Naughty, naughty boys!

Gilbert & George, the godfathers of
postmodern Brit Art.

Πρόκειται ίσως για τους σημαντικότερους εκπροσώπους της βρετανικής avant-garde σκηνής του τελευταίου τετάρτου του 20ου αιώνα. Η θεματολογία τους, έντονα αμφιλεγόμενη και προκλητική, καθώς εξερευνά θέματα που κυμαίνονται από την καθημερινή ζωή σε όλες της τις εκφάνσεις, μέχρι τη θρησκεία, την κοπρολογία και την ομοφυλοφυλία.

Τον Μάρτιο βρέθηκα σε αναδρομική τους έκθεση, που φιλοξένησε η Tate Modern και δεν θα το θεωρούσα τόσο άξιο αναφοράς αν δεν προέβαινα αυτόματα σε σύγκριση με την ελεεινή κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα ως προς την ελευθερεία έκφρασης και την λογοκρισία εικαστικών έργων από παράγοντες της δημόσιας ζωής. Τελευταίο κρούσμα η κατάσχεση „εκφυλισμένου“ έργου στην έκθεση Art Athina, ενώ ας μην ξεχνάμε την αποκαθήλωση του βλάσφημου Asperge moi από την διεθνή έκθεση Outlook εν όψει Ολυμπιάδας ή ακόμα και την υπόθεση Haderer, με τη ζωή του Ιησού σε Κόμιξ.

Οι Gilbert and George έγιναν γνωστοί στο ευρύτερο κοινό αρχικά ως performance atrists, ενώ το έργο που τους καθιέρωσε ευρύτερα ήταν το Singing Sculpture στο οποίο τα εκθέματα αποτελούσαν οι ίδιοι. Μάλιστα το κουστούμι που φορούσαν σε εκείνες τις παραστάσεις αποτελεί πλέον cult στολή εργασίας γι’ αυτούς και σπάνια εμφανίζονται δημόσια χωρίς να το φοράνε όπως και ποτέ δεν έχουν εμφανιστεί χωρίς να είναι μαζί. Μετά από χρόνια στο περιθώριο, πλέον έχουν αναγνωριστεί ως εικονοκλάστες και πνευματικοί πατέρες της σύγχρονης βρετανικής σκηνής καλλιτεχνών. Στις διακρίσεις του περιλαμβάνεται το βραβείο Turner και η εκπροσπωπηση της Βρετανίας στη Bienale της Βενετίας το 2005.

Χαρακτηριστικό της τέχνης τους αποτελεί η άρνηση τους να διαχωρίσουν τις παραστάσεις από την καθημερινή τους ζωή, επιμένοντας πως η οποιαδήποτε πράξη τους αποτελεί έκφραση τέχνης. Μάλιστα το ζευγάρι αυτοχαρακτηρίζεται ως „ζωντανά γλυπτά“. Η λογική τους πίσω από μία τέτοια στάση είναι κατάδειξη της ασάφειας και τελικά η εξάλειψη του διαχωρισμού μεταξύ ζωής και τέχνης.

Το 1986 προέβησαν σε σύνταξη Μανιφέστου πέντε παραγράφων, όπου εξηγούσαν τι επεδίωκαν να εκφράσουν με την τέχνη τους. Χαρακτηριστική είναι η πρώτη παράγραφος „Τέχνη για Όλους“ όπου γίνεται μία περιεκτική σύνοψη:

Θέλουμε η Τέχνη μας να μιλάει πέρα από τα σύνορα της γνώσης, απευθείας στους Ανθρώπους, σχετικά με τη Ζωή τους και όχι σχετικά με την γνώση τους περί τέχνης. Ο εικοστός αιώνας είχε την κατάρα μια τέχνης που δεν μπορούσε να γίνει κατανοητή. Οι παρακμάζοντες καλλιτέχνες εκπροσωπούν τους εαυτούς τους και τους λίγους εκλεκτούς γύρω τους, καταγελώντας και απορρίπτοντας τον απλό παρείσακτο. Εμείς λέμε πως η αινιγματική, δυσνόητη και με εμμονή στη μορφή τέχνη είναι παρακμάζουσα και αποτελεί ανηλεή άρνηση της Ζωής των Ανθρώπων.

Τα παραπάνω βέβαια θα αποτελούσαν ψιλά γράμματα για τους εν ελλάδι πυρόκαυλους εθνικόφρονες, αυτόκλητους υπερασπιστές του δεν ξέρω κι εγώ τι... και είναι πραγματικά λυπηρό που το φαινόμενο αυτό δεν διαθέτουν πολιτικό θάρρος να το καταδικάσουν δημόσια αξιόλογοι κατά τα λοιπά πολιτικοί άνδρες. Είμαι σίγουρος δε, πως μελλοντική έκθεση έργων τους σε ελληνικό έδαφος, συμπεριλαμβανομένων όχι μόνο των ακίνδυνων, αλλά και άλλων όπως του „Was Jesus Heterosexual?“, θα δοκιμάσουν τις αντοχές της ελευθερίας της έκφρασης και γενικότερα του πολιτικού μας συστήματος. Η καλλιτέχνις του έργου της Art Athina αναζητείται από την εισαγγελεία, όμως στην περίπτωση διεθνούς προβολής και συνεπαγόμενου εθνικού διασυρμού είναι λίαν πιθανό ο εισαγγελικός λειτουργός να το σκεφτεί δεύτερη φορά πριν ξανακούσει τα πολεμικά κελεύσματα του οποιουδήποτε Άδωνη και διατάξει αποκαθήλωση και προσαγωγές.

Ενδιαφέρουσα παρουσίαση έργων τους μπορείτε να δείτε εδώ