11 Φεβ 2009

Εθνική καρικατούρα και διαφήμιση


Ας υποθέσουμε πως ο Όμιλος Alphabank αποφασίζει να λανσάρει τα τραπεζικά του προϊόντα σε αναπτυσσόμενη αγορά της γείτονος και αναθέτει την διαφημιστική εκστρατεία προώθησης σε μία εντόπια εταιρία. Οι εκεί διαφημιστές λοιπόν καταστρώνουν την στρατηγική marketing και ανεβάζουν μία διαφήμιση στο εθνικό τηλεοπτικό δίκτυο. Εδώ όμως η υπόθεση μας έρχεται και παίρνει μία ενοχλητική τροπή. Ανακαλύπτουμε δηλαδή ξαφνικά πως εκείνη η μακρινή διαφήμιση δε μας κολακεύει και τόσο ως λαό: Είναι Πάσχα και στην οθόνη παρουσιάζεται μία παρέα από τσολιάδες να κάνουν Ανάσταση στην ελληνική ύπαιθρο καταναλώνοντας ωμά κόκκινα αυγά, μισοψημένα πρόβατα με τα εντόσθια τους, πίνοντας ξίδια, κυλιόμενοι στις λάσπες και επιδιδόμενοι σε μια παρωδία μεθυσμένου καλαματιανού.

Πως θα αντιδρούσε η εγχώρια κοινή γνώμη; Μπορώ από τώρα να διαβάσω τις πύρινες δημοσιεύσεις σε εφημερίδες και ηλεκτρονικά περιοδικά του "πατριωτικού" χώρου. Μπορώ ν’ ακούσω ωρυόμενους τηλεοπτικούς σχολιαστές να απαιτούν κεφαλές επί πίνακι... και σαν να μου φαίνεται πως στο βάθος αχνοδιαβάζω ένα διάβημα διαμαρτυρίας του ΥπΕξ και την αγχωμένη συγγνώμη της εταιρίας, η οποία εν τω μεταξύ θα έχει υποστεί ζημία χιλιάδων ευρώ.

Το πρώτο σκέλος του σεναρίου αυτού πραγματώθηκε σε μια άλλη γωνιά της Ευρώπης, όταν η σουηδική IKEA επιχείρησε να διαφημιστεί στη γειτονική Γερμανική αγορά. Η διαφήμιση που βγήκε μπορεί να ήταν πράγματι μια χοντρή καρικατούρα των Σουηδών· η αντίδραση όμως εκ μέρους τους δήλωνε αρκετά για το πως αντιμετωπίζουν τόσο την εθνική τους ταυτότητα, όσο και τη σχέση τους με τους νότιους γείτονες. Παρόλο που η ΙΚΕΑ απέσυρε τελικά τη διαφήμιση, δεν άνοιξε ούτε ρουθούνι. Σήμερα κυκλοφορεί ελεύθερα στο internet συνοδευόμενη όχι από αλαλαγμούς και ύβρεις, αλλά από πνευματώδη σχόλια Σουηδών. Παρακολουθώντας την έρχεται κάποιος και αναρωτιέται κατά πόσο η ισορροπημένη συνείδηση εθνικής ταυτότητας μπορεί να συσχετισθεί με την αίσθηση χιούμορ που έχει ένας λαός. Τα συμεράσματα δικά σας.



7 σχόλια:

Cacofonix είπε...

Δηλαδή η IKEA αυτολογοκρίθηκε; Γιατί; Τι θα γινόταν αν δεν αποσυρόταν η διαφήμιση; Υπήρχαν γραφικές κραυγές στη Σουηδία κατά των εθνικιστών;
Φυσικά και μόνο το γεγονός ότι η IKEA απέσυρε τη διαφήμιση λέει πολλά. Είτε θα γκαρίξαν στην πατρίδα, είτε δε χρειάστηκε και ο τρόμος της εταιρείας ήταν τέτοιος που το απέσυρε από μόνη της.
Η μαγκιά θα ήταν να επέμεινε στο "δημιούργημά" της... Δεν το έκανε, υιοθετώντας από μόνη της τις απόψεις των εθνικιστών περί κατεβάσματος...
Όσο για τα πνευματώδη σχόλια, μεταξύ μας τώρα, οι Σουηδοί δε φημίζονται για το χιούμορ τους, αλλά μάλλον για τις αυτοκτονίες τους... :-) (Επόμενο θέμα διαφήμισεις της IKEA...)

Manoliscus είπε...

Υποθέτω πως γραφικές κραυγές θ' ακούστηκαν εκατέρωθεν.

Όσο για τους λόγους που η εταιρία απέσυρε τη διαφήμιση, μπορούμε εύκολα να φανταστούμε πως το βασικότερο κίνητρο ήταν η απώλεια κεφαλαίων. Τό χουμε ξαναπεί πως οι επιχειρήσεις δεν είναι ούτε ακτιβιστές της Greenpeace ούτε φάροι ηθοπλασίας και εθνικής κατήχησης.

Για τις αυτοκτονίες τώρα είχα ακούσει κι εγώ. Όμως ρίχνοντας μια ματιά στα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας διαπίστωσα με έκπληξη πως χώρες όπως η Γαλλία, η Ουγγαρία ή η Ελβετία αντιμετωπίζουν πολύ εντονότερο πρόβλημα. Τους έχουμε παρεξηγήσει ίσως... αυτούς, το χιούμορ, τις ρέγγες και τα απαίσια έπιπλα τους ;-)

Cacofonix είπε...

Η απώλεια κεφαλαίων είναι συνέπεια της εθνικιστικής σκέψης των Σουηδών που τα πήραν με την αντιεθνική διαφήμιση της εταιρείας. Η απόσυρση της διαφήμισης φανερώνει ακριβώς αυτό. Ότι ενόχλησε την εθνική περηφάνια τους κι αποσύρθηκε πάραυτα, γιατί καλή η ιδεολογία και το χιούμορ, αλλά καλύτερη η κονόμα...

Manoliscus είπε...

Βασικά άλλο σημείο ήθελα να καταδείξω: Πως παρόλο που κυκλοφόρησε κάτι τέτοιο, κανένας σοβαρός άνθρωπος δεν κάθησε στα σοβαρά ν' ασχοληθεί μαζί του.

Ανέβηκε ένα spot σε γειτονική αγορά, το οποίο αναπαρήγαγε εθνικά στερεότυπα. Η εταιρία έκρινε κάποια στιγμή πως ήταν τραβηγμένο και το απέσυρε, end of story. Ούτε εθνικιστική σκέψη έχουν οι άνθρωποι ούτε "τα πήραν" με κάτι.

Και όλα αυτά διότι μιλάμε για μια ανοιχτή κοινωνία η οποία ανεξαρτήτως του αν έχει χιούμορ, διαθέτει μεγαλύτερο βαθμό ανεκτικότητας σε αυτό. Κανείς δεν είχε τη μύγα για να μυγιαστεί. Οδηγούμαι λοιπόν στο συμπέρασμα πως υπάρχουν λαοί που ούτε φοβούνται αποσουηδοποίηση (αντίστοιχο του αφελληνιμού) ούτε πιστεύουν πως είναι οι κατατρεγμένοι και ανάδελφοι της γειτονίας τους.

Cacofonix είπε...

Αγαπητέ Canis Libertatis
αδυνατώ να πιστέψω ότι χωρίς λόγο απέσυρε η εταιρεία τη διαφήμιση. Την αποσύρεις γιατί πιστεύεις ότι θα χάσεις φράγκα. Εγώ τον μόνο προφανή λόγο που βλέπω είναι το σωβινιστικό πνεύμα στη χώρα που είχε λόγο να προσβληθεί...

Τώρα αν είναι πιο ανεκτικοί από τους έλληνες οι Σουηδοί δεν το ξέρω. Αλλά μου φαίνεται περίεργο που καθιέρωσαν εθνική γιορτή εντελώς πρόσφατα (1983): τη National Day of Sweden παίρνοντας τη θέση της γιορτής του Αγίου Πνεύματος...

Manoliscus είπε...

Μα έθνος και ανεκτικότητα δεν είναι κατ' ανάγκη αντίρροπες ή αλληλοαποκλειόμενες έννοιες. Ή τουλάχιστον δεν θα έπρεπε να είναι.

Cacofonix είπε...

Μα έθνος και ανεκτικότητα δεν είναι κατ' ανάγκη αντίρροπες ή αλληλοαποκλειόμενες έννοιες.

Αυτό το θέμα νομίζω είναι πιο σημαντικό από αυτό που θίγεις... Στην Ελλάδα έχει παρεξηγηθεί ένθεν κακείθεν και φοριέται ανάλογα με το γούστο του καθενός...