Πρόκειται για δημόσια κρήνη κατασκευασμένη κατά το τέλος της ενετοκρατίας, η οποία δημιουργήθηκε ως τμήμα ενός συνολικού προγράμματος υδροδότησης της πόλης από τον Ενετό προβλεπτή και εύστοχο σκοπευτή Francesco Morosini. Τα τέσσερα λιοντάρια που στέκονται σήμερα στο κέντρο της πλατείας δεν αποτελούν παρά τη βάση ενός μαρμάρινου αγάλματος του θεού Ποσειδώνα, το οποίο έδωσε και στην πλατεία το όνομα “Piazza del Gigante”. Πέρα από την ιστορία κατασκευής του μνημείου ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η αφήγηση της καταστροφής του, καθώς είναι ενδεικτική τόσο των στρεβλώσεων της εθνικής ιστοριογραφίας όσο και της διαχρονικής δυσπιστίας των ανθρώπων απέναντι σε κάθε προσπάθεια ανάπτυξης.
Ανατρέχοντας στην αναφορά που απέστειλε στην Serenissima το 1639 ο γενικός προβλεπτής του νησιού Sr Isepo Civran, διαπιστώνεται πως οι προσπάθειες της διοίκησης να βελτιώσει με εγγειοβελτιωτικά έργα τον Χάνδακα προσέκρουαν στην σθεναρή αντίθεση των τοπικών γαιοκτημόνων, των οποίων τα επιχειρήματα ήταν πως το νερό βρισκόταν υπερβολικά μακριά για να φτάσει στην πόλη, πως θα χανόταν στην διαδρομή και πως θα έπρεπε να να τρυπήσουν βουνά, πράγμα αδύνατο. Οι τοπικοί ευγενείς δυσφορούσαν εκτός των άλλων με την κατασκευή τόσων γεφυρών και τοίχων και ισχυρίζονταν πως αν ήταν πράγματι δυνατό να γίνει κάτι τέτοιο, θα είχε ήδη χτιστεί κάποια στιγμή μέσα στα τετρακόσια χρόνια ενετικής κυριαρχίας που είχαν περάσει. Τέλος ισχυρίζονταν πως ο χρόνος θητείας που απέμενε στον προβλεπτή δεν επαρκούσε για να ολοκληρωθεί το έργο και πως ο επόμενος θα το εγκατέλειπε για να ξεκινήσει κάποιο δικό του. Η αδιάλειπτη υδροδότηση της πόλης αποτελούσε μάλλον ισχνό αντεπιχείρημα.
Παρά τις αντιδράσεις, ο Ενετός Morosini κατόρθωσε να ολοκληρώσει το 1628 τον αγωγό και την fontana, προσφέροντας λύση σε ένα χρόνιο πρόβλημα λειψυδρίας. Η επιτυχία ήταν κεφαλαιώδης, όμως η κρήνη με τα λιοντάρια και τον Ποσειδώνα καταστράφηκε εντός της ίδιας δεκαετίας από την Ιερά Εξέταση, όχι μεταγενέστερα από οθωμανικό χέρι ή από σεισμό όπως υποστηρίζεται σήμερα.
Οι Οθωμανοί αντιθέτως αξιοποίησαν το μνημείο, μετατρέποντας το από το 1720 σε φιλανθρωπική κρήνη. Μεταγενέστερα μάλιστα κατασκευάστηκε ένα περίβλημα γύρω από τους λοβούς του με μαρμάρινους πολυτελείς κυκλοτερείς τοίχους και με χρυσές καλλιτεχνικά γραμμένες τούρκικες επιγραφές. Η κατασκευή λειτούργησε μέχρι το 1900, οπότε κατεδαφίστηκε με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, και τα μάρμαρα με τις χρυσές επιγραφές πετάχτηκαν στην τάφρο έξω από την Καινούργια Πόρτα, όπου βρίσκονταν μέχρι το 1922.
Η εθνική αφήγηση της ιστορίας μας δυστυχώς σταματά απότομα με την κατάληψη του Ελλαδικού χώρου από τους Οθωμανούς, οπότε και ακολουθεί μία “περίοδος σκότους, εξαθλίωσης και σκλαβιάς”. Θύμα της ανιστόρητης αυτής προσέγγισης και η κρήνη του Μοροζίνι, στην καρδιά του Ηρακλείου, ζωντανό μνημείο του πόσο αγαπούμε να θυμόμαστε επιλεκτικά.
πηγές:
Σπανάκης Στέργιος, “Relazione del sr Isepo Civran tornato di Provveditore Generale di Candia 1639”, Κρητικά Χρονικά τ. ΚΑ΄ (1969) σελ. 392
Σταυρινίδης Νικόλαος, Μεταφράσεις Τουρκικών Ιστορικών Εγγράφων αφορόντων εις την ιστορίαν της Κρήτης, Τόμος Δ' – Έγγραφα της περιόδου 1715-1752, σελ. 57, Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη (1984)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου