Δοσοληψίαι εγένοντο εν Βηθλεέμ τη πόλει

Κυριολεκτικά τον Θεό τους δεν έχουν αυτοί οι φιλελεύθεροι... Ο λόγος αυτήν τη φορά για τον Lew Rockwell, παλαιοφιλελεύθερο(!) θιασώτη της Αυστριακής σχολής, πιστό καθολικό και πρόεδρο του αγνώστου στα καθ' ημάς Ludwig von Mises Institute.

Ο κύριος αυτός έρχεται λοιπόν και εξυμνεί μία αδικημένη διάσταση των Χριστουγέννων, αυτήν της επιχειρηματικής πρωτοβουλίας και της καθοριστικής της συμβολής στην γέννηση του θεανθρώπου. Στο "The Economic Lessons of Bethlehem" ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με το γεγονός των Χριστουγέννων, όπως αυτό εντάχθηκε στο συγκεκριμένο οικονομικό πλαίσιο της εποχής.

"... It’s remarkable, then, to think that when the Word was made flesh with the birth of Jesus, it was through the intercessory work of a private businessman. Without his assistance, the story would have been very different indeed. People complain about the "commercialization" of Christmas, but clearly commerce was there from the beginning, playing an essential and laudable role.

And yet we don’t even know the innkeeper’s name. In two thousand years of celebrating Christmas, tributes today to the owner of the inn are absent. Such is the fate of the merchant throughout all history: doing well, doing good, and forgotten for his service to humanity."

Αλήθεια, πώς τον έλεγαν τον ιδιοκτήτη της φάτνης των αλόγων; Ολόκληρο το κείμενο μπορείτε να το διαβάσετε εδώ.

Ο Canis Libertatis εύχεται ενόψει των εορτών στους ευάριθμους φίλους και αναγνώστες του χαρούμενες στιγμές, γεμάτες υγεία, προκοπή και ελευθερία. Είθε το νέο (οικονομικό) έτος να μας βρει όλους πνευματικά και υλικά πλουσιότερους!

Μια μικρή ιστορία καπιταλιστικού θριάμβου

Τον Αύγουστο του 1620 μια μικρή ομάδα Πουριτανών, εκδιωγμένων από τη Βρετανία εξαιτίας των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων, ξεκινούσε για την αναζήτηση καινούριας πατρίδας. Μετά από ένα εξοντωτικό ταξίδι εννέα εβδομάδων οι άποικοι κατόρθωσαν να θέσουν τα θεμέλια του πρώτου αμερικανικού οικισμού στο σημερινό Plymouth της Μασαχουσέτης. Αποδεκατισμένοι από την πείνα και τις κακουχίες του πρώτου χειμώνα στράφηκαν στους ιθαγενείς, οι οποίοι τους παρείχαν πολύτιμες συμβουλές επιβίωσης, όπως και καλαμπόκι για σπορά. Ένα χρόνο μετά, το 1621, η κοινότητα αποφάσισε την καθιέρωση της Ημέρας των Ευχαριστιών, προκειμένου να εορτάζεται η ευδοκίμηση της σοδειάς και η επιβίωση σε μία πατρίδα απαλλαγμένη θρησκευτικών εντάσεων και διωγμών.

Από τις περισσότερες ιστορικές αφηγήσεις που σχετίζονται με την εγκατάσταση των Πουριτανών εκφεύγει το γεγονός πως οι άποικοι του Plymouth αντιμετώπισαν και μετά τον πρώτο χειμώνα σοβαρές ελλείψεις, μη κατορθώνοντας να δώσουν λύση στο επισιτιστικό τους πρόβλημα μέχρι το 1623, τρία χρόνια αργότερα. Παρά την πολύτιμη βοήθεια των γηγενών, η εσοδεία τα πρώτα χρόνια παρέμενε δραματικά χαμηλή, κάτι το οποίο δεν θα μπορούσε να αποδοθεί ούτε στις αντίξοες καιρικές συνθήκες ούτε σε ελλιπείς γνώσεις καλλιέργειας. Τη βασικότερη αιτία αποτελούσε η απουσία κινήτρων, κατάσταση άμεσα συνδεδεμένη με το σύστημα κοινοκτημοσύνης επί του οποίου είχε οργανωθεί η αποικία. Σύμφωνα με πρωτογενείς ιστορικές πηγές το σύνολο της παραγωγής και των προμηθειών άνηκε στην κοινότητα, η οποία και διένειμε επί τη βάσει της αρχής της ισότητας, ανεξάρτητα από την συμμετοχή του κάθε μέλους στην παραγωγική διαδικασία. Όλοι λάμβαναν το ποσοστό που τους αναλογούσε, ενώ η ιδιωτική καλλιέργεια γης απαγορευόταν.

Όπως περιέγραφε ο κυβερνήτης William Bradford το 1647 στο έργο Of Plymouth Plantation, το σύστημα αυτό εξέτρεφε σύγχυση και δυσαρέσκεια και απεθάρρυνε τους νεότερους από το να επενδύσουν το σύνολο του χρόνου και των δυνάμεων τους για να τραφούν οι οικογένειες των υπολοίπων. Αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο λιμοκτονίας, η κοινότητα αποφάσισε την άνοιξη του 1623 να αναθεωρήσει τη μέθοδο παραγωγής.

"On the brink of extermination, the Colony’s leaders changed course and allotted a parcel of land to each settler, hoping the private ownership of farmland would encourage self-sufficiency and lead to the cultivation of more corn and other foodstuffs."

Σε όλους παραχωρήθηκε ένα αγροτεμάχιο και το σύνολο της συγκομιδής παρέμενε στα χέρια του εκάστοτε ιδιοκτήτη, ο οποίος και έφερε πλέον την ευθύνη επιβίωσης της οικογένειας του. Η παροχή οικονομικών κινήτρων είχε θεαματικά και άμεσα αποτελέσματα, καθώς, όπως διηγείται ο Bradford, τα χέρια έγιναν όλα εργατικά και φυτεύθηκαν πολύ περισσότεροι σπόροι από τις προηγούμενες χρονιές. Η συμπεριφορά των ανθρώπων ήταν πλέον διαφορετική και γυναίκες ή ανήλικοι που παλαιότερα επικαλούνταν αδυναμία και ανικανότητα έρχονταν αυτοβούλως να συνδράμουν στην καλλιέργεια. Συνεπεία αυτού οι επόμενες σοδειές υπήρξαν όλες πλεονασματικές και ο κίνδυνος λιμού έδωσε θέση στην ευδοκίμηση του οικισμού και του αμερικανικού πειράματος ακόλουθα.

Ο σεβασμός της ατομικής ιδιοκτησίας και η πρόκριση της έναντι ενός κεντρικά σχεδιασμένου συστήματος παραγωγής σημείωσε την πρώτη του νίκη ήδη από το 1623, πολλά χρόνια πριν την πτώση του Τείχους και αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο, επί του οποίου οικοδομήθηκε μια ανοικτή κοινωνία ευημερίας. Τα κατοπινά κεφάλαια του αμερικανικού έθνους μπορεί να υπήρξαν λιγότερο ή περισσότερο φωτεινά, η απόφαση όμως εκείνων των ανθρώπων έθεσε τις βάσεις, στις οποίες σήμερα εδράζεται όχι μόνο η αμερικανική, αλλά και η παγκόσμια οικονομία. Υπήρξε μια απόφαση, για την οποία σήμερα είμαστε όλοι ευγνώμονες.

Hocus Pocus Halloween!

Halloween σήμερα στον αγγλοσαξωνικό χώρο κι εγώ θα φτιάξω κολοκυθόσουπα και θα παρακολουθήσω κάτι τρομακτικό, όπως το τέρας του δόκτορος Frankenstein ή τις βραδινές ειδήσεις του μεγάλου καναλιού. Η άγνοια περί Halloween στην Ελλάδα με αναγκάζει να γράφω πράγματα φαινομενικά out of context.

Σε κάποια χρόνια όμως η παγκόσμια οικονομία θα έχει καταρρεύσει σαν πύργος από τραπουλόχαρτα και οι διεθνείς κερδοσκόποι θα μας έχουν πιει το αίμα με το μπουρί της σόμπας. Τότε πλέον είμαι σίγουρος πως η λαϊκή μας παράδοση και σοφία θα έχουν δημιουργήσει πλούσια θεματολογία, ουτωσώστε η γιορτή να αποκτήσει και εγχώρια νότα. Όσοι προδικάζουν το τέλος της αμερικάνικης πρωτοπορίας παρακαλούνται να μας εξηγήσουν γιατί οι αγγλοσάξωνες συνεχίζουν τόσο επιτυχημένα να εξάγουν πολιτισμό. Happy Halloween λοιπόν, σε πείσμα αρνητών και καταστροφολόγων!

Μια πρώτη γεύση

Όσοι αναζητούν το πολιτικό στίγμα που φιλοδοξεί να εκπέμψει η νέα ηγεσία του Συνασπισμού, μπορούν να πάρουν μία πρώτη γεύση από την ειδική πολιτική απόφαση του 5ου συνεδρίου:

"Το περιεχόμενο της προοδευτικής εναλλακτικής λύσης που διεκδικούμε δεν είναι μια επανάληψη ή μια πιο σύγχρονη εκδοχή των σοσιαλδημοκρατικών μοντέλων διαχείρισης του καπιταλισμού που εφαρμόστηκαν σε σειρά από ευρωπαϊκές χώρες. Δεν αποτελεί μια απόπειρα κοινωνικότερης διαχείρισης του καπιταλισμού, εγχειρήματα που κατά καιρούς δοκιμάστηκαν, δεν μπόρεσαν να έχουν διάρκεια και βιωσιμότητα και προκάλεσαν σειρά ανισορροπιών και απέτυχαν.

Η προοδευτική μας πρόταση, όπως αναφέρεται στο Κείμενο των Θέσεων, είναι μια πρόταση περιορισμού και τελικής εξάλειψης των εκμεταλλευτικών καπιταλιστικών σχέσεων με στρατηγικό στόχο μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και μιας νέας ισορροπίας του ανθρώπου με τη φύση και το περιβάλλον."

Έτσι, για να μην ξεχνιόμαστε και πιστέψουμε κάποια στιγμή πως οι κύριοι είναι light σοσιαλδημοκράτες. Συγκεκριμένα πάντως θα ήθελα να διευκρινισθεί ποια ακριβώς είναι αυτά "τα εγχειρήματα που κατά καιρούς δοκιμάστηκαν και απέτυχαν" και αν το δικό τους προτεινόμενο εγχείρημα έχει ήδη δοκιμαστεί κάπου αλλού με επιτυχία.

Για την από καιρό συντελεσθείσα αριστερή στροφή του Συνασπισμού μπορεί κάποιος να ανατρέξει μεταξύ άλλων και σε πρόσφατη αρθρογραφία του κ. Μανδραβέλη. Θεωρώ πάντως πως με το που θα παρουσιασθούν και τύχουν κριτικής οι επικείμενες προγραμματικές τους θέσεις, η όποια ανοδική τους πορεία θα ανακοπεί. Το πως κάποιος "γράφει" στο γυαλί δεν σημαίνει αυτομάτως πως αυτός και το κόμμα του είναι πολιτικά αξιόπιστοι.


Addendum: Εξαιρετική επ' αυτού ανάλυση από τον κ. Χαρίδημο Τσούκα στην Καθημερινή της Κυριακής.

Αχ αυτός ο άκρατος καπιταλισμός...

Άρθρο του κλινικού ψυχολόγου Oliver James που αναδημοσιεύεται στην Καθημερινή μας ανακοινώνει πως οι εγγλέζοι έχουν τα ψυχολογικά τους: Οι διανοητικές ασθένειες στον αγγλοσαξωνικό χώρο έχουν διπλασιαστεί τα τελευταία είκοσι χρόνια, κάτι που για τον συγγραφέα προκύπτει αβίαστα από το οικονομικό τους σύστημα παραγωγής. Στις χώρες αυτές λοιπόν “κυριαρχεί – ή ακριβέστερα – ηγεμονεύει ένας εγωιστικός καπιταλισμός, ο οποίος παράγει τοξικότητα και διαταράσσει την ψυχική υγεία των ανθρώπων πολύ πιο καθοριστικά απ’ ότι η γενετική προδιάθεση”.

Σπεύδει ο ψυχολόγος να μας υπενθυμίσει μια πολύ γνωστή καραμέλα της αριστεράς, αυτή τη φορά σε νέα συσκευασία: "Ο εγωιστικός καπιταλισμός κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους και συρρικνώνει την αστική τάξη". Τα οικονομικά μεγέθη μιλούν από μόνα τους και ούτε οι ίδιοι πλέον τολμούν να ισχυριστούν πως οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι. Τους πειράζει μόνο που κάποιοι γίνονται πλουσιότεροι (απ’ αυτούς). Η βελτίωση του βιωτικού επιπέδου και η ανοδική πορεία των αγγλοσαξωνικών οικονομιών την τελευταία εικοσαετία είναι αδιαμφισβήτητες και σε μεγάλο βαθμό βασίζονται στους στύλους κατανάλωσης της αστικής τάξης. Η οποία αστική τάξη όχι μόνο συρρικνώνεται, αλλά σύμφωνα με έρευνα του μεγαλύτερου βρετανικού ασφαλιστικού οργανισμού Liverpool Victoria Ltd. έχει αυξηθεί κατά 44% από το 1966, ενώ το 2020 υπολογίζεται να υπερκεράσει σε ποσοστό την εργατική τάξη.

Αύξουσα κοινωνική κινητικότητα υπάρχει και στη Βρετανία, μόνο που τα τελευταία χρόνια δεν ορίζεται επί καθέτου άξονα. Γεγονός που ο James Oliver είτε αγνοεί είτε αποσιωπά. Ένα πρόχειρο παράδειγμα είναι ο σταθερά αυξανόμενος αριθμός αποφοίτων πανεπιστημίων που προέρχονται από οικογένειες κατώτερου οικονομικού επιπέδου. Ένα δεύτερο είναι η ανάδυση της Muddle Class, ενός συνόλου κοινωνικών ομάδων που αμφισβητούν τις παραδοσιακές κοινωνικές γραμμές διάκρισης, επαληθεύοντας το αξέχαστο “there is no such thing”.

Πέρα όμως από τα όποια μακροοικονομικά συμπεράσματα στα οποία φτάνει, είναι μάλλον ενοχλητικό πως αντί να δώσει ως κλινικός ψυχολόγος το πρόταγμα στον ασθενή και να ρίξει βάρος στις παρεκκλίσεις του ατομοκεντρικού μοντέλου, ο συγγραφέας αρέσκεται στο να λοιδορεί τις ίδιες τις δομές του καπιταλιστικού συστήματος, δίνοντας βάση όχι στον άνθρωπο, αλλά στην οικονομία. Καλά θα κάνει όμως να κοιτάξει λίγο και σε άλλες παραμέτρους των κοινωνιών αυτών. Δεν είναι η οικονομία που πάσχει, αλλά μία σειρά θεσμών μεταξύ των οποίων και η οικογένεια.

Όντως ο καπιταλισμός ενθαρρύνει τον σχετικιστικό υλισμό, δηλαδή την αύξηση της καταναλωτικής επιθυμίας. Όπως άλλωστε και η κερκίδα ενθαρρύνει την εκτόνωση του φιλάθλου. Όμως για να αποφύγουμε τον χουλιγκανισμό ούτε θα κλείσουμε ούτε και θα δαιμονοποιήσουμε τα γήπεδα!

Η χειραγώγηση των αριθμών και η αυθαιρεσία των συμπερασμάτων αποκαλύπτεται περίτρανα στην κατακλείδα του. Εκεί θεωρεί πως:

"Η μόνη λύση για τη Βρετανία είναι να αποκτήσει έναν χαρισματικό ηγέτη, ο οποίος θα πείσει τον κόσμο ότι βαδίζουμε σε λάθος δρόμο και ότι θα πρέπει να υιοθετήσουμε το μοντέλο του κράτους πρόνοιας που χαρακτηρίζει τις δυτικοευρωπαϊκές κοινωνίες. Με αυτόν τον τρόπο θα εξασφαλίσουμε την αειφόρο και βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας μας, αλλά και θα μειώσουμε στο ήμισυ τη συχνότητα ψυχικών και διανοητικών διαταραχών μέσα σε λίγα μόλις χρόνια.

Εγώ θα τους πρότεινα να κλείσουν τελείως το μαγαζί και να κατέβουν Ελλάδα μεριά, που έχουμε και ήλιο. Τότε είναι που η συχνότητα ψυχικών διαταραχών θα μηδενιστεί σε λίγους μόλις μήνες, ως εκ (σοσιαλιστικού) θαύματος.

Το Τείχος που κατήντησε Τοίχος

Μπορεί τα γεγονότα της 9ης Νοεμβρίου 1989 και η πτώση του τείχους του Βερολίνου να είχαν ως αφορμή τη γκάφα ενός νυσταγμένου γραφειοκράτη, όμως η σημερινή επέτειος μας καλεί να θυμηθούμε τις δυνάμεις που οδήγησαν στην αποδόμηση του σοσιαλιστικού παραπετάσματος και ακολούθως ενέταξαν την Ανατολική Ευρώπη στον ελεύθερο κόσμο. Ημέρα γιορτής και μνήμης η σημερινή, για την ελευθερία, τον καπιταλισμό και τον άνθρωπο.

(Η φωτογραφία είναι από East Side Gallery, Καλοκαίρι 2005)