Το 2001 η Κίνα πήρε τη σκυτάλη διοργάνωσης της επόμενης Oλυμπιάδας, υποσχόμενη ενώπιον της διεθνούς κοινότητας να δώσει αγώνα ενάντια στα προβλήματα πολιτικών και ατομικών ελευθεριών που χρόνια τώρα ταλανίζουν τον λαό της. Οι υποσχέσεις έξι χρόνια μετά αποδεικνύονται παραπέτασμα καπνού και αυτό που αντιθέτως καταγράφεται - στο βαθμό του δυνατού - είναι μια μαζική καταπάτηση πλειάδας ατομικών δικαιωμάτων και μια διαρκώς εντινόμενη καταπίεση της ελευθερίας του τύπου. Η μαύρη (εν προκειμένω υποθέτω κόκκινη) λίστα παραβίασης ατομικών δικαιωμάτων μεγαλώνει συνεχώς και η ανάγνωση της μόνο αποτροπιασμό και αγανάκτηση μπορεί να προκαλέσει!Στην Ελλάδα τώρα, οι όσες εγχώριες δυνάμεις διεκδικούν το μονοπώλιο του πολιτικού ακτιβισμού παραδόξως αυτή τη φορά τηρούν αναφορικά με αυτό το θέμα μια ύποπτη, κατ’ εμέ εκκωφαντική σιγή. Τόσο η ορθόδοξος όσο και η προοδευτική αριστερά, κοπτόμενες και λαλίστατες για τον κίνδυνο περιστολής ατομικών δικαιωμάτων και την εμπορευματοποίηση της τελευταίας Ολυμπιάδας, ως σήμερα δεν έχουν βγει να κάνουν ούτε μία σύντομη καταδικαστική δήλωση για τα όσα διαπράτωνται στο όνομα του Beijing 2008!
Τα ΜΜΕ με τη σειρά τους είναι μάλλον απίθανο να ασχοληθούν με αυτά τα δίχως ζουμί "μικροπράγματα", εφόσον αυτά ούτε μπούγιο κάνουν ούτε δρόμους κλείνουν. Κεφάλια βέβαια μπορεί να πέφτουν αθρώα, αυτό όμως δεν ενδιαφέρει, καθώς δεν πρόκειται για κεφάλια υπουργών, αλλά δημοσιογράφων και ταξικών εχθρών. Φωτεινή εξαίρεση το σχετικά πρόσφατο άρθρο του Γιώργου Κουμαντου στην εφημερίδα Καθημερινή. Γενικότερα πάντως, φαίνεται πως η κοινωνία των πολιτών (pending definition) εμφανίζεται απρόθυμη να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει στη μακρινή ανατολή, θεωρώντας πως κάτι τέτοιο δεν την αφορά.
Παρά τις προσωπικές μου επιφυλάξεις πάντως περί νατουραλιστικής εκπόρευσης των ατομικών ελευθεριών, πιστεύω πως είναι καθαρή εθελοτυφλία το να θεωρείται taboo η έξωθεν άσκηση πιέσεων στο εσωτερικό μίας χώρας με το πρόσχημα της αβρότητας ή της αρχής της μη επέμβασης. Οι εθνικές κυβερνήσεις προς το παρόν τηρούν στάση επιεικώς απαράδεκτη, ενώ λίγες είναι οι φωνές διεθνούς βεληνεκούς που τελευταία αρχίζουν να υψώνονται. Επομένως το βάρος πέφτει σε ευαισθητοποιημένους ανά τον κόσμο πολίτες και μη κυβερνητικές οργανώσεις (όπως το Human Rights Watch ή οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα), που καλούνται για μια φορά ακόμα να μας ανοίξουν τα μάτια.Βασικό στόχο της Κίνας με τους Beijing 2008 αποτελεί η μέσω αυτών προβολή της ως αξιόπιστης διοργανώτριας χώρας και η διαμέσου αυτής ανάδειξη της σε έναν ισχυρό παγκόσμιο παίκτη. Τα οικονομικά και γεωπολιτικά μεγέθη ήδη μιλούν από μόνα τους και οι επικείμενοι Ολυμπιακοί έρχονται με έξυπνο τρόπο να πλασάρουν στην υπόλοιπη ανθρωπότητα το μεγαλείο και την υπεροχή της χώρας.... διόλου πρωτότυπο, αν αναλογιστεί κανείς πως το ίδιο μεγαλείο είχαν επιδιώξει να λανσάρουν τόσο η ναζιστική Γερμανία όσο και η σταλινική Σοβιετική Ένωση. Πρόκειται όμως και πάλι για ένα σαθρό μεγαλείο και ο οικουμενικός χαρακτήρας του γεγονότος αποτελεί την ιδανική ευκαιρία να αναδειχθούν τα σκοτεινά και όζοντα σημεία του! Και μάλιστα με ακριβώς τα ίδια όπλα: Τη δημοσιότητα και συγκεκριμένα την απρόσκοπτη ροή της πληροφορίας. Πεδίον δόξης λαμπρόν για τους υπερασπιστές των ελευθεριών αλλά και για κάθε ανήσυχο πολίτη, που κάτι δεν του κάθεται καλά στο πως εξελίσσεται το όλο θέμα. Η ελληνική μπλογκόσφαιρα οφείλει πιστεύω να κάνει το πρώτο βήμα και να πρωτοστατήσει σε έναν αγώνα αφύπνισης και κατάδειξης ενός τόσο σοβαρού θέματος. Σε άλλες χώρες αυτό συζητείται καιρό τώρα και ήδη έχουν πέσει ενδιαφέρουσες προτάσεις (όπως και εδώ). Εδώ, ακόμα προσπαθώ να καταλάβω γιατί έχει παραμείνει τόσο καταχωνιασμένο!
Δε λέω, καλό είναι να ασχολούμαστε με τη ζωή και τους αγώνες ενός συνανθρώπου μας, αλλά ακόμα πιο τολμηρό και δύσκολο να ενδιαφερόμαστε με αυτόν όχι μετά θάνατον, αλλά εν ζωή·
3 σχόλια:
Το θέμα, το οποίο πολύ εύστοχα και σε σωστό χρόνο - ένα μόλις έτος πριν την επόμενη Ολυμπιάδα - θίγεις, είναι κατά την ταπεινή μου άποψη πρωτίστως πολιτικό και δευτερευόντως κοινωνικό. Για το ότι στην Λαϊκή(;) Δημοκρατία(;) της Κίνας η έννοια "ατομικό δικαίωμα" ή απλά "δικαίωμα" δεν υφίσταται, για αυτό πιστεύω πως όλοι μας ήμαστε περισσότερο ή λιγότερο ενήμεροι.
Η ιστορία ξεκινάει ήδη από το 2001, έτος στο οποίο αποφασίστηκε από τη ΔΟΕ και τους "Αλάδωτους" εεεε.... συγγνώμη, "Αθάνατους" ήθελα να πω... η ανάληψη της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων του 2008 από το Πεκίνο. Να υπενθυμίσουμε εδώ ότι η Κίνα είναι μόλις η δεύτερη κομμουνιστική (ή σοσιαλιστική ή, τέλος πάντων, όπως αλλιώς μπορείτε να ονομάσετε αυτό το... μπαστάρδεμα) χώρα που αναλαμβάνει τη διεξαγωγή Ολυμπιακών Αγώνων μετά την πάλαι ποτέ ΕΣΣΔ και τη Μόσχα το 1980 (άλλη μεγάλη ιστορία, αλλά ας μην πλατειάσουμε). Όπως, βέβαια, είναι σε όλους γνωστό, η ψήφος του κάθε "Αθανάτου" (αηδία, ούτε ο Highlander να ήταν...) ποτέ δεν ρίχνεται στην τύχη. Στο φως έχουν έρθει αρκετές περιπτώσεις, κατά τις οποίες αρκετοί από τους "Αθανάτους" προσεγγίστηκαν επιτυχώς από αντιπροσώπους επιχειρήσεων, αλλά ακόμα και κρατών, προκειμένου να δώσουν την ψήφο τους υπέρ συγκεκριμένων πόλεων, έναντι τιμημάτων τα οποία κάθε άλλο παρά ως "πινάκια φακής" θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν. Σκεφτείτε, δηλαδή, και πόσες είναι οι περιπτώσεις που δεν έρχονται στο φως της δημοσιότητας... Φυσικά, και σε αυτόν τον χώρο το παιχνίδι παίζεται από τους ισχυρούς, είτε μιλάμε για επιχειρήσεις, είτε για κράτη (δηλαδή, κατ' ουσίαν, πάλι για επιχειρήσεις).
Οι "κακές γλώσσες" (ή μήπως "καλές";) τονίζουν ότι και στην περίπτωση του Πεκίνου ο κανόνας επιβεβαιώθηκε. Πολλώ μάλλον που σε αυτήν την περίπτωση τα κίνητρα είναι ακόμα μεγαλύτερα και οι επιδιωκώμενοι στόχοι ακόμα πιο δελεαστικοί. Ως γνωστόν, η Κίνα με πληθυσμό κοντά στο 1,4 δις κατοίκους αποτελεί μια τεράστια και μάλιστα συνεχώς αναπτυσσόμενη αγορά. Πραγματικό λουκούμι, δηλαδή, για πολυεθνικές επιχειρήσεις, όχι μόνο κατασκευαστικές, αλλά παντός είδους: φτηνό και απεριόριστο εργατικό δυναμικό (ημερομίσθιο βιομηχανικού εργάτη λίγο κάτω από το 1 δολλάριο) και μάλιστα με τις ευλογίες της επίσημης κινεζικής κυβέρνησης και, βεβαίως βεβαίως, τεράστιες ευκαιρίες διαφήμισης στην εσχάτως αναπτυσσόμενη νέα, μεσαία κινεζική εργατική τάξη. Αυτά σε οικονομικό-πολιτικό επίπεδο. Τι γίνεται, όμως, σε επίσημο πολιτικό επίπεδο;
Εκεί τα πράγματα δεν είναι καλύτερα - ή μάλλον, για να είμαστε ρεαλιστές, είναι όπως θα έπρεπε να είναι. Οι ΗΠΑ φυσικά και σιωπούν, και αυτό κατ' εμέ για δύο λόγους. Αφενός μεν επειδή (προφανώς) οι περισσότερες ευνοούμενες επιχειρήσεις είναι αμερικανικών συμφερόντων, αφετέρου δε επειδή (εντελώς προσωπική άποψη) το ειδύλλιό τους με την νέα δύναμη που λέγεται Κίνα είναι ακόμα στα... "σορόπια" και είναι φυσιολογικό να υπάρχει μια αμηχανία και μια επιφυλακτικότητα - γιατί ακόμα και τα πιο όμορφα ειδύλλια εξελίσσονται συχνά σε σχέσεις μίσους και πάθους. Η δε Ρωσία φυσικά και δε βγάζει μιλιά, όχι μόνο επειδή στο εσωτερικό της η κατάσταση στο επίπεδο ατομικών ελευθεριών είναι απερίγραπτη, αλλά κυρίως επειδή αποτελεί τον νούμερο 1 προμηθευτή ενέργειας για την "αχόρταγη" Κίνα. Όσο για την ΕΕ; Ε, εδώ ρε παιδιά έχουμε σημαντικότερα προβλήματα να λύσουμε, όπως το αν η λέξη "οικονομία" αναφέρεται 67 ή 71 φορές στο κείμενο του "Ευρωσυντάγματος", αυτά θα κοιτάμε; (Ευτυχώς που δεν μπορώ να βάλω emoticon γιατί θα χρησιμοποιούσα κάτι όχι και τόσο κόσμιο...)
Όσο για τα καθ' ημάς; Τι είχες Γιάννη, τι είχα πάντα! Τα δύο μεγάλα κόμματα επιδίδονται σε πόλεμο πάνω σε ομόλογα και πυρκαγιές. Το ΚΚΕ είναι αντίθετο στους ΟΑ συλλήβδην και οτιδήποτε υποβαθμίζει την ανθρώπινη συνείδηση και οδηγεί σε αλλοτρίωση μέσω της συλλογικής υποταγής στο κεφάλαιο, το οποίο... αμάν, κόλλησα κι εγώ! Ο δε ΣΥΝ για κλάματα. Όσο σκοτώνονταν μετανάστες από εργατικά ατυχήματα στο Ολυμπιακό Χωριό, τα δύο μεγάλα κόμματα της Αριστεράς συναγωνίζονταν σε αφίσες, συγκεντρώσεις και συναυλίες (τουλάχιστον να τραγούδαγε και κανένας της προκοπής...), και όλα αυτά από του πονηρού και χάριν ψηφοθηρίας - υπόψη, 5 μήνες πριν τους Ολυμπιακούς της Αθήνας είχαμε εκλογές. Τώρα; Σςςςςςςςςς.... τα παιδιά κοιμούνται. Αλίμονο, βέβαια, σε οποιονδήποτε τολμήσει να επέμβει: μη φοβού, Κίνα, η πίστις σου σέσωκέ σε!
Όσο για μένα που σας κούρασα νυχτιάτικα με την πολυλογία μου; Θα τελειώσω το πορτογαλικό κρασί που έχει μείνει στο μπουκάλι. Και αύριο θα φορέσω τα νέα μου Nike Air Max με την φοβερή αερόσολα (τα οποία ποιος ξέρει ποιο παιδάκι από την Ασία έχει ράψει...) και θα κάνω καμιά βόλτα στο εσχάτως ηλιόλουστο Μόναχο, αδιαφορώντας για όλα αυτά. Στην επίλυση του προβλήματος δε θα συμβάλω. Τουλάχιστον, όμως, δε θα συμβάλλω (με 2 λάμδα) ούτε στον Φαρισαϊσμό τους.
Αγαπητέ Εδουάρδε, σε ευχαριστώ για τον εύστοχο σχολιασμό!
Η ανάλυση σου με καλύπτει σε πολλά σημεία και χαίρομαι που έχει απασχολήσει και σένα το όλο ζήτημα. Θεωρώ βεβάια πως η όλη προβληματική μπορεί μεν με μια πρώτη προσέγγιση να ειδωθεί ως πολιτικής φύσης, όμως σημαντικότερο είναι κατ' αποτέλεσμα να γίνει και κάτι προς την κατεύθυνση επίλυσης ενός υπαρκτού προβλήματος, που βάλλει ευθέως κατά της ανθρώπινης αξίας.
Το οτι πολυεθνικές και κύκλοι συμφερόντων ασκούν lobbying δεν το θεωρώ απαραίτητα ως κάτι μεμπτό, δεδομένης και της οικονομικής διάστασης του θεσμού. Θα ματαιοπονούσε όποιος αρνείτο ή προσπαθούσε να περιορίσει αυτή τη διάσταση των αγώνων. Και ορισμένοι αθάνατοι ίσως πραγματικά να πίστεψαν πως η Ολυμπιάδα αποτελεί μέσο κοινωνικών αλλαγών στο εσωτερικό της Κίνας και γι' αυτό ακριβώς στήριξαν την υποψηφιότητα της.
Το κρίσιμο σε κάθε περίπτωση είναι να αναλυφθούν συγκεκριμένες δράσεις που θα μεγιστοποιήσουν το κόστος όσων παραγόντων συμβάλλουν στο Beijing 2008 και δεν πιέζουν για μεταρρυθμίσεις. Και τα εργαλεία για κάτι τέτοιο πλέον υπάρχουν.
Θέλω να πω, πως σήμερα είναι πια εφικτό να μετατρέψουμε την αδιαφορία τους σε κόστος. Κόστος τόσο εις βάρος των πολιτικών που δεν τοποθετούνται όσο και εις βάρος των επόμενων Nike Air Max που ίσως (και να μην) αγοράσεις.
Πολύ χρήσιμη η ανάδειξη της σκόπιμα ή μη παραγνωρισμένης πλευράς των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου που αφορά την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αναρωτιέμαι όμως κατά πόσον μπορούμε να μιλάμε για οικουμενικότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κατ’ επέκταση για δυνατότητα ή και καθήκον άσκησης πιέσεων στο εσωτερικό μιας χώρας για την προστασία ή εδραίωσή τους.
Ανεξάρτητα από την προέλευσή τους, [εκπόρευση τρόπον τινά αξιωματικά–βιολογικά από τη φύση του ανθρώπου ή κληροδοτηθέντα από μία ανώτερη δύναμη, (άποψη που εμένα ελάχιστα καταρχήν πείθει) ή τεχνητό κατασκεύασμα–επινόηση της δυτικής πολιτικής ή σημείο τομής κοινών συμφερόντων κοινωνικών ομάδων ή αναγνωρισμένη παραχώρηση του θετικού δικαίου], με ξενίζει η ιδέα της πεφωτισμένης Δύσης (όσα λίγα διάβασα για την ιστορία και κατοχύρωση ελευθεριών αντικατόπτριζαν μια δυτικοκεντρική αντίληψη της θεωρίας περί δικαιωμάτων) που αναλαμβάνει το θεάρεστο έργο να μεταλαμπαδεύσει δικαιώματα στον υπόλοιπο κόσμο χωρίς να εξετάζει πώς προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη εκάστοτε θρησκεία, κοινωνική διάρθρωση, πολιτική παράδοση, κώδικα ηθικής της κάθε κοινωνίας.
Μου θυμίζει δε δύο πράγματα: ένα σύγχρονο είδος αποικιοκρατισμού κατά κάμψη της αρχής της κρατικής κυριαρχίας αφενός και το της μοδός δόγμα εξαγωγής δημοκρατίας και επιβολής της no matter what σε κράτη π.χ. της Μέσης Ανατολής περιφρονώντας τις τοπικές κουλτούρες και τους υπάρχοντες πολιτικούς συσχετισμούς, ωσάν να πρόκειται για εξαγώγιμο αγαθό, ανά πάσα ώρα εμφυτεύσιμο και δοτό, ενώ στην ουσία αποτελεί προβολή ενός αποκαλούμενου πολιτιστικού ιμπεριαλισμού (αδόκιμος ίσως αλλά κρατών όρος) για να προσδεθούν με το ζόρι κάποιες χώρες στο δυτικό άρμα αφετέρου.
Από την άλλη δεν μπορώ παρά να αντιδράσω κι εγώ στην υποκριτική λογική που αδιάφορα εναποθέτει όλες τις πρωτοβουλίες στον εκάστοτε καταπιεζόμενο λαό, με το επιχείρημα ότι οι ελευθερίες ενός λαού δεν παρέχονται με εξωτερικές παρεμβάσεις ή έστω, με εξωτερικές πιέσεις, γιατί είναι ζήτημα εσωτερικό και ο λαός πρέπει, αν το θέλει, μόνος του να διεκδικήσει και να επιβάλει τον σεβασμό των ελευθεριών του και των δικαιωμάτων του. Εκτός από τους πρακτικούς λόγους απόρριψης μιας τέτοιας ιδέας, έχω την εντύπωση ότι και στενά ωφελιμιστικά αν το δούμε, η υπόθαλψη και εξάπλωση τέτοιων καταπιεστικών καθεστώτων ανθρώπων-ερμαίων μιας ανεξέλγκτης πολιτικής εξουσίας, μόνο ανισορροπία σε εκτεταμένη κλίμακα μπορεί να προκαλέσει. Ούτε εξάλλου αποτελεί βάσιμο επιχείρημα το ότι αφού παραβιάζονται στον «πολιτισμένο» Δυτικό κόσμο τα όποια δικαιώματα (έγκλειστοι του Guantanamo, παρατεταμένη προδικαστική κράτηση στην Αγγλία μόνο με την υποψία τέλεσης εγκλήματος, βίαιη αποκαθήλωση έργων τέχνης από αυτόκλητους τοποτηρητές υπέρμαχους ενός αμφίβολου πατριωτισμού στην Ελλάδα (θέμα που σε έχει κι εσένα απασχολήσει) τότε γιατί όχι και στην Κίνα.
Η υποχρέωση αν μη τι άλλο αφύπνισης και ενημέρωσης για τις δυνατότητες και τα δικαιώματα που μπορεί, αν θέλει, να έχει ένας άνθρωπος ή ένας λαός να διαμορφώσει αυτόνομα την πορεία του, να ξοδέψει τη μία τουλάχιστον ευκαιρία του, ώστε μέσα από ζυμώσεις και αβίαστες διαδικασίες να αυτοκαθοριστεί, είναι ένα αμοιβαίο χρωστούμενο από τον άνθρωπο για τον άνθρωπο σε μια ουμανιστική, λίγο ουτοπική αντίληψη αλλά ίσως πιο εφαρμόσιμη από την άσκηση πιέσεων μέσω διακυβερνητικών καναλιών ή κρατικών αντιπροσωπειών ή άλλων επίσημων διαύλων.
Ίσως αυτός να είναι ο λόγος που είναι σκόπιμο σε περιπτώσεις όπως αυτή να προκρίνεται ο ακτιβισμός από άλλους τρόπους διαμαρτυρίας-προβολής: το ότι δηλαδή στο ζήτημα αυτό προέχει η αφύπνιση από τη νομική μορφή της και τις πολιτικές της προεκτάσεις (πχ. όπως ακριβώς έχουν κατοχυρωθεί σε εθνικά και υπερεθνικά κείμενα και καταστατικούς χάρτες; Κάπως αλλιώς;)
Αυτά τα λίγα κοινότοπα. Μπράβο και πάλι για την πρωτοβουλία
Δημοσίευση σχολίου