Freedom an’ Ráki gang thegither

Στην πρόσφατη διαφήμιση του ΟΤΕ οι Κρήτες καζανάρηδες έχουν στήσει μία πρότυπη επιχείρηση απόσταξης και εμπορίας ρακής. Με εξασφαλισμένη την πρόσβαση στο διαδίκτυο (e-raki) εξάγουν το προϊόν τους σε όλα τη μήκη και πλάτη της γης, χωρίς αυτό να τους αποσπά από αγαπημένες ασχολίες, όπως το τσαγκρούνισμα της λύρας και το αγαπημένο παιχνίδι με τις τάπες των βαρελιών.

"Η επιχείρηση σου φτάνει εκεί που φτάνει η επικοινωνία της" καταλήγει η διαφήμιση. Κατά πόσο όμως ο ισχυρισμός αυτός ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα; Τα κρητικά ρακοκάζανα αποτελούν πράγματι αναπόσπαστο κομμάτι της τοπικής παράδοσης και το απόσταγμα είναι ιδιαίτερα δημοφιλές, κατά βάση στην εσωτερική αγορά.

by Cretense, trekearth

Και εδώ όμως ο σοφός όμως Έλλην νομοθέτης έχει προφθάσει να μεριμνήσει, ορθώνοντας σημαντικά προσκόμματα για τον μικρό παραγωγό που παίζει λύρα και σερφάρει με conn-x. Συγκεκριμένα, το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο (Ν. 2969/01 και συναφείς υπουργικές αποφάσεις) απαγορεύει ρητά στους παραδοσιακούς καζανάρηδες τόσο την εμφιάλωση όσο και την τυποποίηση του προϊόντος απόσταξης.

Εξασφαλίζοντας τους μεν ιδιαίτερο φορολογικό καθεστώς, τους αποκλείει από την τυποποίηση και ευρεία διακίνηση της τσικουδιάς, αναγνωρίζοντας το δικαίωμα αυτό μόνο σε επαγγελματίες ποτοποιούς. Μάλιστα στο προσεχές διάστημα η κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί για τους πρώτους, με νομοσχέδιο, το οποίο πιθανολογείται πως θα απαγορεύσει την αμεσολάβητη σχέση παραγωγού - καταναλωτή, υποχρεώνοντας όλους τους μικρούς αποσταγματοποιούς να συμβάλλονται με ποτοποιίες, προκειμένου να εξασφαλίσουν την οικονομική βιωσιμότητα της διαδικασίας.

Στη βάση της επικείμενης νομοθετικής ρύθμισης βρίσκεται η διασφάλιση των ποιοτικών κριτηρίων του προϊόντος, όπως και η προστασία των μεγαλύτερων αποσταγματοποιών από τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Ανασηκώνοντας όμως το χαλί, δεν μας είναι δύσκολο να εντοπίσουμε και τον φοροεισπρακτικό χαρακτήρα του μέτρου. Οι συνθήκες ανταγωνισμού εναρμονίζονται μεν μεσοπρόθεσμα και τα δημόσια έσοδα μεγενθύνονται, παράπλευρη όμως απώλεια  όλων αυτών θα είναι η παρεμπόδιση μιας παράδοσης αιώνων και η πιθανή μετατροπή του ρακοκάζανου σε μουσειακό έκθεμα.

Η ανάμειξη του κράτους στην διαδικασία απόσταξης και διάθεσης αλκοολούχων προϊόντων δεν πρέπει να λαμβάνεται αψήφιστα, καθώς ιστορικό προηγούμενο υπάρχει και είναι ιδιαίτερα διδακτικό. Η επιβολή φόρου στα αποστάγματα οδήγησε για παράδειγμα τους αμερικάνους παραγωγούς του 18ου αιώνα σε ένοπλη στάση, η οποία κατέληξε στην εξαφάνιση του Federalist Party από τον πολιτικό χάρτη των ΗΠΑ. Ακόμα παλαιότερα, στην Σκωτία του 1780, η υψηλή φορολόγηση του αλκοόλ ήταν υπεύθυνη για τη λειτουργία οκτώ νόμιμων και τετρακοσίων παράνομων αποστακτηρίων, ενώ και σήμερα αρκεί μια βραδινή βόλτα στα μπουλεβάρτα της Βαρκελώνης για να διαπιστωθεί η άνθιση μιας παράλληλης μαύρης αγοράς αλκοόλης.

Προκειμένου λοιπόν η γραφική αυτή διαφήμιση να βρίσκει πραγματικό έρεισμα στην οικονομία του τόπου και η rather exquisite taste της ρακής να φτάσει στο ποτήρι του κάθε Brian Barbershop, η κατεύθυνση δεν βρίσκεται στην επιβολή επιπρόσθετων έμμεσων περιορισμών, αλλά στην αναγνώριση και προαγωγή αυτής της παραδοσιακής διαδικασίας απόσταξης, η οποία άλλωστε αποτελεί και ένα από τα δυνατότερα συγκρητικά μας πλεονεκτήματα. Τόσο στην εξαγωγική οικονομία όσο και στo ευρύτερο πολιτισμικό μας περιβάλλον.

Το αντανακλαστικό της ελευθερίας

Η έντονη αγάπη μου για τις ζουμερές μπριζόλες και την ελευθερία μου έφερε τις προάλλες στο μυαλό την ιστορία του θείου Ισίδωρου. Ο θείος μου ο Ισίδωρος γεννήθηκε και μεγάλωσε μαζί με άλλα κουτάβια στο επιστημονικό εργαστήριο ενός εκκεντρικού και δύστροπου επιστήμονα, του Ιβάν Πέτροβιτς Παβλόφ. Ταγμένος στην υπηρεσία της νευροφυσιολογίας, ο Ισίδωρος απολάμβανε τις εξαιρετικές λιχουδιές της ρώσικης στέπας, υποφέροντας όμως παράλληλα από καούρες και δυσπεψία, καθώς ο Παβλόφ από ένα σημείο και μετά παραξένεψε και χτυπούσε τα καμπανάκια στο ξεκούδουνο, κάνοντας πόλεμο νεύρων σε παιδιά, γυναίκα και σκυλιά.

Ο Θείος μου Ισίδωρος

Δεν ήταν όμως μόνο το ερευνητικό έργο του νομπελίστα καθηγητή, εξ αιτίας του οποίου υπέφερε του κυνός ο πρόγονος. 'Ήταν και οι μάλλον άγνωστες σχέσεις του με  την σοβιετική κυβέρνηση, οι οποίες αποτέλεσαν μοναδικό φαινόμενο όχι μόνο για την ΕΣΣΔ, αλλά γενικά στην ιστορία της επιστήμης. Και αυτό καθώς αν και δεν αναμείχθηκε ποτέ στην πολιτική, ο Παβλόφ ήταν ένας άνθρωπος που μιλούσε άφοβα για ό,τι θεωρούσε ως αλήθεια.

Το 1922, κατά την δύσκολη περίοδο που ακολούθησε την Επανάσταση, ζήτησε από τον Λένιν την άδεια να μεταφέρει το εργαστήριό του στο εξωτερικό. Ο Λένιν αρνήθηκε, λέγοντας ότι η Ρωσία χρειαζόταν επιστήμονες όπως αυτόν και ότι ο Παβλόφ θα έπρεπε να έχει την ίδια αναλογία φαγητού με έναν τιμημένο κομμουνιστή. Αν και ήταν περίοδος μεγάλης πείνας, ο Παβλόφ αρνήθηκε: "Δεν θα δεχθώ τα προνόμια αυτά εκτός και αν τα δώσετε σε καθέναν από τους συνεργάτες μου!".

Παρά τις πολλές τιμητικές διακρίσεις με τις οποίες τιμήθηκε από τους Σοβιετικούς επισήμους, τους επέπληττε ανοικτά. Μετά την επιστροφή του από την πρώτη επίσκεψή στις ΗΠΑ το 1923 (η δεύτερη ήταν το 1929) και στην εναρκτήρια παράδοση πρωτοετών της σχολής του, κατήγγειλε δημόσια τον κομμουνισμό, υποστήριξε οτι η βάση του διεθνούς μαρξισμού ήταν λανθασμένη και δήλωσε πως: "για το είδος του σοσιαλιστικού πειράματος που κάνετε δεν θα θυσίαζα τα πίσω πόδια ενός βατράχου!".

Όταν το 1924, οι γιοί κληρικών διώχθηκαν από την Στρατιωτική Ιατρική Ακαδημία του Λένινγκραντ, παραιτήθηκε από την έδρα του δηλώνοντας: "Είμαι κι εγώ γιός ιερέα και αν αποβάλετε τους άλλους θα φύγω κι εγώ".

Το 1927, απογοητευμένος από το γεγονός ότι ήταν η μόνη αρνητική ψήφος στην Ακαδημία Επιστημών ενάντια στους νεοπροταθέντες "κόκκινους" καθηγητές, έγραψε στον Στάλιν: «Λαμβάνοντας υπ’ όψιν το τί κάνετε στη ρωσική διανόηση – αποθαρρύνοντας, εξοντώνοντας, διαφθείροντας – ντρέπομαι να ονομάζομαι Ρώσος!». Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, σε μία αντικομουνιστική χειρονομία, αρνήθηκε στον Ν. Ι. Μπουχάριν, κομισάριο εκπαίδευσης, την είσοδο στο εργαστήριο του, αν και ήταν χρηματοδοτούμενο από κυβερνητικές πηγές που διαχειριζόταν ο Μπουχάριν.

Ο Ιβάν Παβλόφ μπορεί τα δύο τελευταία χρόνια της ζωής του να σταμάτησε τις δριμείες αυτές επικρίσεις, δεν υπήρξε όμως ποτέ κομμουνιστής και δεν ήταν υπεύθυνος για την τεχνική της πλύσης εγκεφάλου που το αποδίδεται μερικές φορές.

Εκτός λοιπόν από την εισφορά του στην επιστημονική έρευνα της συμπεριφοράς, ας τον θυμόμαστε και για τον σκληρό πόλεμο νεύρων που είχε κηρύξει τόσο στον θείο μου, όσο και στην πολιτική ιντελιγκέντσια του σοβιετικού καθεστώτος.

[Πηγές: ο θείος Ισίδωρος, η εγκυκλοπαίδεια Brittanica]

Ασκητική

Η γενιά του Μνημονίου

Το Πολυτεχνείο ως γεγονός σημάδεψε και χαρακτήρισε μια ολόκληρη γενιά, και δικαίως η 17η Νοέμβρη έχει ταυτιστεί με τους αγώνες του ελληνικού λαού για Δημοκρατία και Πολιτική Ελευθερία. 40 χρόνια μετά η δική μας γενιά, η "γενιά του Μνημονίου" καλείται να κάνει την δική της επανάσταση. Μια επανάσταση όχι πλέον με αιτήματα Πολιτικής Ελευθερίας αλλά Οικονομικής.

Παραλαμβάνουμε χώρα χρεοκοπημένη, χωρίς ανταγωνιστικές υποδομές, με απαρχαιωμένη παιδεία, με μια προβληματική παραγωγική βάση, αλλά το κυριότερο: με το κράτος να παρεμβαίνει, σαν οικονομικός χωροφύλακας, σε κάθε οικονομική δραστηριότητα που θα μπορούσε να παράγει πλούτο και θέσεις εργασίας στην Ελλάδα.

Σε κάθε Έλληνα πολίτη αντιστοιχεί πλέον ένα προσωπικό χρέος 50.000 ευρώ, που θα μεταφερθεί αυτούσιο στην επόμενη γενιά αν δεν εφαρμοστεί το Μνημόνιο. Ένα χρέος που συσσωρεύτηκε από τις σπάταλες ελλειμματικές πολιτικές του μεγάλου. διεφθαρμένου κομματικού κράτους των τελευταίων 30 ετών.

Αν θέλουμε αυτό το προσωπικό χρέος να μην διογκωθεί άλλο, πρέπει εμείς, η νέα γενιά, η γενιά του Μνημονίου, να υποστηρίξουμε τις διαρθρωτικές αλλαγές που το συνοδεύουν. Το Μνημόνιο, με τις αλλαγές που προωθεί, αποκαθιστά μερικώς την οικονομική ελευθερία και απελευθερώνει τον τόπο από στρεβλώσεις και ανισορροπίες δεκαετιών. Για να γυρίσει όμως ο ήλιος θέλει ακόμα δουλειά πολλή. Ούτε νεκρούς θέλει, ούτε αίμα· μόνο όρεξη για δημιουργία και πίστη στις δυνάμεις μας.

Σχετικά με την "Κάρτα του Πολίτη"

Τις τελευταίες ημέρες η Ελληνική κυβέρνηση έχει αρχίσει μία ελεγχόμενη διαρροή πληροφοριών σχετικά με την δημιουργία μιας "κάρτας του πολίτη", προκειμένου να καταπολεμήσει την παραοικονομία και να περιορίσει τις διαρροές των ασφαλιστικών ταμείων. Καθώς το νομοσχέδιο δεν έχει ακόμα τεθεί προς δημόσια διαβούλευση και επειδή οι μέχρι σήμερα αντιδράσεις κυμαίνονται από γραφικές έως ασυνεπείς, θα ήταν ίσως σκόπιμο να τεθούν κάποιες επιφυλάξεις επί της αρχής, προσανατολισμένες τόσο στην αποτελεσματικότητα του μέτρου, όσο στην παραβίαση της ατομικής σφαίρας ελευθερίας.

Πέρα από το αν η κάρτα αυτή αντικαταστήσει το αστυνομικό δελτίο ταυτότητας ή αν θα κυκλοφορούν παράλληλα, το μόνο σίγουρο είναι πως η υποχρεωτική χρήση ενός δημοσίου εγγράφου και η καταχώρηση ιδιωτικών συναλλαγών σε μία ηλεκτρονική βάση δεδομένων, παρέχουν στον διαχειριστή της βάσης πολλαπλές δυνατότητες ελέγχου. Ενδεικτικά αναφέρονται η παρακολούθηση των καταναλωτικών συνηθειών των πολιτών, η συγκεντρωτική επισκόπηση ευαίσθητων προσωπικών τους δεδομένων, ο εντοπισμός της γεωγραφικής τους θέσης ανά την επικράτεια κ.α.

Πρόσφατη είναι άλλωστε η βρετανική περιπέτεια, όπου μία συντονισμένη και σε βάθος χρόνου εναντίωση στην έκδοση βιομετρικών ταυτοτήτων απέτρεψε την μετατροπή της ιστορικής κοιτίδας του φιλελευθερισμού σε καχεκτική κοινωνία επιτήρησης. Εκεί, το βασικό επιχείρημα της βρετανικής κυβέρνησης υπήρξε η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ με την σειρά της υποστήριζε πως με τις ταυτότητες θα έλεγχε την παράνομη μετανάστευση, ενώ οι καθ' ημάς κυβερνώντες επικαλούνται κατά βάση δημοσιονομικούς λόγους και λόγους διευκόλυνσης του πολίτη στις συναλλαγές του με το κράτος.

Ανεξάρτητα πάντως από την αιτιολόγηση, η δημιουργία μίας εκτεταμένης βάσης προσωπικών δεδομένων αναμένεται να αποτελέσει νόμο του κράτους, αναπτύσσοντας καθολική ισχύ. Πρόκειται για ένα εγχείρημα, το οποίο ανεξαρτήτως προθέσεων θέτει τις τεχνολογικές υποδομές ενός μηχανισμού παρακολούθησης ανατολικογερμανικού τύπου. Το ενδεχόμενο αυτό φαντάζει σήμερα κάπως απόμακρο, κανένας όμως δεν μπορεί να αποκλείσει την μελλοντική έλευση μιας πολιτικής ηγεσίας, η οποία δεν θα διστάσει να κάνει χρήση του μέσου προς εξυπηρέτηση λιγότερο ευγενών σκοπών. Πολύ περισσότερο όμως, κανένας δεν είναι σε θέση να εγγυηθεί στο εγγύτερο μέλλον πως τα δεδομένα αυτά θα παραμένουν απροσπέλαστα σε τρίτους, εργοδότες, διαφημιστικές εταιρίες ή και άτομα του κοινού ποινικού δικαίου.

Πράγματι, η δυνατότητα άμεσης πρόσβασης και διαχείρισης μιας εκτεταμένης βάσης δεδομένων παρακάμπτει τις δικονομικές εγγυήσεις προστασίας που διέπουν άλλα ατομικά δικαιώματα και καθιστά την έκδοση εισαγγελικού εντάλματος περιττή. Απέναντι σε έναν τόσο ασφυκτικό μηχανισμό επιτήρησης ο πολίτης δεν θα μπορεί παρά να αντιτάξει την προστασία μίας ανεξάρτητης αρχής, η οποία όμως χαρακτηρίζεται από εξαιρετικά περιορισμένα μέσα ελέγχου των κρατικών αυθαιρεσιών. Ασφαλέστερη καίτοι ακριβότερη λύση για τον καταναλωτή, η δημιουργία μιας παράλληλης μαύρης αγοράς, από την οποία θα προμηθεύεται "ακάθαρτα" εμπορεύματα όπως φάρμακα, αλκοόλ, είδη καπνιστή, προϊόντα διάνοιας και πολλά άλλα, για τα οποία η καταγραφή ίχνους δεν είναι επιθυμητή.

Το αγαθό των προθέσεων όσων τάσσονται υπέρ ενός συστήματος καταγραφής προσωπικών δεδομένων αμφισβητείται δύσκολα. Αν για κάτι μπορούμε να κατηγορήσουμε σήμερα τον κρατικό μηχανισμό, αυτό είναι η παροιμιώδης του ανεπάρκεια και όχι η κρυφία του πρόθεση να μας αφελληνίσει ή να μας καταστήσει υποχείρια ξένων κέντρων εξουσίας. Η ασφάλεια και η πάταξη της φοροδιαφυγής άλλως τε αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την εύρυθμη λειτουργία κάθε ανεπτυγμένης χώρας. Τα πιθανά όμως οφέλη από έναν μηχανισμό παρακολούθησης της ιδιωτικής μας ζωής ωχριούν μπροστά στις επιπτώσεις που αυτός θα έχει τόσο στην ελευθερία όσο και στην προσωπική ασφάλεια του καθένα από μας. Ας προβληματιστούμε λοιπόν, προτού βρεθούμε για ακόμα μία φορά προ τετελεσμένων.

Το αίτημα των κηροποιών

Ένα από τα πλέον γνωστά κείμενα του Γάλλου οικονομολόγου Frédéric Bastiat είναι το "Αίτημα των Κηροποιών" μια πολιτική σάτυρα κατά του προστατευτισμού, η οποία δημοσιεύθηκε το 1845 ως μέρος του έργου Οικονομικές Σοφιστείες.

Σε μία πρόταση νόμου, την οποία καταθέτουν οι Γάλλοι κηροποιοί και λοιποί επαγγελματίες φωτισμού, τίθεται το αίτημα προστασίας της συντεχνίας τους από τον αθέμιτο ανταγωνισμό του ηλίου, ο οποίος κάθε πρωί τους καταδικάζει σε παραγωγική απραξία. Σύμφωνα με τον συλλογισμό τους, τα υποτιθέμενα οφέλη από μια θέσπιση περιορισμών στην ηλιακή ακτινοβολία είναι πολλαπλά και διαχέονται στο σύνολο της εθνικής οικονομίας.

Το έργο είναι επίκαιρο όσο ποτέ και καταφέρει σημαντικό πλήγμα στον κρατικό παρεμβατισμό επί της οικονομίας και στη λογική των κλειστών εθνικών συνόρων. Μπορείτε να το ακούσετε στα αγγλικά σε audiobook, ή και να το διαβάσετε στην Ελληνική μετάφραση που ακολουθεί.

Frédéric Bastiat - To Αίτημα των Κηροποιών

Let's talk about mitosis

Δαγοβέρτο, μου φαίνεται πως είναι καιρός να μιλήσεις με τον γιό σου.

Ξανακλειδώθηκε στην τουαλέτα.

Και ξέρεις πως σε αυτήν την ηλικία το μόνο που σκέφτεται είναι η μίτωση.

σκίτσο: Alberto Montt

Η ενασχόλιση των σκιτσογράφων με μία είδηση αποτελεί έναν από τους πλέον αξιόπιστους δείκτες σπουδαιότητας της. Και πράγματι, η αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος και οι προοπτικές που διανοίγονται από τις εφαρμογές της μοριακής βιολογίας αποτελούν την συναρπαστικότερη ίσως επιστημονική εξέλιξη πάνω στο γύρισμα του αιώνα.

Τα ζητήματα βιοηθικής που ανακύπτουν είναι πραγματικά πολυδιάστατα, η αυξούμενη όμως παρέμβαση του κράτους και η απαγόρευση πτυχών της θεραπευτικής κλωνοποίησης παραπέμπει περισσότερο στην αντεπανάσταση της καθολικής εκκλησίας παρά σε μία πολιτεία που αναγνωρίζει και προάγει την απροϋπόθετη ελευθερία επιστημονικής έρευνας.

Η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής λειτουργεί σήμερα ως γνωμοδοτικό όργανο της πολιτείας, παράγοντας ιδιαίτερα αξιόλογο έργο. Ευθύνη όλων μας να μην την αφήσουμε να μετεξελιχθεί σε τάγμα Ιησουϊτών μοναχών, όταν σε κάποια χρόνια αρχίσουν τα ερωτήματα να τίθενται πιεστικά.

Primavera Negra de Cuba

Τις ημέρες αυτές οι ανά τον κόσμο θιασώτες της ανελευθερίας έχουν έναν καλό λόγο εορτασμού: Συμπληρώνονται επτά χρόνια από τη Μαύρη Άνοιξη της Κούβας και τα θλιβερά γεγονότα που έλαβαν χώρα σε έναν από τους τελευταίους θύλακες υπαρκτού σοσιαλισμού.

Αιτία της πολιτικής καταστολής υπήρξε το Proyecto Varela. Επρόκειτο για μία πρωτοβουλία Κουβανών πολιτών, οι οποίοι κάνοντας χρήση του Άρθρου 88 του κουβανικού Συντάγματος του 1976 συγκεντρώσαν 11,020 υπογραφές και ως εκ τούτου νομιμοποιήθηκαν να αναλάβουν νομοθετική πρωτοβουλία. Εκεί έθεσαν αιτήματα όπως αμνήστευση πολιτικών κρατουμένων, κατοχύρωση της θρησκευτικής και οικονομικής ελευθερίας, της ελευθερίας του συνέρχεσθαι και της ελευθερίας έκφρασης.

Η Εθνική Συνέλευση, αντιμέτωπη με ένα κύμα αδέσμευτης δημοσιογραφίας, δεν εξέτασε καν τα αιτήματα. Αντιθέτως κίνησε αναθεωρητική διαδικασία, προκειμένου να καταστεί ο σοσιαλιστικός χαρακτήρας του συντάγματος αδιαμφισβήτητος. Παράλληλα βέβαια το καθεστώς δοκίμαζε και τα όρια νομιμότητας του.

Στις 18 Μαρτίου του 2003 και για δύο ημέρες η κυβέρνηση θα εξαπέλυε ανθρωποκυνηγητό συλλαμβάνοντας 75 πολιτικούς ακτιβιστές, πρωτεργάτες του Proyecto Varela και δημοσιογράφους. Καταδικάσθηκαν όλοι σε ποινές φυλάκισης έξι έως είκοσι οκτώ ετών με τις κατηγορίες “ασέβειας” προς την επανάσταση, παροχής πληροφοριών προς τον εχθρό και προδοσίας.

Οι διεθνείς αντιδράσεις δεν άργησαν να εξασθενήσουν και οι άνθρωποι αυτοί παραμένουν σήμερα έγκλειστοι κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, με την Διεθνή Αμνηστία να τους χαρακτηρίζει κρατούμενους συνείδησης. Οι συνθήκες κράτησης τους είναι τόσο απάνθρωπες, που ως έσχατη λύση επελέγη η απεργία πείνας, με τον πολιτικό κρατούμενο Zapata Tamayo να αποβιώνει πριν από λίγες ημέρες.

Σειρά έχει ο 42χρονος οικοδόμος Guillermo Fariñas, ο οποίος αρνείται την τροφή διαμαρτυρόμενος για τον θάνατο του Zapata και με αίτημα την απελευθέρωση είκοσι πολιτικών κρατουμένων αντιμέτωπων με σοβαρά προβλήματα υγείας.

Το υποδειγματικό σύστημα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των ανά των κόσμο απολογητών δυστυχώς δεν εκτείνεται στα σκοτεινά μπουντρούμια της Αβάνας. Μοναδική ίσως ελπίδα μία νέα γενιά ανθρώπων όπως η Yoani Sánchez, οι οποίοι δίνουν σήμερα έναν ιδιαίτερα αντίξωο αγώνα ενημέρωσης στο διαδίκτυο. Στην έβδομη  θλιβερή επέτειο της Μαύρης Άνοιξης ας ελπίσουμε πως ο υπέργηρος δικτάτορας έχει αρχίσει να αισθάνεται άβολα, κείμενος στο νεκροκρέβατο της επανάστασης.

Περί ελευθερίας λόγου, in brevitate

  η εικόνα είναι από το ιστολόγιο Maria Mikro Analogo

Αγάπα τον πλησίον σου όπως ο Σεραφείμ

Σήμερα εκδικάζεται η αγωγή του μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ κατά του Λύο Καλοβυρνά και της ΜΚΟ Σύνθεση Ενημέρωση Ευαισθητοποίηση για το HIV/AIDS με επίδικη αξίωση ένα εκατομμύριο ευρώ (!) ως ηθική αποζημίωση για προσβολή προσωπικότητας. Ο σεβασμιότατος έκανε λόγο για ανθρώπους "ηθικά απονευρωμένους, με ψυχοπαθολογικές εκτροπές και ψυχασθένειες, με μανία ικανοποιήσεως της ψυχοπαθολογικής των εκτροπής, που έκαναν αξία ζωής το σωλήνα αποβολής περιττωμάτων". Η απάντηση δόθηκε μέσα από το editorial του 10% και ήταν μετρημένη.

Πέρα των ομοφυλοφίλων ο Πειραιώς Σεραφείμ επιλαμβάνεται και της εγχώριας εβραϊκής κοινότητας, κατηγορώντας τους "εωσφοροσιωνιστές εβραίους" για συνωμοσια κατά της Ελλάδας και καλώντας το ορθόδοξο ποίμνιο σε επαγρύπνιση. Αν μου ξεφεύγει κάποια κατηγορία συμπολιτών, όπως οι κακομούτσουνοι ας πούμε ή οι κοκκινοτρίχηδες, σας παρακαλώ συμπληρώστε με, τα κάνω συλλογή. Πρόκειται καταφανώς για κηρύγματα μίσους τα οποία δεν συνάδουν με το πνευματικό μήνυμα της Εκκλησίας της Ελλάδος, ούτε όμως και με τον θεσμικό ρόλο που καλούνται να επιτελέσουν οι κεφαλές της. Και κατόπιν αναρωτιόμαστε γιατί ο κόσμος σταμάτησε να εκκλησιάζεται τις Κυριακές.

Sametová revoluce

Στις 17 Νοεμβρίου 1989 μια ειρηνική φοιτητική διαδήλωση στην Πράγα διαλυόταν βίαια από τις δυνάμεις ασφάλειας του καθεστώτος. Το γεγονός πυροδοτεί κλιμακούμενες αντιδράσεις και καθημερινές πορείες στα αστικά κέντρα, με μία πανεθνική απεργία δέκα ημέρες αργότερα να αγγίζει σε συμμετοχή ένα πρωτόγνωρο 75% του εργατικού δυναμικού.

Δεδομένης της κατάρρευσης γειτονικών κομμουνιστικών καθεστώτων και με τη Μόσχα αυτή τη φορά απρόθυμη να επέμβει στρατιωτικά, το κομμουνιστικό κόμμα της Τσεχοσλοβακίας ανακοινώνει στις 28 Νοεμβρίου την εγκατάλειψη του μονοπωλίου εξουσίας, δρομολογεί τις διαδικασίες ελεύθερων εκλογών και λίγες ημέρες μετά αφαιρεί το συρματόπλεγμα από τα σύνορα με Δυτική Γερμανία και Αυστρία. Ο εκλογικός του καταποντισμός και η ανάδειξη της πρώτης μετά από δεκαετίες μη κομμουνιστικής κυβέρνησης είναι καθαρά θέμα χρόνου.

Η Βελούδινη Επανάσταση (Sametová Revoluce) του 1989 είχε ως απαρχή μια ημερομηνία, της οποίας το συμβολικό μονοπώλιο στην Ελλάδα καταλαμβάνει η ανάμνηση των γεγονότων του Πολυτεχνείου. Η 17η Νοεμβρίου όμως ενθυμείται και σε άλλες γωνιές της Ευρώπης ως ημέρα τιμής του φοιτητικού κινήματος και των αιτημάτων του για ελευθερία, ευημερία και δημοκρατία. Ως ημέρα ορόσημο για τους αγώνες ενάντια σε κάθε μορφή ολοκληρωτισμού, ανεξάρτητα από το αν αυτός κάποιες φορές ενδύεται τον κόκκινο και κάποιες άλλες τον φαιό του χιτώνα.

Όταν το κουδούνι χτυπάει για διάλειμμα

Τι σχέση μπορεί να έχει η εικόνα της Θεοτόκου στην σχολική αίθουσα με το φρεσκοφουρνισμένο πιροσκί του κυλικείου; Με μία πρόσφατη απόφαση το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποφάνθηκε οτι η ανάρτηση σταυρών στις σχολικές αίθουσες αποτελεί παραβίαση της ελευθερίας των γονέων να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους σύμφωνα με τις πεποιθήσεις τους, καθώς και της ελευθερίας της θρησκευτικής επιλογής για τους μαθητές.

Μπορεί η υπερασπιστική γραμμή του ιταλικού δημοσίου να υπήρξε συντηρητική και εν πολλοίς προβλέψιμη, έωλος όμως ήταν και ο συλλογισμός επί του οποίου εκδόθηκε μία ιδεολογικά φορτισμένη απόφαση. Και αυτό καθώς η διάκριση μεταξύ θετικής και αρνητικής έκφανσης της θρησκευτικής ελευθερίας, όπως και η αντίστοιχη υποχρέωση δράσης της πολιτείας οριοθετήθηκαν πρόχειρα και συγκεχυμένα. Πιο συγκεκριμένα, το δικαστήριο παρέβλεψε πως οι θρησκευτικές πεποιθήσεις του καθενός από εμάς δεν αποτελούν διαβατήριο πρόσβασης στο δικαιϊκό και εκπαιδευτικό σύστημα. Τέτοια ζητήματα έχουν πια λυθεί κατόπιν μεγάλων και δύσκολων αγώνων. Οι θρησκευτικές, όπως και οι πολιτικές μας πεποιθήσεις δεν αποτελούν κάτι περισσότερο από μία ακόμα έκφανση της προσωπικότητας μας. Η συνταγματικά κατοχυρωμένη και ελεύθερη καταναγκασμού ανάπτυξη της προσωπικότητας αυτής παρέχεται αδιακρίτως και ως εκ τούτου όλοι διαθέτουμε την στοιχειώδη δυνατότητα να συγκρίνουμε και να επιλέξουμε, κινούμενοι μέσα σε μία ζώσα και εξαιρετικά ποικιλόμορφη αγορά ιδεών.

Αν το κράτος έρθει και απαγορεύσει συλλήβδην την παρουσία θρησκευτικών συμβόλων στους χώρους του, δεν βλέπω το λόγο να μην επανεξετάσει και την ύπαρξη προτομών στις πλατείες ή και όλων αυτών των δαπανηρών δενδροστολισμών τα Χριστούγεννα. Η ουδετερότητα του θα όφειλε ίσως και να επεκταθεί στο σύστημα υγείας, όπου τα παρεκκλήσια των νοσοκομείων θα σφραγίζονταν και το χοιρινό κρέας θα απαγορευόταν δια ροπάλου, ως δυνητικά προσβλητικό μιας υπαρκτής μειονότητας.

Σε μία φανταστική αναλογία θα μπορούσαν η σκληροπυρηνική PETA και το Παρατηρητήριο Συμφωνιών του Πόγραδετς να προσφύγουν κατά του δημοσίου και να αιτηθούν την απομάκρυνση των λουκάνικων από τα πιροσκί και του ζαμπόν από τις πίτσες σε όλα τα σχολικά κυλικεία της επικράτειας. Η απόφαση ίσως και να τους δικαίωνε, καθώς με την προσφορά κρέατος στα σχολικά του προαύλια το Υπουργείο Παιδείας θα παραβίαζε την ελευθερία των γονέων να μεγαλώσουν τα παιδιά τους σύμφωνα με τις διατροφικές τους πεποιθήσεις, καθώς και την ελευθερία των μαθητών να επιλέξουν μεταξύ πορτοκαλάδας, ζαμπονοτυρόπιτας και κρουασάν. Η πίστη των ανήλικων στις αρχές της χορτοφαγίας θα υποβάλλετο άλλως τε σε καθημερινό και αδιαμφισβήτητο κλονισμό με τόσες μυρωδιές στα διαλείμματα, ενώ το ενδεχόμενο να κρατούν υγιεινό κολατσιό από το σπίτι θα μας ήταν νομικά αδιάφορο. Το κράτος συμμορφούμενο όχι μόνο θα παρέμενε διατροφικά ουδέτερο, αλλά θα προστάτευε και τους ανήλικους μαθητές από τις ολέθριες επιπτώσεις της κρεατοφαγίας. Στην ουσία βέβαια δεν θα επετύγχανε τίποτα παραπάνω από το να στερήσει μια μικρή καθημερινή απόλαυση από έστω και έναν μαθητή, στα πλαίσια πάντα μιας ασφυκτικά politically correct δικαστικής απόφασης.

Κάπως έτσι θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται σήμερα και η εικόνα της Θεοτόκου πάνω από τον μαυροπίνακα ή το Ευαγγέλιο στην αίθουσα των δικαστηρίων. Ως μία ακόμα επιλογή, η οποία κάνει την ζωή ορισμένων συμπολιτών μας κατά τι πλουσιότερη.

 Μαθητής αρνείται να αποχωρισθεί το κρεατοπιτάκι του

Irgendwann fällt jede Mauer

Είκοσι χρόνια πριν η πτώση ενός Τείχους σηματοδοτούσε την κατάρρευση του σιδηρού παραπετάσματος και τον τερματισμό μιας μη φυσιολογικής διαίρεσης όχι μόνο της Γερμανίας, αλλά ολόκληρης της Ευρώπης.

Σήμερα, είκοσι χρόνια μετά, η σημασία του να μένουμε σε πανηγυρικούς δεν είναι μεγάλη. Το παράδειγμα της γερμανικής επανένωσης στον δρόμο για την ευημερία μπορεί να συγκίνησε και να ενέπνευσε εκατομμύρια ανθρώπων, οι δυσώδεις αναθυμιάσεις που άφησε όμως πίσω του μισός αιώνας ολοκληρωτισμού παραμένουν. Η ομαλή μετάβαση από έναν αναποτελεσματικό κεντρικό σχεδιασμό στην οικονομία της αγοράς και από έναν νομοτελειακά προκαθορισμένο σοσιαλισμό στην πρωτοκαθεδρία του ατόμου παραμένουν ζητούμενο σε πολλές σκοτεινές γωνιές της Ευρωπαϊκής Ηπείρου και νέα τείχη εξακολουθούν να υψώνονται.

Κάθε ελεύθερα σκεπτόμενος πολίτης αντλεί ευφορία από την συμπλήρωση είκοσι χρόνων ενωμένης Ευρώπης. Ταυτόχρονα όμως διαισθάνεται και το βάρος που του αναλογεί στην διαφύλαξη των κεκτημένων αφενός και  αφετέρου στη νίκη των μαχών εκείνων που μένουν μπροστά. Η ακλόνητη πίστη στις δυνατότητες του κάθε ανθρώπου και ο σεβασμός του φιλελεύθερου κράτους δικαίου εξακολουθούν να αποτελούν εκρηκτικά συστατικά, ικανά να κατεδαφίσουν κάθε τείχος ολοκληρωτισμού και ανελευθερίας. Ο πυροκροτητής βρίσκεται στα χέρια μας και η πρόκληση παραμένει μεγάλη, ίσως μεγαλύτερη από ποτέ.

Η χαμένη ελευθερία του αγριογούρουνου

“A government big enough to give you everything you want, is big enough to take away everything you have”
—Thomas Jefferson

Το κυνήγι αγριογούρουνου υπήρξε από αρχαιοτάτων χρόνων επικίνδυνο άθλημα. Ο πολυμήχανος Οδυσσέας λαβώθηκε άσχημα μικρός, ενώ ο Ερυμάνθιος κάπρος δεν άφηνε τους Κένταυρους σε χλωρό κλαρί μέχρι να τον περιλάβει ο Ηρακλής. Όπως φαίνεται και από τις αρχαίες γαλατικές γκραβούρες που παρατίθενται, οι Ρωμαίοι λεγεωνάριοι πίστευαν πως αγριογούρουνα εκπαιδεύονταν από ανυπότακτους Γαλάτες ως ανιχνευτές και ως ατίθασα ζώα που ήταν τα συνέδεαν με τον Θεό Άρη.

Υπάρχει όμως και κάποιος εναλλακτικός - λιγότερο γαλαντόμος - τρόπος για εκείνον που επιθυμεί να θηρεύσει αγριογούρουνα χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την σωματική του ακεραιότητα. Αυτό που έχει να κάνει είναι να βρει ένα ξέφωτο στο δάσος και προσέχοντας μη γίνει αντιληπτός να αφήνει καθημερινά καλαμπόκι. Τα αγριογούρουνα θα αρχίσουν να επισκέπτονται το ξέφωτο, εκτιμώντας την τροφή του θηρευτή ως εύκολο και θρεπτικό συμπλήρωμα στις ρίζες, στα φίδια και στα υπόλοιπα ζωύφια που κυνηγούν.

Αφού περάσουν κάποιες μέρες και το ξέφωτο γίνει γνωστό στην αγέλη, ο κυνηγός θα τοποθετήσει μια σειρά πασσάλων γύρω από το ξέφωτο. Για τα αγριογούρουνα η ύπαρξη των πασσάλων δεν θα σημαίνει κάτι και θα συνεχίσουν να προσέρχονται τακτικά. Λίγες μέρες μετά, ο κυνηγός θα ενώσει τους πασσάλους με ένα σύρμα, αφήνοντας ανοίγματα για τα γηραιότερα μέλη και επιτρέποντας στα υπόλοιπα είτε να το παρακάμπτουν είτε να το δρασκελίζουν. Τα αγριογούρουνα συνηθισμένα στην εύκολη τροφή κάποια στιγμή θα αποδεχτούν την ύπαρξη ενός σύρματος και απλά θα το παραβλέπουν. Μόλις εξοικειωθούν θα ακολουθήσει και δεύτερο και κάποια στιγμή τρίτο σύρμα και τα αγριογούρουνα θα συνεχίσουν να έρχονται καθημερινά στο ξέφωτο εκτιμώντας το ως ανέλπιστη λύση επιβίωσης. Αρκετές μέρες αργότερα ο κυνηγός θα αφήσει μόνο ένα άνοιγμα. Τότε πια τα αγριογούρουνα θα έχουν εθιστεί τόσο στο νόστιμο καλαμπόκι που δεν θα αργήσουν να μάθουν το μοναδικό αυτό άνοιγμα και να περνάνε από εκεί. Το μόνο που μένει στον άνθρωπο τότε είναι με μια γρήγορη κίνηση να το κλείσει.

Ξαφνικά τα αγριογούρουνα θα έχουν χάσει την ελευθερία τους. Θα αρχίσουν να τρέχουν γύρω από τον φράκτη, αλλά θα είναι πια αιχμάλωτα. Σύντομα θα επιστρέψουν στο καλαμπόκι και έχοντας πια ξεχάσει την χρονοβόρα και απαιτητική ανεύρεση ελεύθερης τροφή δεν θα τους είναι δύσκολη η αποδοχή της νέας κατάστασης αιχμαλωσίας.

Το ίδιο συμβαίνει και στην πολιτική. Το κράτος εθίζει τους πολίτες του με σοσιαλιστικής εμπνεύσεως πρακτικές και τους παρέχει δωρεάν καλαμπόκι υπό μορφή επιδομάτων, αγροτικών επιδοτήσεων, προγραμμάτων υποαπασχόλησης, διορισμών εκτός ΑΣΕΠ, παροχών και "χαριστικών" ρυθμίσεων. Εμείς τα αποδεχόμαστε ανέξοδα λησμονώντας ολοένα και περισσότερο την αξία της δημιουργικότητας και της καινοτομίας. Εκπαιδευόμαστε με αυτόν τον τρόπο στην πιθανότητα να κλείσει μια μέρα πίσω μας ερμητικά η πόρτα. Και το μόνο που θα μας νοιάζει τότε θα είναι το καλαμπόκι.

Υπέρ της ελευθερίας διαθέσεως μοσχευμάτων

Δεκάδες είναι κάθε χρόνο στη χώρα μας οι άνθρωποι που πεθαίνουν περιμένοντας για τη μεταμόσχευση υγιούς νεφρού, ενώ εκατοντάδες είναι εκείνοι που επισκέπτονται σε τακτική βάση κέντρα αιμοκάθαρσης. Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο έρχεται να ρυθμίσει τις προϋποθέσεις και την διαδικασία μεταμόσχευσης οργάνων με διάθεση προστασίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, επιφέροντας όμως επιπτώσεις δυσανάλογα επαχθείς για την υγεία των άμεσα ενδιαφερομένων.

Το φαινόμενο δεν είναι αποκλειστικά Ελληνικό. Οι ανά τον κόσμο περιορισμοί στην ελεύθερη διάθεση οργάνων ακολουθούν μια αντίληψη προστατευτική του κρατούντος ηθικού κώδικα, η οποία όμως παράλληλα προσβάλλει και το δικαίωμα χιλιάδων ανθρώπων σε μία καλύτερη ζωή. Η αντίληψη αυτή εδράζει στην παραδοχή πως η πολιτεία δικαιούται και οφείλει να υπαγορεύσει στο άτομο την πλέον ενδεδειγμένη χρήση του σώματος του. Παραβιάζοντας το καθολικό και απόλυτο δικαίωμα αυτοκαθορισμού, ο νομοθέτης παρεμβάινει στην ατομική μας ελευθερία για να κολάσει αυτοβλαπτικές, επικίνδυνες ή και ηθικά συγκρουσιακές πράξεις αυτοδιάθεσης όπως η πορνεία, η τοξίκωση και η διάθεση ζωτικών οργάνων.

Εν προκειμένω ο νόμος περί μεταμοσχεύσεων ορίζει πως η αφαίρεση ιστών και οργάνων από ζώντα δότη επιτρέπεται περιοριστικά στην περίπτωση μεταμόσχευσης σε σύζυγο ή σε συγγενή δευτέρου βαθμού (Άρθρο 10 παρ.2). Ως εκ τούτου αποκλείονται λήπτες ευρισκόμενοι σε συναισθηματικό σύνδεσμό με το δότη ή και άτομα του ευρύτερου οικογενειακού και κοινωνικού του περίγυρου. Σε περίπτωση αφαίρεσης οργάνου από θανόντα ο περιορισμός τρέπεται σε απόλυτο, καθώς απαγορεύεται κάθε δωρεά αιτία θανάτου ad personam (Άρθρο 14). Υπόψη δεν λαμβάνεται καν πιθανή υπόδειξη του δότη και ακολουθείται σειρά προτεραιότητας βάσει καταλόγου αναμονής, του οποίου το απόρρητο αφήνει δικαιολογημένα περιθώρια καχυποψίας. Η "πρόνοια" αυτή περιορίζει υπέρμετρα το δικαίωμα αυτοδιάθεσης και δυστυχώς έχει σταθεί ήδη αιτία καταφανώς άδικων καταστάσεων.

Σκοπός του νομοθέτη υπήρξε προφανώς η αποτροπή παροχής οργανικών ιστών με κίνητρα διάφορα των αλτρουϊστικών. Κατά πόσο όμως η αντίληψη αυτή είναι αν όχι δίκαιη, τουλάχιστον αποτελεσματική; Οι αυξούμενες λίστες αναμονής τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς μπορούν να μας δώσουν μια πρώτη απάντηση. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί πως μοναδική εξαίρεση παγκοσμίως αποτελεί το θεοκρατικό Ιράν, στο οποίο επιτρέπεται η ελεύθερη διάθεση οργάνων. Για να δοκιμάσουμε επομένως τους λόγους για τους οποίους ο υπόλοιπος κόσμος διαφοροποιείται από το Ιράν, καλό θα ήταν να εξετάσουμε δύο βασικά επιχειρήματα υπέρ της απαγόρευσης.

Μια πρώτη αντίληψη θέλει την εμπορία οργάνων να συνδέεται με αδιαφανείς πράξεις βίας και εξαπάτησης. Συναντάται πράγματι το εμπόριο οργάνων να σχετίζεται με εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και να αποτελεί μέρος της δράσης κυκλωμάτων διεθνούς εγκλήματος. Ακριβώς όπως και το εμπόριο ναρκωτικών. Η νόμιμη όμως και αυστηρά ελεγχόμενη πώληση ενός νεφρού δεν συνεπάγεται και τη νομιμοποίηση αφαίρεσης του χωρίς προηγούμενη ρητή συγκατάθεση του δότη. Αντίθετα, η διενέργεια μεταμοσχεύσεων εντός αυστηρού ρυθμιστικού πλαισίου είναι πλέον πιθανό να περιορίσει τη μαύρη αγορά και τους κινδύνους που αυτή εγκυμονεί. Ταυτόχρονα ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας σε ρόλο αγοραστή δύναται να διασφαλίζει την αρχή της ισότιμης πρόσβασης στις υπηρεσίες μεταμόσχευσης, καταρρίπτοντας το ενδεχόμενο αποκλεισμού φτωχότερων υποψηφίων ληπτών.

Το δεύτερο βασικό επιχείρημα άπτεται της προστασίας των οικονομικά ασθενέστερων από την εμπορευματοποίηση του σώματος τους. Το κράτος έρχεται να απατρέψει τον πολίτη από μία βλάβη τεκμαίροντας πως αυτός αδυνατεί να εκτιμήσει ορθά τα κίνητρα και τις επιπτώσεις των ενεργειών του. Με την ίδια λογική θα έπρεπε να αποκλείσουμε τους ανθρώπους αυτούς και από ένα πλήθος επικίνδυνων, βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων, στα οποία "απερίσκεπτα" εκμισθώνουν και φθείρουν το σώμα τους με κίνητρο το κέρδος. Όχι μόνο δεν τους αποκλείουμε όμως από αυτά, αλλά πολλές φορές απαιτούμε να διακινδυνεύσουν ενεργώντας στα πλαίσια των καθηκόντων τους. Με δεδομένο λοιπόν πως η αφαίρεση ενός νεφρού δεν επιφέρει σοβαρά προβλήματα υγείας ούτε και συντέμνει το μέσο όρο ζωής, τι μένει ως λόγος απαγόρευσης της ελεύθερης διάθεσης οργάνων; Η πράξη παροχής ενός νεφρού επιφέρει διττό όφελος, μη δυνάμενο να ορισθεί με αποκλειστικά οικονομικά κριτήρια, καθώς πέρα από τη βελτίωση της οικονομικής επιφάνειας ενός ανθρώπου εξασφαλίζεται και το ανεπίδεκτο εκτίμησης αγαθό της ζωής.

Ο νόμος ήδη αναγνωρίζει την ελεύθερη διάθεση οργανικών ιστών σε περιπτώσεις όπως η γαλουχία παλιότερα και η αιμοδοσία ή η κατάθεση σε τράπεζες σπέρματος και ωαρίων σήμερα, χωρίς αυτή να συνάγεται κάποια προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Υπό το φως των εξελίξεων στους τομείς της βιολογίας και της ιατρικής θα ήταν ίσως σκόπιμο να επανεξετάσουμε το ενδεχόμενο τροποποίησης της νομοθεσίας και αναγνώρισης ενός sui generis απόλυτου και ακατάσχετου δικαιώματος επί των ζωτικών μας οργάνων.

Μέσα σε ένα γενικότερο πνεύμα σεβασμού του ευαίσθητου και οριακού χαρακτήρα των μεταμοσχεύσεων το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης αναπτύσσει ήδη δράσεις στην κατεύθυνση ευαισθητοποίησης των πολιτών αφενός και βελτίωσης των υπαρχουσών υπηρεσιών αφετέρου. Και είναι ατυχές που η προσπάθεια αυτή σκοντάφτει σε μία στρεβλή αντιμετώπιση τόσο του ανθρωπίνου σώματος όσο και των διατομικών σχέσεων. Το αγαθό της υγείας είναι εξαιρετικά κρίσιμο για να εγκλωβίζεται σε μια ανέξοδη λογική ηθικολογίας.

Puppy Birthday!

Αυτές τις ημέρες ο Canis Libertatis (κύων της ελευθερίας) συμπληρώνει δύο χρόνια ζωής στο διαδίκτυο. Με 200 αναρτήσεις και εκατοντάδες αναγνώσεις, το μικρό αυτό φιλελεύθερο κιμπούτζ αποτελεί μια προσπάθεια γόνιμης διάδρασης και επικοινωνίας φίλων κι οχτρών της ελευθερίας.

Επί τη επετείω λοιπόν αισθάνομαι την ανάγκη να σας ευχαριστήσω για τον χρόνο και τα πνευματικά αποθέματα που αφιερώνετε εδώ, συμπληρώνοντας αναπάντεχα την ατελή μου εικόνα για τον καλύτερο φίλο του σκύλου, τον άνθρωπο. Η συμμετοχή σας με πήγε ένα μικρό βήμα παραπέρα και σας καλώ να συνεχίσετε την επισήμανση σημείων, τα οποία μπορούν να μας πάνε ακόμα πιο μακριά. Κάθε ιστολόγιο άλλωστε έχει τους αναγνώστες που του αξίζουν και η επετειακή αυτή ανάρτηση δεν κοιτάζει πίσω, αλλά στο έργο που μένει μπροστά ανολοκλήρωτο .

Από το να συνεχίσω όμως με verba aeris anniversaria και λοιπές αλλοκοτιές να σας ζαλίζω τα testicula, θα ανακαθίσω στα πίσω πόδια και τάχαμου προβληματισμένος θα κάμω μια μικρή καλοκαιρινή ανάπαυλα. Ανακούρκουδα. Εντωμεταξύ μπορείτε αγαπητοί αναγνώστες να συνεχίσετε την αναζήτηση του meaning of life σε άλλες χαρωπές φιλελεύθερες κολλεχτίβες, όπως η αναΜόρφωση-Συνιστολόγιο και οι Roosters, οι οποίες συνεχίζουν ακάθεκτα να παράγουν εν μέσω θερινής ραστώνης (μα τι πίνουν αυτά τα παιδιά;).

Το Canis Libertatis κλείνει το δεύτερο καλοκαίρι συνεχίζοντας να προβληματίζει, να προβληματίζεται, να γαβγίζει και να δαγκώνει τον κάθε πολέμιο και αρνητή της ελευθερίας.

Όχι το ένα, Μη το άλλο...

...και να δούμε πού θα μας βγάλει.

[Cartoon gracefully provided by Stu Smith]

Η ώρα του κούταβου

4η Ιουλίου, ημέρα που το αμερικανικό έθνος γιορτάζει την υιοθέτηση της ιδρυτικής διακήρυξης ανεξαρτητοποίησης δεκατριών Πολιτειών της Αμερικής από την αποικιοκρατία των Βρετανών. Με συντάκτη τον Thomas Jefferson, το κείμενο αυτό αποτύπωσε τον αγώνα ελεύθερα σκεπτόμενων ανθρώπων για ανεξαρτησία και αποτέλεσε ορόσημο τόσο στην δημιουργία των ΗΠΑ όσο και στην οικοδόμηση ενός ελεύθερου κόσμου.

Στην σημερινή Ώρα του Κούταβου παρακολουθούμε το πώς η Independence Day εορτάστηκε από έναν Αμερικάνο ναυτικό και τα ανίψια του μισό αιώνα πριν, το 1957. Ο Popeye ως χαρακτήρας cartoon αποτελεί δημιούργημα του Elzie Segar, ενός μικρόσωμου σκιτσογράφου, ο οποίος μεγάλωσε στις όχθες του Μισισιπή αγαπώντας το ψάρεμα και αποστρεφόμενος την δημοσιότητα. Ο ίδιος είχε εμπνευστεί από την μορφή ενός πραγματικού ναυτικού, του Frank "Rocky" Fiegle, τον οποίο είχε γνωρίσει ως παιδί στο παραποτάμιο Chester του Illinois.

Η πρώτη εμφάνιση του Popeye έγινε το 1929, στο κόμικ Thimble Theatre, το οποίο εξιστορούσε τις περιπέτειες της κατοπινής του αρραβωνιαστικιάς Όλιβ Όιλ, του αδερφού της Castor και του συντρόφου της Ham. Η καθιέρωση του ναυτικού ως κύριου χαρακτήρα δεν άργησε να έρθει, ενώ από το 1993 η Fleischer Studios και η Paramount μετέφεραν τους χαρακτήρες στα κινούμενα σχέδια μικρού μήκους "Popeye the Sailor", τα οποία και γνώρισαν πολύ μεγάλη επιτυχία, μην παραλείποντας κατά καιρούς να προπαγανδίζουν μηνύματα πολιτικής διαπαιδαγώγησης.

Το σημερινό εορταστικό επεισόδιο μας προσφέρει μια εικόνα του πως εορτάζεται η Ημέρα της Ανεξαρτησίας στις ΗΠΑ, μην παραλείποντας στο τέλος να παρουσιάσει την διάσωση των ανιψιών από έναν πύραυλο με την ονομασία Atomic Sky Rocket – έμμεση πλην σαφής υπενθύμιση για τον κίνδυνο που έθετε και θέτει στην ανθρωπότητα η επιπόλαιη αντιμετώπιση της πυρηνικής βόμβας.

Persepolis 2.0

Η υποδοχή που επεφύλασσαν πριν από δύο χρόνια ο κούταβος, διεθνές κοινό και κριτικοί στο αυτοβιογραφικό έργο της Marjane Satrapi υπήρξε ενθουσιώδης. Το Persepolis ήταν η ιστορία της μικρής Marjane, μιας κοπέλας η οποία έζησε από κοντά τα γεγονότα της Ιρανικής επανάστασης και μεγαλώνοντας επέλεξε την αυτοεξορία πληγωμένη από την κατάσταση της πατρίδας της.

Η ιστορία αυτή αποτυπώθηκε σε μια ασπρόμαυρη εικονογραφημένη νουβέλλα και ως ταινία απέσπασε το Prix du Jury του Φεστιβάλ των Καννών, το Oscar καλύτερου κινουμένου σχεδίου και τον θαυμασμό του κοινού ως μια δυνατή και λιτή εξιστόρηση της πορείας προς την ενηλικίωση και την χειραφέτηση. Ο μόνος που δεν φάνηκε να ενθουσιάζεται καθόλου ήταν το καθεστώς του Ιράν, του οποίου η διπλωματική αντίδραση υπήρξε αλλεργική.

Με ιδιαίτερο επομένως ενδιαφέρον αναμένεται η υποδοχή του πρόσφατου Persepolis 2.0 από τους Ιρανούς κληρικούς του θεοκρατικού καθεστώτος. Το νέο εικονογραφημένο αποτελεί προσπάθεια δύο Ιρανών του εξωτερικού, των Sina και Payman, οι οποίοι με την άδεια των εκδοτών εξιστορούν όσα γεγονότα ακολούθησαν των εκλογών της 12ης Ιουλίου. Γεγονότα όπως ο ενθουσιασμός και η οργή της νεολαίας, η ανάδειξη του Twitter σε μέσο μαζικής επικοινωνίας, οι διαμαρτυρίες στους δρόμους, η βίαιη καταστολή τους και τέλος ο τραγικός θάνατος της Neda Agha Soltan.

Το έργο μπορεί να υπολείπεται του πρωτοτύπου σε σενάριο, έκταση και εικονογραφική ποιότητα, αποτελεί όμως μία ηχηρή υπόμνηση πως τριάντα χρόνια μετά την επανάσταση κατά του Σάχη ο αγώνας για δημοκρατία και ελευθερία στο Ιράν συνεχίζεται αμείωτος. Ας ελπίσουμε πως το Persepolis 3.0 όταν κάποια στιγμή βγει θα είναι μια ιστορία με χαρούμενο τέλος.

(Παρακαλείται να το διαβάσει η κοπέλα που ήθελε να γίνει Προφήτης)

Η απαγόρευση της άλλης κουκούλας

Η Γαλλική εθνοσυνέλευση ανακοίνωσε την Τρίτη την σύσταση επιτροπής, με αντικείμενο την πιθανότητα ποινικοποίησης της ισλαμικής burqa σε δημόσιους χώρους. Κατόπιν νομοθετικής πρωτοβουλίας 32 βουλευτών υπό τον κομμουνιστή αντιπρόσωπο Andre Gerin και ανοιχτής στήριξης του Γάλλου προέδρου η κυβέρνηση κινείται στην κατεύθυνση απαγόρευσης ενός "συμβόλου περιφρόνησης της γυναικείας ελευθερίας και αξιοπρέπειας".

Στο μυαλό των ανθρώπων αυτών υποθέτω πως υπάρχει η παρακάτω λογική κατασκευή: "Η burqa μειώνει την προσωπικότητα, προσβάλει τις αρχές μου. Επομένως η γυναίκα που επιλέγει να την φορέσει, είτε λόγω κοινωνικής πίεσης είτε από προσωπική επιλογή, δεν είναι πραγματικά ελεύθερη. Πρέπει λοιπόν να την απελευθερώσουμε στερώντας της την επιλογή."

Αν σταθούμε λίγο παραπίσω όμως, διαπιστώνουμε πως το επιχείρημα αυτό δεν αποτελεί μια θεωρητική κατασκευή αλλά ένα πρακτικό εργαλείο, του οποίου την πατρότητα δεν διεκδικεί ο Nicola. Η δια της απαγόρευσης διαφύλαξη της ελευθερίας χρησιμοποιείται αδιάλειπτα και καταφανώς à la carte προκειμένου να εξαλειφθεί οτιδήποτε οι εκάστοτε κήνσορες της δημόσιας ηθικής θεωρούν μειωτικό και ασύμβατο με τον δικό τους αξιακό κώδικα: από την πορνεία μέχρι την ευθανασία και την απελευθέρωση του εργασιακού ωραρίου.

Με την απλοϊκή αυτή κατασκευή κατορθώνουν με αριστουργηματικό τρόπο να παρεμβαίνουν δραστικά στην σφαίρα ελευθερίας του πολίτη, επικαλούμενοι δήθεν φιλελεύθερες αρχές. Και δυστυχώς λίγοι είναι οι πολίτες που στην καθημερινότητα τους ασχολούνται με την διαφορά του νόμιμου από το ηθικό, του προσωπικού από το πολιτικό και του ποινικού κολασμού από την κοινωνική αποδοκιμασία. Ας μην μας παραξενέψει λοιπόν αν κάποια μέρα δούμε τις ανελεύθερες αυτές πρακτικές να αντιγράφονται και από τους καθ’ ημάς νεόφωτους πολιτικούς, στο όνομα μιας αγχώδους και αποσπασματικής πολιτικής αφομοίωσης του τελευταίου μεταναστευτικού ρεύματος.