόντα τους με τους τεμπέληδες.”

Και ζήσαμε εμείς καλά, κι αυτοί – συμπεριλαμβανόμενης και της μικρής κόκκινης κλώσας – ακόμα καλύτερα. Κι από τότε, η μικρή κόκκινη κλώσα χαμογελούσε και κακάριζε. “Σας ευχαριστώ. Σας ευχαριστώ.” Οι γείτονές της όμως αναρωτιόταν γιατί δεν έφτιαξε ποτέ ξανά άλλο ψωμί.

—–

Αυτή είναι η “ομορφιά” των διεφθαρμένων δήθεν λαϊκών (αριστερών και δεξιών) καθεστώτων: παίρνουν από αυτούς που παράγουν για να δώσουν σε όσους βαριούνται να δουλέψουν, με αντάλλαγμα ψήφους. Το αποτέλεσμα αυτής της πράξης μπορεί να είναι μόνο ένα και στην Ελλάδα το ξέρουμε καλά: οι πρώτοι, οι δημιουργικοί πολίτες παράγουν ολοένα και λιγότερο, αφού δεν έχουν λόγο να κάνουν το αντίθετο ή απλά δραστηριοποιούνται σε (ή από) άλλη χώρα του εξωτερικού ενώ οι δεύτεροι (οι κηφήνες) ζητούν ολοένα και περισσότερα, τα οποία μάλιστα τα ονομάζουν και "λαϊκά κεκτημένα".

Περί αποχής δικηγόρων

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ

· Είμαστε από το νόμο υποχρεωτικά μέλη Δικηγορικών Συλλόγων, χωρίς όμως να έχουμε εκχωρήσει ποτέ σε αυτούς βασικά συνταγματικά μας δικαιώματα, όπως το δικαίωμα στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς μας (άρθρο 5) και το δικαίωμα στην εργασία (άρθρο 22).

· Οι Δικηγορικοί Σύλλογοι είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, που υπόκεινται στις διατάξεις του κοινού δικαίου (άρθρο 194 ΚωδΔ) και δεν νοείται να αναπτύσσουν πρακτικές απλής «συνδικαλιστικής οργάνωσης», κηρύσσοντας «αποχές» των μελών τους και αδιαφορώντας για το γεγονός ότι ο δικηγόρος είναι «συμπράττων λειτουργός της Δικαιοσύνης».

· Εξάλλου, η αποχή των δικηγόρων δεν συνιστά «απεργία» και δεν εμπίπτει στην προστασία του Συντάγματος, ενώ η μη συμμόρφωση των δικηγόρων προς τις σχετικές περί αποχής αποφάσεις δεν γεννά καμία πειθαρχική τους ευθύνη (Ολ ΣτΕ 2512/1997, Γνωμ ΑΠ 13/1991 εν συμβουλίω).

· Η «Ολομέλεια Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων» είναι ένα απλό συντονιστικό όργανο και εκ του νόμου δεν έχει αρμοδιότητα για την κήρυξη «αποχών» ερήμην των ίδιων των δικηγόρων, ενώ η ύπαρξη του οργάνου αυτού δεν θίγει την ανεξαρτησία και αυτοτέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας να αποφασίζουν ελεύθερα (βλ. άρθρο 206 ΚωδΔ).

· Βασικός σκοπός των Δικηγορικών Συλλόγων οφείλει να είναι η διασφάλιση ενός υψηλού επιπέδου άσκησης του λειτουργήματός των δικηγόρων και η αποτροπή επικράτησης του νόμου της ζούγκλας στην απονομή της Δικαιοσύνης, ενεργώντας πρωτίστως προς όφελός του κοινωνικού συνόλου. Συνεπώς, καμία σχέση με την αποστολή των Δικηγορικών Συλλόγων και τα πραγματικά συμφέροντα των δικηγόρων δεν έχουν οι συντεχνιακής έμπνευσης διεκδικήσεις και οι αλλεπάλληλες αποφάσεις για αποχές που τις συνοδεύουν.

· Η επιχειρηματολογία ότι «η επιβολή ΦΠΑ 23% στις δικηγορικές αμοιβές θα επιβαρύνει υπέρμετρα, σε βαθμό απαγορευτικό, την προσφυγή των πολιτών στη δικαιοσύνη», είναι προσχηματική, αντίθετη προς την αρχή της ισότητας των πολιτών και αντιφάσκει με την παράλληλη άρνηση των Δικηγορικών Συλλόγων στην κατάργηση των γεωγραφικών περιορισμών του λειτουργήματος, που αναγκάζουν τους πολίτες να καταβάλουν διπλή αμοιβή για την ίδια παράσταση στο Δικαστήριο.

· Είναι γενικώς υποκριτική η ρητορική περί ζημίας του κοινωνικού συνόλου από την κατάργηση των κατώτατων δικηγορικών αμοιβών, τη στιγμή που οι Δικηγορικοί Σύλλογοι αντιδρούν λυσσωδώς στην κατάργηση της υποχρεωτικής παράστασης στα συμβόλαια, θέτοντας υπό «κηδεμονία» τους πολίτες και αρνούμενοι το δικαίωμα του καθενός να αποφασίζει ελεύθερα εάν χρειάζεται ή όχι υπηρεσίες δικηγόρου.

· Είναι προφανές ότι οι πρακτικές αυτές οδηγούν στην παρέλκυση των δικών και επιδεινώνουν έτι περαιτέρω την υποβάθμιση της ήδη σοβαρά πάσχουσας Δικαιοσύνης

Για τους παραπάνω λόγους

Διαμαρτυρόμαστε για τις παράνομες και αντιδεοντολογικές περί αποχής αποφάσεις των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας και της Ολομέλειας των Προέδρων αυτών που ενέχουν υπέρβαση εξουσίας, καθότι παρακωλύουν τους δικηγόρους στην ελεύθερη άσκηση του δημόσιου λειτουργήματός τους, ενώ τους παρακινούν στην αθέτηση της υποχρέωσης αποδοχής κάθε δίκαιης και δεκτικής υπεράσπισης υπόθεσης των εντολέων τους ωθώντας τους στην παραμέληση της εκτέλεσης της εντολής που τους έχει ανατεθεί.

Καλούμε τους συναδέλφους δικηγόρους όλης της χώρας να αντιταχθούν στις παράνομες και αντιδεοντολογικές αυτές πρακτικές και υπενθυμίζουμε ότι η υπεράσπιση των πελατών μας αποτελεί υποχρέωση και δικαίωμά μας.

Αξιώνουμε να παύσουν οι Δικηγορικοί Σύλλογοι να αυθαιρετούν εις βάρος τόσο των πραγματικών συμφερόντων των δικηγόρων όσο και του κοινωνικού συνόλου.

Τέλος, καλούμε τις ηγεσίες των Δικηγορικών Συλλόγων να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να συναισθανθούν την ευθύνη που έχουν έναντι των μελών τους και του κοινωνικού συνόλου, να παύσουν να ενεργούν μόνο υπό το όραμα των προσεχών δικηγορικών εκλογών και να εγκαταλείψουν τις στείρες αναχρονιστικές συντεχνιακές λογικές, γιατί ΑΥΤΕΣ ΒΥΘΙΖΟΥΝ ΟΛΟ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΤΗ ΧΩΡΑ ΣΤΗΝ ΠΤΩΧΕΥΣΗ.


Η δικήρυξη έχει αναρτηθεί στο ιστολόγιο Δικηγόρος Δεσμώτης, όπου και μπορούν να προσυπογράψουν όσοι συνάδελφοι το επιθυμούν.

Όταν η Κίνα εκτίθεται στο διεθνές εμπόριο

Για περισσότερα από τρεις χιλιάδες χρόνια, ο δρόμος του μεταξιού αποτελούσε το μεγαλύτερο παγκόσμιο δίκτυο πολιτιστικής, εμπορικής και τεχνολογικής συναλλαγής. Με έκταση 4.000 μιλίων, το δίκτυο αυτό επέτρεπε σε απομακρυσμένους πολιτισμούς να ανταλλάσσουν αγαθά και γνώση και να συμμετέχουν σε μια δίχως προηγούμενο διαδικασία πολιτικής και πολιτισμικής διάδρασης, θέτοντας με αυτόν τον τρόπο τα θεμέλια της νεωτερικότητας.

Πολλές αυτοκρατορίες επεδίωξαν τον έλεγχο του εμπορικού αυτού δικτύου και τα συμφέροντα που κατά καιρούς διακυβεύτηκαν κατά μήκος του υπήρξαν γιγαντιαία. Γεγονός όμως παραμένει πως ο δρόμος αποτέλεσε μοναδικό μέσο προόδου και ευμάρειας σε σκοτεινούς κατά τα λοιπά χρόνους, όπως και προπομπό παγκοσμιοποίησης στον χώρο του εμπορίου και των ιδεών.

Σήμερα το διεθνές εμπόριο διεξάγεται κατά βάση εντός ρυθμιστικών πλαισίων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, του οποίου πρόσφατο μέλος αποτελεί και η Κίνα. Οι εμπορικές της σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση αυξάνονται αλματικά και είναι αναμενόμενο η συνεργατική αυτή διαδικασία να δημιουργεί πέρα από πλούτο και ανησυχίες για τις βλέψεις μιας περιφερειακής υπερδύναμης με σοβαρό έλλειμμα δημοκρατίας. Η στήριξη ανελεύθερων καθεστώτων ανά τον κόσμο και η καταπάτηση της ελευθερίας τόσο εντός όσο και εκτός σινικού τείχους εγείρουν βάσιμες ανησυχίες, οι οποίες όμως κακώς συνδέονται με την διαδικασία ελεύθερου εμπορίου.

Αποτελεί πολιτικό κρετινισμό η σύγχυση που δημιουργείται από όσους πιστεύουν πως κλείνοντας τα λιμάνια και τα προϊόντα μας σε ένα δισεκατομμύριο καταναλωτών προσφέρουμε καλές υπηρεσίες στην υπόθεση της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Δεν είναι τα κινέζικα προϊόντα που προσβάλλουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι ένα ολοκληρωτικό καθεστώς, το οποίο όσο ανοίγει τα σύνορα του και εκτίθεται στις αγορές, τόσο δοκιμάζει τα όρια πολιτικής του αντοχής. Στοχεύοντας στην καρδιά και στο μυαλό των Κινέζων πολιτών μπορούμε να τους κερδίσουμε μόνο παρέχοντας τους γερμανική τεχνογνωσία, κρητικό ελαιόλαδο και βρετανικό τύπο, όχι κινδυνολογώντας ή κρούοντας τον κώδωνα εκφασισμού της Ελληνικής οικονομίας. Ο δρόμος του μεταξιού παραμένει ευτυχώς ανοικτός και  εναπόκειται σε εμάς να ανταποκριθούμε είτε ως δεινοί έμποροι είτε ως άτακτοι βασιβουζούκοι μιας νότιας Ευρωπαϊκής εσχατιάς.

Διακοπές στο μιτάτο

Μια παρέα αντρών στο καφενείο και συζητάνε, στην παρέα είναι και ο Ψαραντώνης.
Θέμα συζήτησης το πως κρατάς τη σύζυγο να μην γκρινιάζει...

Λέει ο πρώτος: Εγώ την πήγα πέρυσι ένα ταξίδι στην Γαλλία και φέτος σκέφτομαι να την πάω στην Αυστρία!!!

Λέει ο επόμενος: Εγώ την πήγα στη Νέα Υόρκη και φέτος θα την πάω στο Λος Άντζελες!!!

Εσύ μωρέ Αντώνη ;;;

Ψαραντώνης: Οπέρυσι την επήγα στο μιτάτο απάνω στη Νίδα... (οροπέδιο στην κορυφή του Ψηλορείτη)

Κι εφέτος ρε συ Αντώνη ;;;

Εφέτος θα πάω να τηνε πάρω...

Τα ξύλινα τείχη της αριστεράς

Η δαιμονοποίηση των διεθνών εμπορικών συναλλαγών και το σκιάχτρο της παγκοσμιοποίησης αποτελούν ίσως το πλέον προνομιακό πεδίο δράσης της εγχώριας αριστεράς. Το άνοιγμα των συνόρων πλήττει λένε την εγχώρια παραγωγή και παράγει μόνο φτώχεια και δυστυχία για τον τόπο.

Κατ' αυτούς δεν είμαστε εμείς που αδυνατούμε να αξιοποιήσουμε τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα και κινούμενοι με εξωστρέφεια να διεκδικήσουμε πρωταγωνιστική θέση στην παγκόσμια σκακιέρα. Είναι οι δόλιοι Κινέζοι, Ρώσσοι, Αμερικάνοι Γερμανοί και Ισραηλίτες που γεμίζουν την αγορά μας με δικά τους, φθηνότερα και ενίοτε καλύτερα από πλευράς ποιότητας προϊόντα.

Διεθνικά ανακόλουθο; Ειρωνικό; Ο Dr. Tom G Palmer από το Atlas Network επιστρέφει στα βασικά και εξηγεί τους λόγους για τους οποίους το εμπόριο αποτελούσε ανέκαθεν και εξακολουθεί να αποτελεί συνεργατικό παίγνιο. Συνεργατικό για τους παίκτες που γνωρίζουν τους κανόνες και εκλαμβάνουν τα Ξύλινα Τείχη των Αθηνών ως εμπορικό στόλο και όχι ως οχυρωματικά έργα.

Η ελεγεία μιας σπασμένης βιτρίνας

Σας έτυχε μήπως να βρεθείτε αυτόπτης μάρτυρας στην έκρηξη οργής του κυρίου James Goodfellow, ευυπόληπτου καταστηματάρχη της Portobello Road, όταν ένας πιτσιρίκος του κατέβαζε την βιτρίνα;

Αν ήσασταν μπροστά στην σκηνή, σίγουρα θα βλέπατε τους παρευρισκόμενους να σταματούν για να παρηγορήσουν τον ατυχή μαγαζάτορα, φέροντας όλοι ένα πανομοιότυπο επιχείρημα: -“Δεν οφελεί σε τίποτα να χαλάτε την διάθεση και την υγεία σας! Αν τα τζάμια παρέμεναν εσαεί άθραυστα, τότε τι τους έχουμε τους τζαμάδες; Κλέφτες θα γίνουν οι άνθρωποι;”

Στο συγκεκριμένο επιχείρημα παρηγορίας υποφώσκει βέβαια μία ολόκληρη θεωρία, η οποία ξεκινώντας από ένα τόσο απλό παράδειγμα φτάνει να επηρεάζει το μεγαλύτερο μέρος των οικονομικών μας θεσμών.

Αν υποθέσουμε πως η επισκευή της ζημίας κοστίζει έξι χρυσές λίρες, τότε σύμφωνα με τα λεγόμενα των παρευρισκομένων το ατύχημα εισφέρει ρευστό στον κύκλο εργασιών του τζαμά – ενθαρρύνει δηλαδή μία εμπορική πράξη αξίας έξι λιρών και κινητοποιεί έναν ολόκληρο κύκλο παραγωγής. Το επιχείρημα φαίνεται λογικό, κεϋνσιανό και εξόχως πειστικό: ο τζαμάς έρχεται, αλλάζει βιτρίνα, λαμβάνει τη νόμιμη αμοιβή και τρίβει τα χέρια του, ευχαριστώντας την καλή του τύχη που τα παιδιά μεγαλώνουν παίζοντας μπάλα και όχι Nintendo Wii... μέχρι τώρα δεν υπάρχει κάτι που να μας ξενίζει.

Ας σταματήσουμε όμως εδώ! Αν φτάναμε στο συμπέρασμα, όπως συχνά γίνεται, πως σε τελική ανάλυση το κατέβασμα των βιτρινών δεν είναι απαραίτητα κάτι κακό, καθώς συμβάλλει στην κυκλοφορία του χρήματος και στην τόνωση της εγχώριας παραγωγής, τότε θα επιχειρούσαμε ένα λογικό άλμα, καθώς ο μυωπικός μας συνειρμός δεν θα λάμβανε υπόψη το μη εύκολα ορατό, την έμμεση δηλαδή οικονομική επίπτωση του ατυχήματος στην οικονομία:

Αυτό που δεν φαίνεται εύκολα, είναι πως ο καταστηματάρχης απέκτησε ένα αγαθό έναντι έξι χρυσών λιρών, τις οποίες πλέον δεν διαθέτει για να αγοράσει κάτι άλλο. Ως αμέτοχοι τρίτοι παραμένουμε στην μοναδική δοσοληψία καταστηματάρχη - υαλουργού και δεν συνεκτιμούμε πως αν δεν υπήρχε η θρυμματισμένη τζαμαρία, ο πρώτος θα αντικαθιστούσε ίσως τα παλιά του παπούτσια, θα αγόραζε ένα βιβλίο του Hayek ή θα επισκεύαζε την ραπτομηχανή της φουκαριάρας της μάνας του. Θα διέθετε εν ολίγοις τα χρήματα αυτά κάπου αλλού, αν δεν είχε μεσολαβήσει το ατύχημα για να τον αποτρέψει. Μία πράξη επομένως, η οποία φαινομενικά εισφέρει στην παραγωγή πλούτου, αν ειδωθεί στο ευρύτερο πλέγμα οικονoμικών σχέσεων παραμένει πράξη που βλάπτει όχι μόνο τον κο Goodfellow, αλλά και τον παπουτσή ή και τον βιβλιοπώλη του Notting Hill.

Το παράδειγμα της σπασμένης βιτρίνας εξήνεγκε πρώτος το 1850 ο οικονομολόγος Frédéric Bastiat στο δοκίμιο “Ce qu'on voit et ce qu'on ne voit pas”, σε μία προσπάθεια να σχηματοποιήσει τις έμμεσες εξωτερικότητες μιας εμπορικής συναλλαγής. Έκτοτε χρησιμοποιείται ως κλασσικό επιχείρημα της αυστριακής σχολής σκέψης, με προεκτάσεις που αγγίζουν ιδιαίτερα αισθητά την επικαιρότητα.

Είναι για παράδειγμα πιθανό το σενάριο ο πιτσιρικάς να βρισκόταν σε προσυνεννόηση με τον τζαμά, ο οποίος και αντλεί ιδιαίτερο συμφέρον από την καταστροφή. Σε ρόλο υαλουργού μπορούν κάλλιστα να υπεισέλθουν τα εκάστοτε συντεχνιακά συμφέροντα, ενώ τη λειτουργία του μικρού βαγκαμπόντη επιτελεί το κράτος: Οι συντεχνίες απαιτούν επιδόματα και προνόμια και η κυβέρνηση στρέφεται στον φορολογούμενο Mr. Goodfellow, υποχρεώνοντας τον να επενδύσει τις ωραίες του χρυσές λίρες σε αγαθά αλλότρια. Οι αποδέκτες επωφελούνται και οι παρευρισκόμενοι μένουν με την εντύπωση πως η κυβερνητική παρέμβαση παράγει οφέλη για το κοινωνικό σύνολο, αδυνατώντας να εντοπίσουν το κόστος ευκαιρίας - τα διαφυγόντα δηλαδή έσοδα από την μη πραγματοποίηση μιας εναλλακτικής επένδυσης.

Ίσως επειδή το κόστος αυτό δεν γίνεται άμεσα αντιληπτό και ίσως επειδή αρεσκόμαστε να ελέγχουμε το κοινό ταμείο με την ελαφρότητα αργόσχολου περαστικού της Portobello Road, ίσως γιαυτό λησμονούμε τόσο εύκολα πως κάθε τι απαιτεί μια θυσία και πως  καλώς ή κακώς ακόμα δεν εφηύραμε κάτι που να λέγεται δωρεάν γεύμα. Η βιτρίνα της Portobello Road όμως σπάει όλο και συχνότερα και τα σπασμένα καλούμαστε να τα πληρώσουμε εμείς.

Let's talk about mitosis

Δαγοβέρτο, μου φαίνεται πως είναι καιρός να μιλήσεις με τον γιό σου.

Ξανακλειδώθηκε στην τουαλέτα.

Και ξέρεις πως σε αυτήν την ηλικία το μόνο που σκέφτεται είναι η μίτωση.

σκίτσο: Alberto Montt

Η ενασχόλιση των σκιτσογράφων με μία είδηση αποτελεί έναν από τους πλέον αξιόπιστους δείκτες σπουδαιότητας της. Και πράγματι, η αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος και οι προοπτικές που διανοίγονται από τις εφαρμογές της μοριακής βιολογίας αποτελούν την συναρπαστικότερη ίσως επιστημονική εξέλιξη πάνω στο γύρισμα του αιώνα.

Τα ζητήματα βιοηθικής που ανακύπτουν είναι πραγματικά πολυδιάστατα, η αυξούμενη όμως παρέμβαση του κράτους και η απαγόρευση πτυχών της θεραπευτικής κλωνοποίησης παραπέμπει περισσότερο στην αντεπανάσταση της καθολικής εκκλησίας παρά σε μία πολιτεία που αναγνωρίζει και προάγει την απροϋπόθετη ελευθερία επιστημονικής έρευνας.

Η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής λειτουργεί σήμερα ως γνωμοδοτικό όργανο της πολιτείας, παράγοντας ιδιαίτερα αξιόλογο έργο. Ευθύνη όλων μας να μην την αφήσουμε να μετεξελιχθεί σε τάγμα Ιησουϊτών μοναχών, όταν σε κάποια χρόνια αρχίσουν τα ερωτήματα να τίθενται πιεστικά.

Empowering Civil Society - Είμαστε παντού!

Tο Ευρωπαϊκό Φιλελεύθερο Φόρουμ αποτελεί πανευρωπαϊκό μη κερδοσκοπικό οργανισμό με έδρα τις Βρυξέλλες ο οποίος περιλαμβάνει ως μέλη του όλα τα φιλελεύθερα think tanks της Ευρώπης. Ένα από τα πλέον πρόσφατα μέλη του και το Κέντρο Φιλελεύθερο Μελετών της Ελλάδας, το οποίο επιχειρεί αυτές τις ημέρες το πρώτο του άνοιγμα στην Ευρωπαϊκή σκηνή σκέψης.

Με τίτλο "Αναβαθμίζοντας την Κοινωνία των Πολιτών, των θεσμών της και των κινημάτων της", το ΚΕΦΙΜ και το European Liberal Forum συνδιοργανώνουν ημερίδα, στις 5 Ιουνίου 2010 στο Ξενοδοχείο Αμαλία (Αμαλίας 10, Πλατεία Συντάγματος, Αθήνα), με την χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Την ημερίδα υποστηρίζουν και τα Βελγικά think tanks «Prometheus Liberaal Kenniscentrum» και «Κέντρο Jean Gol».

Βασικοί ομιλητές δύο σημαίνουσες προσωπικότητες, ο κ. Robert Nef από το Φιλελεύθερο Ινστιτούτο Ελβετίας και ο κ. Michael Theurer, Γερμανός Ευρωβουλευτής των Φιλελευθέρων (FDP), με μακρά εμπειρία πεδίου σε θέματα τοπικής αυτοδιοίκησης.

Οι δύο αυτοί ομιλητές αναμένεται να δώσουν στο ελληνικό ακροατήριο Ευρωπαϊκά παραδείγματα αποκεντρωμένης διοίκησης όπως επίσης και αναπτυξιακών πρωτοβουλιών της τοπικής και περιφερειακής διοίκησης που είχαν θετικές επιπτώσεις στην τοπική οικονομία. Δεδομένης της σημερινής οικονομικής κατάστασης της Ελλάδας, ζητήματα όπως η αυξανόμενη φτώχεια και η ανεργία δεν μπορούν πλέον να θεωρούνται σαν ζητήματα αποκλειστικής αρμοδιότητας της κεντρικής διοίκησης. Θα ήταν λοιπόν ενδιαφέρον να διερευνηθούν, στη διάρκεια αυτής της ημερίδας, δυνατότητες λήψης πρωτοβουλιών από την τοπική και περιφερειακή διοίκηση και τις κινήσεις πολιτών σχετικών με ζητήματα όπως η προσέλκυση επενδύσεων, η ενίσχυση της τοπικής επιχειρηματικότητας, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, όλα ως τμήματα μιας προσπάθειας η οποία στην Ελλάδα παραμένει σε εμβρυακό στάδιο.

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, η Φιλελεύθερη Συμμαχία συμμετέχει την ίδια ημέρα στο Athens Pride 2010, σε έναν αγώνα διεκδίκησης του αυτονόητου δικαιώματος απόλυτης και αδιαπραγμάτευτης ισότητας όλων των ανθρώπων, ανεξαρτήτως φύλου και ερωτικών προτιμήσεων. Υπάρχουν λοιπόν περισσότεροι από ένας καλοί λόγοι για να κατεβείτε μια βόλτα κέντρο αυτό το Σάββατο. Είμαστε κυριολεκτικά παντού!

Ο τοίχος

Είναι δυο φίλοι. Ο ένας ονομάζεται Φιλελεύθερος (αλλά κοροϊδευτικά τον αποκαλούνε νεοφιλελεύθερο) και ο άλλος το Ελληνικό κράτος και έχουν μια συζήτηση...

Φιλελεύθερος: Έτσι όπως πας Ελληνικό κράτος, φίλε μου, θα χτυπήσεις στον τοίχο! Πάρτο αλλιώς.

Ελληνικό κράτος: Χαχα!! Ασε μας ρε! Εγώ βλέπω μακριά! Δεν υπάρχει τοίχος.

Φιλελεύθερος: Μα σου λέω... τον είδα είναι εκεί και πας κατά πάνω του!

Ελληνικό κράτος: Ρε ασε μας σου λέω!! Ε και να υπάρχει ακόμη, εγω είμαι μάγκας... κάτι θα βρω και θα τον αποφύγω!!!

Φιλελεύθερος: Καλά... εγώ σου λέω να αλλάξεις πορεία και να σοβαρευτείς.

Ελληνικό κράτος: Καλά θα το κάνω... παω να πιω μια φράπα τώρα να γουστάρω και τον ήλιο!

... BONG!!!

Ελληνικό κράτος: Μα Ποιός μακάκας έχτισε τον τοίχο στη μέση του δρόμου?? Είστε όλοι ηλιθιοι!!! Και εσύ Φιλελεύθερε συνωμοτείς εναντίον μου? Ενώ ήξερες πως εκεί έχει τοίχο, γιατί δεν τον έριξες να περάσω? Γι' αυτό που μου κάνατε θα μπω στο σπιτι σας και δεν θα αφήνω κανέναν να μπει μέσα ξανά!!! Να μάθετε!

Credits: Thomas Liokos

Σουηδική σάουνα, jacuzzi, τούρκικο χαμάμ· μεγάλη χαρά είχε ο ηγέτης του γερμανικού ακροδεξιού κόμματος NPD, Udo Voigt, όταν επέλεγε να περάσει τις καλοκαιρινές του διακοπές σε Wellness Spa κοντά στο Βερολίνο. Δυστυχώς όμως υπολόγιζε χωρίς τον ξενοδόχο, ο οποίος και του έκλεισε την πόρτα, χαρακτηρίζοντας τον ανεπιθύμητο για την επιχείρηση.

Το επιχείρημα του ιδιοκτήτη ηταν πως όφειλε να διασφαλίζει στους πελάτες του ένα περιβάλλον ευεξίας και χαλάρωσης, φιλοσοφία η οποία κινδύνευε να διαταραχθεί από την φυσική παρουσία μίας παρέας νεοναζιστών. Το σενάριο να πιάσουν μετά από ζυθοποσία τα εμβατήρια προφανώς του πάγωνε το αίμα.

Ο Udo Voigt το πήρε προσωπικά και προσέφυγε στην δικαιοσύνη, δηλώντας παράλληλα πως ο κομμουνισμός έχει διεισδύσει για τα καλά στο Bad Saarow. Η υπόθεση πλέον βρίσκεται στο 2ο Τμήμα του Πρωτοδικείου Frankfurt (Oder),  το οποίο συνέρχεται στις 22 Ιουνίου για να αποφασίσει κατά πόσο είναι επιτρεπτός ο αποκλεισμός ενός ιδιώτη από ξενοδοχείο επί τη βάσει των πολιτικών του πεποιθήσεων. Οι διατάξεις στις οποίες βρίσκει έρεισμα ο κύριος Voigt είναι οι §§ 19–21 ενός νόμου του 2006 κατά των διακρίσεων σε αστικές υποθέσεις.

Όλα δείχνουν πως ο Antidiskriminierungsgesetz (AGG) του 2006 έχει αρχίσει ήδη να παράγει στρεβλώσεις, ευτράπελα και αξιόλογα έσοδα για τον δικηγορικό κλάδο. Αν κάτι διαφαίνεται από την όλη ιστορία, ανεξάρτητα από την έκβαση της αντιδικίας, αυτό είναι τα αδιέξοδα και οι αντιφάσεις στις οποίες υποπίπτει ο νομοθέτης, κάθε φορά που επιχειρεί να εισέλθει και να αστυνομεύσει τα παραγωγικά αίτια βούλησης των μερών. Ο Θεός των Τευτόνων να μας φυλάει από τέτοιους κοινωνικά ευαίσθητους νόμους.

Ο Udo Voigt χαλαρώνει, απαλλαγμένος εντερικών προβλημάτων.

Addendum: Ανάλογη περίπτωση τριτενέργειας απασχολεί και την πολιτεία της California, στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού. Εκεί αναπτύσσει έννομες συνέπειες η Unruh Civil Rights Act, νόμος ο οποίος μπορεί να θεσπίστηκε για την προστασία ευαίσθητων ομάδων, όπως οι αφροαμερικάνοι, σήμερα όμως χρησιμοποιείται από την UCLA σε ρόλο αυτόκλητου προστάτη neonazi θαμώνων.
Addendum ΙΙ: Εκδόθηκε σήμερα (09/03/2012) απόφαση του Bundesgerichtshof, η οποία αναγνωρίζει το δικαίωμα μίας επιχείρησης να αποκλείει από τις υπηρεσίες της καταναλωτές επί τη βάσει των πολιτικών τους πεποιθήσεων. Και εις άλλα με υγεία.

Η ήρεμη δύναμη της Κούβας

Μία πραγματικά ευχάριστη έκπληξη με περίμενε σήμερα στο διαδίκτυο. Καθώς περιδιάβαινα τον φυλλομετρητή πέρασα από το Generación Y της κουβανής Yoani Sánchez, για να διαπιστώσω πως κείμενα της είναι πλέον διαθέσιμα και στα ελληνικά.

Για όσους δεν την γνωρίζουν, η Yoani Sánchez είναι μία από τις λίγες φωνές που αψήφησαν το καθεστωτικό παραπέτασμα λογοκρισίας και αποτελούν σήμερα εναλλακτική πηγή πληροφόρησης για την καθημερινή ζωή, τα προβλήματα και τις ελπίδες των κατοίκων της Κούβας. Φιλόλογος και δημοσιογράφος πεδίου, η γυναίκα αυτή χαρακτηρίζεται από τον διεθνή τύπο ως ένας από τους πλέον σημαίνοντες ανθρώπους της Λατινικής Αμερικής, έχοντας τιμηθεί με βραβεία όπως το Maria Moors Cabot prize του πανεπιστημίου Columbia. Το κόστος δυσβάστακτο, καθώς το καθεστώς την χαρακτηρίζει επαγγελματία αντιφρονούντα, πράκτορα ξένων δυνάμεων και κλιμακώνει μία πίεση, η οποία τον Νοέμβριο του 2009 κατέληξε σε ξυλοδαρμό εκείνης και του συζύγου της από κυβερνητικούς πράκτορες.

Δεν επιθυμώ να πλατειάζω, προτρέπω μόνο όσους ενδιαφέρονται για την ελευθερία έκφρασης και αγαπούν την Κούβα και τον λαό της, να προσθέσουν την ελληνική έκδοση του Generación Y στα αγαπημένα τους.

Η Yoani Sánchez ανήκει στα παιδιά εκείνων που βίωσαν την άνοδο του Castro στην εξουσία. Η Generación Y ας είναι και η γενιά των ανθρώπων που θα δρομολογήσουν την συντεταγμένη και ειρηνική πτώση της τελευταίας ίσως σοσιαλιστικής δυστοπίας του πλανήτη.

Αν τα λιοντάρια μιλούσαν

Ένα από τα ομορφότερα μνημεία του Ηρακλείου, τόπος συνάντησης των κατοίκων και  σημείο αναφοράς για τους ταξιδιωτικούς οδηγούς, είναι η κρήνη Μοροζίνι (Λιοντάρια), στο ιστορικό κέντρο της πόλης.

Πρόκειται για δημόσια κρήνη κατασκευασμένη κατά το τέλος της ενετοκρατίας, η οποία δημιουργήθηκε ως τμήμα ενός συνολικού προγράμματος υδροδότησης της πόλης από τον Ενετό προβλεπτή  και εύστοχο σκοπευτή Francesco Morosini. Τα τέσσερα λιοντάρια που στέκονται σήμερα στο κέντρο της πλατείας δεν αποτελούν παρά τη βάση ενός μαρμάρινου αγάλματος του θεού Ποσειδώνα, το οποίο έδωσε και στην πλατεία το όνομα “Piazza del Gigante”. Πέρα από την ιστορία κατασκευής του μνημείου ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η αφήγηση της καταστροφής του, καθώς είναι ενδεικτική τόσο των στρεβλώσεων της εθνικής ιστοριογραφίας όσο και της διαχρονικής δυσπιστίας των ανθρώπων απέναντι σε κάθε προσπάθεια ανάπτυξης.

Ανατρέχοντας στην αναφορά που απέστειλε στην Serenissima το 1639 ο γενικός προβλεπτής του νησιού Sr Isepo Civran, διαπιστώνεται πως οι προσπάθειες της διοίκησης να βελτιώσει με εγγειοβελτιωτικά έργα τον Χάνδακα προσέκρουαν στην σθεναρή αντίθεση των τοπικών γαιοκτημόνων, των οποίων τα επιχειρήματα ήταν πως το νερό βρισκόταν υπερβολικά μακριά για να φτάσει στην πόλη, πως θα χανόταν στην διαδρομή και πως θα έπρεπε να να τρυπήσουν βουνά, πράγμα αδύνατο. Οι τοπικοί ευγενείς δυσφορούσαν εκτός των άλλων με την κατασκευή τόσων γεφυρών και τοίχων και ισχυρίζονταν πως αν ήταν πράγματι δυνατό να γίνει κάτι τέτοιο, θα είχε ήδη χτιστεί κάποια στιγμή μέσα στα τετρακόσια χρόνια ενετικής κυριαρχίας που είχαν περάσει. Τέλος ισχυρίζονταν πως ο χρόνος θητείας που απέμενε στον προβλεπτή δεν επαρκούσε για να ολοκληρωθεί το έργο και πως ο επόμενος θα το εγκατέλειπε για να ξεκινήσει κάποιο δικό του. Η αδιάλειπτη υδροδότηση της πόλης αποτελούσε μάλλον ισχνό αντεπιχείρημα.

Παρά τις αντιδράσεις, ο Ενετός Morosini κατόρθωσε να ολοκληρώσει το 1628 τον αγωγό και την fontana, προσφέροντας λύση σε ένα χρόνιο πρόβλημα λειψυδρίας. Η επιτυχία ήταν κεφαλαιώδης, όμως η κρήνη με τα λιοντάρια και τον Ποσειδώνα καταστράφηκε εντός της ίδιας δεκαετίας από την Ιερά Εξέταση, όχι μεταγενέστερα από οθωμανικό χέρι ή από σεισμό όπως υποστηρίζεται σήμερα.

Οι Οθωμανοί αντιθέτως αξιοποίησαν το μνημείο, μετατρέποντας το από το 1720 σε φιλανθρωπική κρήνη. Μεταγενέστερα μάλιστα κατασκευάστηκε ένα περίβλημα γύρω από τους λοβούς του με μαρμάρινους πολυτελείς κυκλοτερείς τοίχους και με χρυσές καλλιτεχνικά γραμμένες τούρκικες επιγραφές. Η κατασκευή λειτούργησε μέχρι το 1900, οπότε κατεδαφίστηκε με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, και τα μάρμαρα με τις χρυσές επιγραφές πετάχτηκαν στην τάφρο έξω από την Καινούργια Πόρτα, όπου βρίσκονταν μέχρι το 1922.

Η εθνική αφήγηση της ιστορίας μας δυστυχώς σταματά απότομα με την κατάληψη του Ελλαδικού χώρου από τους Οθωμανούς, οπότε και ακολουθεί μία “περίοδος σκότους, εξαθλίωσης και σκλαβιάς”. Θύμα της ανιστόρητης αυτής προσέγγισης και η κρήνη του Μοροζίνι, στην καρδιά του Ηρακλείου, ζωντανό μνημείο του πόσο αγαπούμε να θυμόμαστε επιλεκτικά.

πηγές:

Σπανάκης Στέργιος, “Relazione del sr Isepo Civran tornato di Provveditore Generale di Candia 1639”, Κρητικά Χρονικά τ. ΚΑ΄ (1969) σελ. 392

Σταυρινίδης Νικόλαος, Μεταφράσεις Τουρκικών Ιστορικών Εγγράφων αφορόντων εις την ιστορίαν της Κρήτης, Τόμος Δ' – Έγγραφα της περιόδου 1715-1752, σελ. 57, Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη (1984)