Συμβούλιο της Επικρατείας: Κάρφος στο μάτι κυβερνήσεων

"Δυστυχώς, κύριοι, ο ελληνικός λαός ζήσας τόσους αιώνας υπό ξένην δουλείαν εσυνήθισε να θεωρή το κράτος εχθρικόν, όπως πράγματι ήτο, ο δε αιών της ελευθερίας δεν κατώρθωσε να του μεταβάλη εντελώς την ψυχολογίαν αυτήν. Εάν κατορθώσωμεν και είμαι βέβαιος ότι θα το κατορθώσωμεν δια του συμβουλίου της επικρατείας να εμπνεύσωμεν και εις τον τελευταίον πολίτην που κατοικεί εις τα απώτατα του κράτους ότι «υπάρχουν δικασταί εις τας Αθήνας» που προστατεύουν κάθε πολίτην αδικούμενον από οιονδήποτε διοικητικόν όργανον και από την κυβέρνησιν αυτήν χωρίς να έχη ανάγκην ο πολίτης να προσφεύγη εις πλάγια μέσα και εις την υποστήριξιν των ισχυρών της ημέρας δια να εύρη το δίκαιόν του, βεβαιωθήτε ότι εγκαινιάζομεν ένα σταθμόν ιστορικόν, τον ιστορικώτερον ίσως σταθμόν της ζωής μας από αιώνος."

Έτσι έκλεινε την ομιλία του ο Ελευθέριος Βενιζέλος κατά την έναρξη λειτουργίας του Συμβουλίου της Επικρατείας το Μάιο του 1929. Έκτοτε τμήματα του ανώτατου διοικητικού δικαστηρίου υπό την προεδρία εξαιρετικά αξιόλογων δικαστών όπως ο Κωνσταντίνος Ρακτιβάν, ο Μιχαήλ Δεκλερής του Ε' τμήματος, ο Χρίστος Γεραρής κ.α. έχουν εκδώσει αποφάσεις - σταθμούς για την αναγνώριση και προστασία συνταγματικών δικαιωμάτων πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενιάς. Ειδικά μάλιστα οι αποφάσεις που βγήκαν από το 1991 και μετά στο πεδίο του περιβάλλοντος χαρακτηρίζονται από μερίδα νομικών και πολιτικών ως "πράξεις δικαστικού ακτιβισμού". Το ΣτΕ όμως δεν πράττει τίποτε παραπάνω από το να επιτελεί την συνταγματική του αποστολή ως θεσμικό αντίβαρο στις παραβιάσεις των εν λόγω δικαιωμάτων από την εκάστοτε κυβερνητική πλειοψηφία.

Τα λόγια του Ελ. Βενιζέλου επανέρχονται ως εξαιρετικά επίκαιρα λόγω των πιέσεων που ασκούνται στη λειτουργία του ΣτΕ ως ακρογωνιαίου λίθου δικαστικού ελέγχου της διοικητικής δράσης. Αξίζει να διαβάσετε το σχετικό εύστοχο δημοσίευμα του καθηγητή κ. Χαρίδημου Τσούκα σχετικά με την συστηματική προσπάθεια παραγκωνισμού και διάβρωσης του "ενοχλητικού" θεσμικού του ρόλου εκ μέρους φορέων της εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας.