Κάθε φορά που κάποιο θέμα άπτεται της παθογένειας του ΚΚΕ και του ιδεολογικού του σκοταδισμού η κλασική απάντηση ενός κνίτη είναι πως για να μπορέσει να δώσει μια απάντηση θα χρειαζόταν ενδελεχή – πολυσέλιδη ανάλυση του γενικότερου πλαισίου τους.
Οι εκτενείς όμως απαντήσεις - απόπειρες διαφωτισμού καθίστανται περιττές όταν ο λόγος έρχεται στις καταφανείς εσωτερικές αντιφάσεις της ηγεσίας του, σε μία συνειδητή της προσπάθεια να αλιεύσει από καινούριες δεξαμενές ψηφοφόρων. Ο Κάρολος Μαρξ σε ανύποπτο χρόνο είχε δηλώσει πως η θρησκεία είναι το όπιο των λαών... και αν δεν κάνω λάθος ο ίδιος δεν δήλωνε τοξικοεξαρτημένος. Η εκκλησία και ο κλήρος κατά τον μαρξισμό πρεσβεύουν έναν άκρως αντιδραστικό θεσμό της αστικής τάξης και των δυνάμεων της συντήρησης. Το πώς οι πιστοί αντιμετωπίσθηκαν και αντιμετωπίζονται σε ανά τον κόσμο ανελεύθερα, κομμουνιστικά καθεστώτα είναι ενδεικτικό του ρόλου που τους επιφυλάσσεται σε μία λαϊκή δημοκρατία: Στην καλύτερη έμμεση καταπίεση και φίμωση, ενώ στη χειρότερη φυλάκιση ή εκτοπισμός.
Στη χώρα μας όμως η ιδεολογική θολούρα καλά κρατεί. Ικανός αριθμός κατά τα λοιπά αξιόλογων διανοουμένων τόσο της αριστεράς όσο και της συντηριτικής δεξιάς γράφουν για “χριστιανικό μαρξισμό”, προσπαθώντας να χωρέσουν τα δύο πόδια σε ένα παπούτσι.
Από κοντά και το ΚΚ, το οποίο έχοντας πιστεύω υιοθετήσει την αρχή της οικοδόμησης του σοσιαλισμού σε μία χώρα, θεωρεί πως κάτι τέτοιο θα το επιτυχεί αφότου πρώτα αναγκαλιστεί με την Ανατολική Ορθόδοξη του Χριστού Εκκλησία. Χαρακτηριστικά δείγματα αποτελούν τόσο η στάση του στο ζήτημα μη αναγραφής του θρησκεύματος στις αστυνομικές ταυτότητες, όσο και η ένοχη σιγή περί του θέματος διαχωρισμού εκκλησίας – κράτους.
Η εκκλησία μας στο παρελθόν είχε για τους δικούς της λόγους σταθεί απέναντι στα ολοκληρωτικά τους ιδεολογήματα. Σήμερα όμως παρατηρείται μία αυξανόμενη τάση βολέματος και αποδοχής των αυτόκλητων και ανίερων αυτών συμμάχων. Η ευθύνη του κλήρου και των θεολόγων είναι μεγάλη, καθώς οι στόχοι μιας τέτοιας καιροσκοπικής προσέγγισης κάνουν περισσότερη ζημιά παρά καλό σε θέματα πίστης και εσωτερικής συνέπειας. Ο χριστιανισμός αν μη τι άλλο εδράζεται στην ανθρώπινη ελεύθερία και στην αγαπητική σχέση του ατόμου με το θείο, όχι στην αποδοχή της αυθεντίας ενός θεού – πατέρα, ή καλύτερα θεού – πατερούλη. Και αυτό ακριβώς υπήρξε η βάση αποδόμησης του υπαρκτού σοσιαλισμού στις χώρες του ανατολικού μπλοκ, στην οποία η εκκλησία έπαιξε κομβικό ρόλο. Μια αποσαφήνιση σήμερα είναι αναγκαία και επείγει. Και όσο πιο γρήγορα λάβει χώρα αυτή η αποστασιοποίηση τόσο το καλύτερο και για την ορθοδοξία και για την πολιτική ζωή του τόπου μας.
10 σχόλια:
Canis,
δε νομίζω ότι είναι αξιοπερίεργη αυτή η σύμπλευση "ορθόδοξου" μαρξισμού και ορθόδοξης εκκλησίας στη χώρα μας. Ήδη από την εμφάνισή τους τόσο το ΚΚΕ (τότε ΣΕΚΕ) όσο και η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία είχαν ως καταστατική αρχή τους την εναντίωση στο δυτικό πολιτικό φιλελευθερισμό (το δε ΚΚΕ εναντιώνεται και στον οικονομικό Φ). Το γεγονός ότι αυτή η σύμπλευση των ανθρώπων του ακραίου συντηρητικού χώρου με αυτούς της αντικαπιταλιστικής αριστεράς δε συνέβη νωρίτερα οφείλεται στο φόβο των πρώτων ότι οι δεύτεροι αρνούνται την εθνική κυριαρχία κλπ -θυμίζω ότι οι κομμουνιστές δε διώκονταν ως αντιφιλελεύθεροι ή αντιδημοκράτες, αλλά ακριβώς ως "εαμοβούλγαροι" κλπ. Από τη στιγμή που το ΚΚΕ άλλαξε τη στάση του στο Μακεδονικό ουδέν πρόβλημα υπάρχει για τη σύμπλευση των δύο.
Ο χριαστιανισμός per se μπορεί να απεργάζεται την ανθρώπινη ελευθερία (αν και εγώ νόμιζα ότι ενδιαφέρεται για το επέκεινα...), αλλά ιστορικά παρατηρούμε ότι έχει χρησιμοποιηθεί ως θεωρητική βάση για τη στήριξη ποικίλων κοινωνικοοικονομικών συστημάτων: από τη φεουδαρχία έως το Φασισμό και από τον ουτοπικό σοσιαλισμό έως τον προτεσταντικό καπιταλσμό.
Πρέπει να σκεφτούμε τί είναι ο Χριστιανισμός...Η Ορθοδοξία είναι Χριστιανισμός; Ο Κομμουνισμός από την άλλη είναι "ορθόδοξος" (στην εφαρμογή του από εκείνους που τον πρεσβεύουν ως) κομμουνισμός; Η ιστορία δεν είναι το απόλυτο κριτήριο διότι γνωρίζουμε μόνο τη μέχρι σήμερα ιστορία και από αυτήν πάλι ένα ελάχιστο μέρος!Αν από την άλλη ο Χριστιανισμός χρησιμοποιήθηκε τότε προφανώς δεν φταίει ο ίδιος...
Ακόμα και ο δυτικός πολιτικός φιλελευθερισμός εκτός από το ότι δεν πρέπει να τεθεί ex officio στο απειρόβλητο, είναι αδύνατο να ενώνει δύο ετερόκλητα ενάντια προς αυτόν ρεύματα;
Πάντως νομίζω ότι ο "Χριστιανισμός" δεν έχει να φοβηθεί τίποτα και κανένα διότι υπήρξε και υπάρχει πολύ πριν υπάρξουν αριστερές ιδεολογίες... ἰσως οι αριστερές ιδεολογίες θα έπρεπε να ανησυχούν για το μέλλον τους...αλλά πως άραγε αφού δεν ανησυχούν ούτε για το δεξιό παρόν τους...
@never-nobody-nothing
Όντως άσχετο, αλλά το πίστεψα.
@ασμοδαίος,
πιστεύω πως η πρωταρχική εναντίωση της ηγεσίας της εκκλησίας στο ΣΕΚΕ και ό,τι αυτό πρέσβευε σχετιζόταν περισσότερο με το ιδιοκτησιακό καθεστώς και όχι με την εθνική κυριαρχία. Πέραν τούτου εξακολουθώ να θεωρώ μία τέτοια σύμπλευση καταδικαστέα ως παρά φύσει.
Ο χριστιανισμός περισσότερο αναγνωρίζει παρά απεργάζεται την ελευθερία βούλησης. Ενδιαφερόμενος όχι για το επέκεινα αλλά για το σήμερα. Μεγάλη συζήτηση πάντως και δεν έχεις άδικο όταν λες πως χρησιμοποιήθηκε διαχρονικά από διάφορα πολιτικά φρούτα. Σημασία έχει κάθε φορά να εντοπίζουμε τα φρούτα αυτά και να τα πετάμε προτού τα δαγκώσει κανείς και ψακωθεί.
@Πορφύριος,
μου άρεσε πολύ η διακριτική διαφοροποίηση της ορθοδοξίας από τον χριστιανισμό. Ο τελευταίος κι εγώ πιστεύω πως προϋπήρξε της αριστεράς και δεν έχει να φοβηθεί απ' αυτήν, εφόσον βέβαια προσέξει λίγο τα πίτουρα. Υπήρξε και θα υπάρχει, όμως έχει διέλθει και περιόδους τόσο ακμής όσο και μεγάλων κρίσεων. Ας φροντίσουμε λοιπόν να μείνει η περίοδος αυτή ως μία από τις λαμπρότερες της (γνωστής σε εμάς) ιστορίας του.
θα απαντησω ως ορθοδοξος χριστιανος και αριστερος που προσκειται στο ΚΚΕ.
Δεν υπηρχε και δε θα υπαρξει ποτε καμια διαφορα στις αξιες που διεπουν τον χριστιανισμο και στις πολιτικες προτασεις τις αριστερας.
Θα επρεπε να μιλαμε για διαφορετικους χωρους. Κοινωνικο συστημα-φιλοσοφια,πιστη.
Σαφως στην ιστορια υπηρξαν συγκρουσεις των δυο παραταξεων και αναμφιβολα και σοβαροι ιδεολογικοι λογοι για αυτες, αλλα θελει πολυ κριτικο πνευμα και τρομερα καλη σφαιρικη προσεγγιση των ιστορικων δεδομενων για να καταλαβει κανεις οτι η κοινωνιολογικες προτασεις και οι αναλυσεις του Marx επρεπε να σταματησουν ακριβως σε κοινωνιολογικο επιπεδο και να μη δογματισουν ουτε και να επιχειρισουν κοσμοθεωριση και απο την αλλη η ορθοδοξια επρεπε να μην ολοισθησει στην κακοδοξια απο μια μεγαλη μεριδα κοσμου για πολλα χρονια και τοτε οχι απλως δεν θα εχει δημιουργηθει συγκρουση, αλλα θα μιλουσαμε για μια πολυ οφελιμη συμπλευση ενος ενος ευελικτου κοινωνικου μοντελου μεσα απο ενα δυνατο αξιακο συστημα, αυτο της ορθοδοξου ανατολικης εκκλησιας του Χριστου.
@kostasbillo
Ο μαρξισμός εμφανίζεται πράγματι να υιοθετεί την κοινωνική αλληλεγγύη ως εργαλειακή πρακτική. Από εκεί και πέρα όμως απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή προκειμένου να μην οδηγηθούμε άθελα μας σε παραπλανητικά συμπεράσματα. Θεωρώ πως δεν υφίσταται η παραμικρή αξιακή σχέση μεταξύ χριστιανισμού και κομμουνισμού και αυτό πολύ απλά διότι ο Μαρξισμός ουδέποτε έθεσε ως κέντρο του τον Άνθρωπο ούτε ανέπτυξε κάποια ανθρωπολογική θεώρηση των πραγμάτων.
Τόσο ο χριστιανισμός όσο και το ανθρωπιστικό ρεύμα του διαφωτισμού βασίσθηκαν στην αυτονόμηση και τον αυτοκαθορισμό του ανθρώπινου προσώπου, το οποίο στοχοθετεί ελεύθερα τις ηθικές του αξίες για να επιτύχει στόχους ανώτερους των άμεσα υλικών. Κατά τον μαρξισμό αντίθετα η Υλη πρώτη φορά προτείνεται ως αξία υπέρτερη του ατόμου.
Εκεί οι νόμοι που διέπουν το ιστορικό γίγνεσθαι διαμορφώνονται από τη φυσική ιστορική αναγκαιότητα της κοινωνίας, ερήμην των επί μέρους προσώπων. Εκείνα όχι μόνο είναι αδιάφορα, αλλά τους απαγορεύεται και να ορθώνονται ως εμπόδια στον δρόμο των απρόσωπων κοινωνικών δυνάμεων. Η ασυμβατότητα των χώρων (ας αποφύγουμε τον όρο παράταξη) φοβάμαι πως δεν οφείλεται σε συγκρούσεις εξηγούμενες από τις εκάστοτε πολιτικοκοινωνικές περιστάσεις.
Είναι μια βαθιά αξιακή ασυμβατότητα βάσεων, η οποία απαιτεί μεγάλο βαθμό αυτογνωσίας και διαρκή εσωτερικό αγώνα προκειμένου να γίνει κατανοητή.
Μραβο, ετσι ειναι. Ο κομμουνισμος εξ αρχης δεν αναπτυχθηκε σωστα γιατι επεκταθηκε σε φιλοσοφια. Απο τον ιδιο τον κοινωνιολογο Μαρξ ειδαμε να γραφεται υλιστικη κοσμοθεωρια.
Αλλα η αριστερα ως ευρυτερο κοινωνικο μοντελο που εχει ως στοχο ενα κρατος σολιαλ δομων, κρατος προνοιας, και βασικη βασικη κοινωνικη συνοχη. Μια θεσμικη προταση που εχει και σαν σκοπο να επεκτεινει την ευρυτερη κοινωνικοποιηση των ατομων. Τοτε ναι αυτη η καινουρια αριστερα απαλαγμενη απο τις απατηλες φιλοσοφικες της προεκτασεις, μπορει να εινι κοντα στον χριστιανισμο και ο χριστιανισμος απαλαγμενος απο πολιτικες προτασεις κοντα σε αυτη την αριστερα. Δεν ειναι καθολου παραλογο και καθολου αταιριαστο.
Κρατας τη νεα αριστερα ως το καθαρα οικονομικο-πολιτικο κοματι και επαναπροσδιοριζεις στις παραδοσιακες καθαρα φιλοσοφικες-αξιακες του αρμοδιοτητες τον χριστιανισμο (στην ορθοδοξη βαση του). Και ειναι ενα ιστορικα προτωφανες και πολα υποσχομενο νεο κινημα.
Κρατας τη νεα αριστερα ως το καθαρα οικονομικο-πολιτικο κοματι και επαναπροσδιοριζεις στις παραδοσιακες καθαρα φιλοσοφικες-αξιακες του αρμοδιοτητες τον χριστιανισμο (στην ορθοδοξη βαση του). Και ειναι ενα ιστορικα προτωφανες και πολα υποσχομενο νεο κινημα.
Οι κοινωνικες ταξεις ειναι αληθεια, η μισθωτη εργασια ειναι αληθεια, η ελευθερη αγορα ειναι αληθεια, ολη η αποσαφηνιση του Μαρξ περι καπιταλιστικης κοινωνιας ειναι ευστοχη και τα προβληματα διακρινει υπαρκτα. Οι μετεπειτα αποπειρες που εκανε να εξηγησει φαινομενα που προσκειντε στην ψυχολογια και στη φιλοσοφια ειναι μπαρουφες. Οκ εξω αυτα, αυτα τα εχει καλυψει η παραδοση μας και οι αντιστοιχες επιστημες.
Η ιδέα μιας "νέας αριστεράς" απαλλαγμένης από τις αγκυλώσεις του μαρξισμού είναι πράγματι ενδιαφέρουσα αν και όχι τόσο καινούρια. Μπορείς για παράδειγμα να ανατρέξεις στο έργο του Robert Owen και το μοντέλο του βρετανικού σοσιαλισμού.
Στην ανάρτηση μου άλλωστε δεν εξανίσταμαι για τις όποιες πολιτικές και οικονομικές πεποιθήσεις των πιστών, αλλά για την προσέγγιση τους από ένα τόσο αντιδραστικό και αρτηριοσκληρωτικό κόμμα, το οποίο σκοπίμως και εκβιαστικά επιχειρεί ταύτιση των δύο χώρων και παρουσιάζει την ιδεατή κομμουνιστική κοινωνία ως μορφή των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων.
Και μου προξενεί εντύπωση που με τέτοιες απόψεις εξακολουθείς να πρόσκεισαι στο κόμμα αυτό. Η επίσημη γραμμή του χλευάζει θέτει εκτός όσους αποκηρύττουν τον δογματισμό, χαρακτηρίζοντας τους ως "αριστεριστές".
Ενδιαφέρουσα πάντως η σκέψη σου και σε ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο που αφιέρωσες στο ιστολόγιο εκθέτοντας την.
Δημοσίευση σχολίου