του Θάνου Βερέμη*
Η μεταπολεμική εθνικοφροσύνη είναι προϊόν, όχι του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου, που έλεγε ότι το ελληνικό έθνος, ήταν αποτέλεσμα "επιμιξίας διαφόρων φυλών", αλλά του Ιωάννη Μεταξά ο οποίος, επηρεασμένος από Γερμανούς και Ιταλούς συγχρόνους του, αναζητούσε τους «από τριών χιλιάδων ετών Έλληνες». Ο πατέρας του ελληνικού εθνικισμού, Παπαρρηγόπουλος, απαντούσε στις κατηγορίες του Ιακώβου Φίλιππου Φαλμεράυγερ ότι δεν υπήρχε ούτε σταγόνα ελληνικού (αρχαίου) αίματος στις φλέβες των Νεοελλήνων, με ένα "ε και;". Ο Παπαρρηγόπουλος θεωρούσε ότι τα έθνη αποτελούν πολιτισμικές και όχι βιολογικές κατηγορίες. "Τα μάλιστα μεγαλουργήσαντα των εθνών υπήρξαν προϊόν τοιαύτης και έτι πλείονος επιμιξίας.
Οι Άγγλοι είναι φύραμα Κελτών, Σαξόνων, Νορμανδών…Μέγα της Γερμανίας μέρος κατέχεται από Σλαυικών φυλών… Άλλα και αυτοί οι επί τη ομογενεία αυτών καυχώμενοι Γάλλοι, τι άλλο είναι ειμή κράμα Γαλατών, Ελλήνων, Ρωμαίων, Φράγκων (Γερμανών) και Νορμανδών; …Μη μας ταράττη άρα η επιμιξία του νεώτερου Ελληνικού έθνους, μετά πολλών ξένων, τουναντίον δυστύχημα ίσως ήθελεν είσθαι εάν διέμενεν άμικτον και ιδιόρρυθμον…"
Οι Άγγλοι είναι φύραμα Κελτών, Σαξόνων, Νορμανδών…Μέγα της Γερμανίας μέρος κατέχεται από Σλαυικών φυλών… Άλλα και αυτοί οι επί τη ομογενεία αυτών καυχώμενοι Γάλλοι, τι άλλο είναι ειμή κράμα Γαλατών, Ελλήνων, Ρωμαίων, Φράγκων (Γερμανών) και Νορμανδών; …Μη μας ταράττη άρα η επιμιξία του νεώτερου Ελληνικού έθνους, μετά πολλών ξένων, τουναντίον δυστύχημα ίσως ήθελεν είσθαι εάν διέμενεν άμικτον και ιδιόρρυθμον…"
Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος γνώριζε τον 19ο αιώνα αυτό που πολλοί σύγχρονοί μας έχουν ξεχάσει. Ότι δηλαδή το ελληνικό έθνος του 1840 περιείχε και Αλβανούς, Βλάχους, Σλάβους και Λατίνους και ότι όλοι αυτοί ήταν πολύγλωσσοι. Ως Χριστιανοί Ορθόδοξοι ενσωματώθηκαν στο νέο κράτος και μερικοί έγιναν ήρωες του. Ο γιος του Βάσου Μαυροβουνιώτη, ο Στρατηγός Τιμολέων Βάσος, υπήρξε από τους διακεκριμένους αγωνιστές των αλυτρωτικών πολέμων, ενώ ο Βούλγαρος Χατζηχρήστος τιμήθηκε από τον Όθωνα. Οι περισσότεροι μεγάλοι μας διαφωτιστές είχαν ποικίλες βαλκανικές καταβολές. Όταν ο Δανιήλ Μοσχοπόλεως παρότρυνε τους «αδελφούς» Βαλκάνιους να γίνουν Έλληνες, εννοούσε να γίνουν μέτοχοι της ημετέρας παιδείας.
*Ο Θάνος Βερέμης είναι Καθηγητής του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του ΚΠΑ.
7 σχόλια:
Ως συνήθως, ο Βερέμης αποσπασματικά απομονώνει φράσεις...
Θα του απαντήσει όμως ο στρατηγός Μακρυγιάννης:
Εσύ, Κύριε, θ᾿ αναστήσης τους πεθαμένους Έλληνες, τους απογόνους αυτεινών των περίφημων ανθρώπων, οπού στόλισαν την ανθρωπότη μ᾿ αρετή. Και με την δύναμή σου και την δικαιοσύνη σου θέλεις να ξαναζωντανέψης τους πεθαμένους και η απόφασή σου η δίκια είναι να ματαειπωθή Ελλάς, να λαμπρυθή αυτείνη και η θρησκεία του Χριστού και να υπάρξουν οι τίμιοι και οι αγαθοί άνθρωποι, εκείνοι οπού ᾿περασπίζονται το δίκιον και οι ανθρωποφάγοι- ο Άδης θα τους ρουφήση και οι άνθρωποι οι τίμιοι θα τους αναθεματούν κατά τα έργα τους και οι προδότες της πατρίδος και οι αγορασμένοι -κακόν μπελά να τους δώσης και συντρόφους του Κάγη να τους κάμης. Με την βοήθεια του Θεού, αυτό κ᾿ έγινε. Οι ξυπόλυτοι και οι γυμνοί τα σπαθιά των Τούρκων τα ντιμισκιά τα πήραν αυτείνοι οι ολίγοι με τις μαχαιρούλες, τα φλωροκαπνισμένα τους ντουφέκια τα πήραν μ᾿ εκείνα οπού ᾿ταν δεμένα με σκοινιά, τους πήραν και τους ζαϊρέδες κι᾿ όλα τ᾿ αναγκαία του πολέμου. Οι ανθρωποφάγοι φτόνησαν αυτό και μας έσπειραν την αρετή τους, διχόνοια, φατρία, κατασκοπεία, τις ακαθαρσίες τις δικές-τους, κ᾿ έφκειασαν την πατρίδα μας παλιόψαθα με τα φώτα του Φαναργιού, με την αρετή της Κεφαλλωνιάς, με τον μαθητή του Αλήπασσα, με τον μέγα φιλόσοφον των Κορφών. Τώρα, αφού μας γύμνωσαν από την αρετή και πατριωτισμόν και ταλαιπωρούνε όλους τους αγωνιστάς και χήρες των σκοτωμένων κι᾿ αρφανά τους κι᾿ όσους θυσιάσαν το δικόν-τους δια την λευτεριά της πατρίδας, μας λένε ανάξιους της λευτεριάς, κι᾿ ο ψευτογιατρός των Καλαβρύτων ο Ζωγράφος λέγει εις την προκήρυξή του ότι οι αγωνισταί είναι λησταί. Αυτός είναι σωτήρας! Τοιούτως συσταίνουν τους αγωνιστάς. Γενναίγοι προπατέρες, Μιλτιάδη, Θεμιστοκλή, Αριστείδη, Λεωνίδα κ᾿ επίλοιποι γενναίγοι άντρες, μην περηφανεύεστε οπού κάμετε τόσα μεγάλα και γενναία κατορθώματα και σας εγκωμιάζουν όλος ο κόσμος -δεν τα κάμετε εσείς μόνοι-σας οι στρατιωτικοί και οι πολιτικοί σας βοηθούσαν, σας βοηθούσαν οι φιλόσοφοι μ᾿ αρετή, με φώτα πατριωτικά. Εκείνοι είχαν αρετή και φώτα, εσείς γενναιότητα και καθαρόν πατριωτισμόν. Και δι᾿ αυτό δοξαστήκετε. Να είχετε πολιτικόν τον Μαυροκορδάτο, να είχετε τον Κωλέτη, να είχετε τον Ζαϊμη, τον Μεταξά κι᾿ άλλους τοιούτους, να θέλουν άλλος την Αγγλία, άλλος την Γαλλία, άλλος την Ρουσσία, άλλος την Αούστρια κι᾿ άλλος την Μπαυαρία και να κάνουν χιλιάδες αντενέργειες και συχνούς εφύλιους πολέμους, κι᾿ όσους θέλαν να βαστήξουν την πατρίδα, όταν οι Τούρκοι την κιντύνευαν, ζητούσαν να τους σκοτώσουν με τις αντενέργειές τους και τους σκότωσαν και χάθη όλο τ᾿ άνθος των Ελλήνων εις τους εφύλιους πολέμους. Σήμερα ξαναγεννιέται η πατρίδα κι᾿ αναστένεται, οπού ήταν τόσον καιρό χαμένη και σβυσμένη. Σήμερα αναστένονται οι αγωνισταί, πολιτικοί, θρησκευτικοί και στρατιωτικοί, ότι ήρθε ο Βασιλέας μας, οπού αποχτήσαμεν με την δύναμη του Θεού. Δόξα να ᾿χη το πανάγαθό σου όνομα, Κύριε, παντοδύναμε, πολυέλεγε, πολυέσπλαχνε!
Όπως επίσης και το:
Κι᾿ ο περίφημος γενναίος Διάκος, αφού τελείωσε τον τζεμπιχανέ, καταπληγωμένον και μισοσκοτωμένον τον έλαβαν ζωντανόν οι Τούρκοι και τον παλούκωσαν. ᾿Σ την θέσιν οπού επέθανες εσύ Λεωνίδα, με τους τρακόσους σου, πέθαναν κι᾿ αυτείνοι δια την θρησκεία και πατρίδα.
Πόσο επίκαιρος πάντα!!! Λες κι ήξερε ότι θα έρχονταν Βερέμηδες και Δραγώνες και Ρεπούσηδες. Γιατί βέβαια τσιμουδιά για θρησκείες ο Βερέμης.
Εντάξει δεν θα σχολιάσω ότι πέρα από τη φυσική σωματική συνέχεια υπάρχει και η γλωσσική, (άραγε έχει διαβάσει Ελύτη ο Βερέμης;) υπάρχει η πολιτιστική κι υπάρχει κι η πολιτική και η στρατιωτική...
Αρκετά με τις Βερεμομπούρδες...
@Cacofonix
Τα αποσπάσματα που παραθέτεις αποπροσανατολίζουν. Δε νομίζω να αρνήθηκε ο Μακρυγιάννης κάπου στα απομνημονεύματα του πως στο πλευρό του πολέμησαν σλαυόφωνοι και Αρβανίτες, που δε μιλούσαν γρι ελληνικά. "Ως Χριστιανοί Ορθόδοξοι ενσωματώθηκαν στο νέο κράτος και μερικοί έγιναν ήρωες του", γράφει ο κος Βερέμης. Προτού λοιπόν τσουβαλιάσεις συλλήβδην τις "Βερεμομπούρδες" ως αντεθνικές, καλύτερα να διαβάσεις προσεκτικότερα το κείμενο.
Δεν καταλαβαίνω που θέλει να καταλήξει ο Βερέμης. Ούτε κι εσύ Μανώλη, συμμεριζόμενος προφανώς το περιεχόμενο της ανάρτησης.
Ότι δεν είναι οι έλληνες καθαρόαιμοι απόγονοι των αρχαίων δεν τίθεται εν αμφιβόλω από κάποιον σοβαρό συνομιλητή.
Επειδή όμως πίσω από αυτονόητες διαπιστώσεις μπορεί να κρύβεται η επιθυμία για τη συναγωγή άλλων συμπερασμάτων, να πω μόνον το εξής:
ο βερέμης κι εσύ προφανώς εννοείτε ότι, αφού δεν είμαστε ομαιμοι με τους αρχαίους, μπορεί ο κάθε τρίτος που μετέχει της ελληνικής παιδείας να γίνει Έλληνας πολίτης.
Ως προς αυτό:
Πρώτον, εάν ετίθετο φυλετικό κριτήριο για την απόδοση ιθαγένειας, τότε κριτήριο δε θα ήταν προφανώς οι αρχαίοι Έλληνες, αλλά οι νέοι. Έτσι και πάλι οι μετανάστες δε θα πληρούσαν το κριτήριο.
Προσωπικά δε συμφωνώ με καθιέρωση τέτοιου κριτηρίου. Η συμμετοχή στην εθνική παιδεία είναι αρκετή.
Κρίσιμο, κι εδώ σίγουρα διαφωνούμε: τι εννοούμε εθνική παιδεία:
Εφόσον το Υπουργείο δεν είναι πλέον "Εθνικής" παρά σκέτο "Παιδείας" (κάτι για το οποίο επιχαίρετε;) δεν μπορεί σε καμία περίπτωση η συμμετοχή στα σχολεία που αυτό διευθύνει να εκπληρώσει το κριτήριο.
Φύσικα δεν είναι θέμα ονόματος. Κι εδώ έρχεται το κρίσιμο αναφορικά με αυτούς που πιπιλίζουν τη ρήση του Ισοκράτη περί παιδείας: Η "ημετέρα παιδεία" δεν είχε προφανώς την έννοια της αναγκαστικής εκ των πραγμάτων συμμετοχής στο εκπαιδευτικό σύστημα μιας χώρας - δεν υπήρχε άλλωστε κάτι τέτοιο στην αρχαία Ελλάδα με αυτή την έννοια. Ακριβώς επειδή δεν υπήρχε, η οικειοθελής συμμετοχή στην "ημετέρα παιδεία" σήμαινε την πραγματική ψυχική διάθεση του μετέχοντος να γίνει έλληνας.
Σήμερα δεν υπάρχει κατά βάση αυτό το στοιχείο στα παιδιά των μεταναστών.
Επομένως: ναι στην απόδοση ιθαγένειας. όχι όμως με τη λογική Βερέμη
@Timos
Αυτό που καταδεικνύει ο κος Βερέμης είναι πως τα συστατικά στοιχεία ενός έθνους αποτελούν μία παράμετρο διαρκώς μεταβαλλόμενη στον χώρο και τον χρόνο. Δυστυχώς όμως Τίμο το αυτονόητο παραμένει ζητούμενο για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, καθώς βλέπουμε να στηρίζεται ένα - κατ’ ουσίαν πολιτικό - αίτημα απόδοσης ιθαγένειας αποκλειστικά βάσει του δεσμού αίματος επάνω σε σαθρά ιστορικά επιχειρήματα.
Το περί αλλαγής τίτλου του ΥΠΕΠΘ το αγνοούσα και δεν κρύβω πως με εξέπληξε ιδιαίτερα δυσάρεστα. Η μέθεξη στην ημέτερη παιδεία προϋποθέτει και πραγματική ψυχική διάθεση του οποιουδήποτε πράγματι, δεν μπορώ όμως να συνάγω από κάπου πως αυτό το στοιχείο εκλείπει σήμερα από παιδιά μεταναστών συγκεκριμένα. Αντιθέτως, η εμπειρία της εκπαιδευτικής κοινότητας κάνει λόγο για μεγάλο βαθμό αφομοίωσης.
Ταπεινή μου γνώμη είναι, πως η Ελληνική πολιτεία οφείλει παγίως να ασκεί εξωστρεφή εθνική πολιτική, απαλλαγμένη τόσο από φοβικά σύνδρομα όσο και από σπασμωδικές, εντυπωσιοθηρικές κινήσεις.
Το άρθρο του καθ. Βερέμη μου άρεσε. Πάντα τον εκτιμούσα αυτόν τον καθηγητή μέχρι που έγινε πρόεδρος της επιτροπής σοφών τότε επί Γιαννάκου και προσπάθησε να περάσει μία μεταρρύθμιση για κλάμματα! Επί του κειμένου τώρα, πιστεύω ότι πατέρας του ελληνικού εθνικισμού ήταν ο Ιών Δραγούμης. Ο Παπαρρηγόπουλος έγραψε μια ιστορία που ως κύριο στόχο είχε την κατασκευή ενός ελληνικού έθνους κάτω από μία ιστορία, μία σημαία και έναν Βασιλιά. Ένα συρφετό που θα παπαγαλίσει το ίδιο ψέμα για να φτιάξει έναν στρατό εθνικό και όχι μισθοφορικό που φυσικά είναι φτηνότερος και αποτελεσματικότερος. Κατά τα άλλα, είναι προφανές ότι ελάχιστη σχέση έχουμε με τους αρχαίους Έλληνες αφού τους τελευταίους τους είχε κάνει αλοιφή ο Αλάριχος μόλις το 396 μ.Χ.. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Πελοπόννησος έμεινε σχεδόν ακατοίκητη για αιώνες.
Τελειώνω με αυτό που θα έπρεπε κανονικά να αρχίσω..τι ορίζουμε ως έθνος άραγε; Ποιον από τους δύο ορισμούς θα πρέπει να ακολουθήσουμε;
Ο μόνος που αποπροσανατολίζει είναι ο κ Βερέμης και οι ιδεολογικοί μουλάδες που τον ακολουθούν.
Ο Μακρυγιάννης είναι πεντακάθαρος στο λόγο του...
Είπαμε ο "φιλελευθερισμός" σαν ιδεολογία βλάπτει σοβαρά την ελευθερία.
Για ξαναδιάβασε τον Στρατηγό λοιπόν και δες τι λέει:
Κι᾿ ο περίφημος γενναίος Διάκος, αφού τελείωσε τον τζεμπιχανέ, καταπληγωμένον και μισοσκοτωμένον τον έλαβαν ζωντανόν οι Τούρκοι και τον παλούκωσαν. ᾿Σ την θέσιν οπού επέθανες εσύ Λεωνίδα, με τους τρακόσους σου, πέθαναν κι᾿ αυτείνοι δια την θρησκεία και πατρίδα.
Είναι ένα από τα πολλά αποσπάσματα που μπορώ να παραθέσω από το Μακρυγιάννη. Βέβαια είναι φοβερό ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Μάλλον εσύ δεν έχεις διαβάσει τον Μακρυγιάννη καθόλου... Και φυσικά αναφέρει ότι πολέμησαν και Τούρκοι στο πλευρό των Ελλήνων. Ε, και;
ΥΓ Μην καταφύγεις στο ηλίθιο επιχείρημα για τον εθνικιστή Μακρυγιάννη. Δεν σου αξίζει τέτοια χαζομάρα...
@CsLaKoNaS
Το έργο του Παπαρρηγόπουλου δεν υπήρξε ένα απλό εθνοπλαστικό κατασκεύσμα, ούτε και παπαγαλίζεται άκριτα. Μη νομίζεις πως με τον Αλάρριχο καθάρισες :-) Στο ερώτημα που θέτεις ίσως δίνει απάντηση το πρόσφατο κείμενο του Παντελή Μπουκάλα στη χθεσινή Καθημερινή της Κυριακής (Τέχνες&Γράμματα).
@Cacofonix
Μην ανησυχείς, δεν πρόκειται να καταφύγω πουθενά. Δεν αισθάνομαι κάποια ανάγκη να απολογούμαι μήτε να καταθέτω διαπιστευτήρια για την αγάπη μου στην πατρίδα και την ελευθερία. Αυτά για εμένα δεν αποτελούν ιδεολογία, αλλά βίωμα.
Αν τώρα ψάχνεις για ιδεολογικούς μουλάδες, καλύτερα να αρχίσεις την αναζήτηση από τους χώρους της λαϊκής δεξιάς και της αντιδραστικής αριστεράς.
Δημοσίευση σχολίου