24 Φεβ 2011

Η ρητορική μίσους και το πρωθυπουργικό αυτεπίστροφο

"Υπάρχουν χώρες δημοκρατικές που έχουν νομοθεσία ενάντια στη ρητορική του μίσους και υπάρχουν άλλες χώρες - πάλι δημοκρατικές - που θεωρουν ότι εάν βάλει κανείς μία διάταξη ενάντια στη ρητορική του μίσους, αυτό υπονομεύει την ελευθερία της έκφρασης. Άρα λοιπόν εδώ χρειάζεται να προσέξει κανείς, να μην χρησιμοποιήσει το κράτος, το οποίο θά ρθει να υπονομεύσει την ελευθερία της έκφρασης. Δηλαδή ο αστυνόμος να πει “δεν σου επιτρέπω να πεις αυτή την άποψη διότι θεωρώ ότι είναι μια ρητορική μίσους”, διότι αυτά πολλές φορές στο παρελθόν έχουν χρησιμοποιηθεί για να καταπιέσουν πραγματικές δημοκρατικές κινήσεις πολιτών ή να αντιμετωπίσουν μια άλλη άποψη πολιτική, την οποία θεωρούσαν επικίνδυνη για να μπορούν να κρατάνε κάποιοι την εξουσία.

Άρα λοιπόν σ’ αυτό θέλει μια σοβαρή συζήτηση, τι μέτρα αναλαμβάνει κανείς για να αντιμετωπίσει τη ρητορική του μίσους. Για εμένα η καλύτερη αντιμετώπιση ρητορικής του μίσους είναι η διαμόρφωση μιας δημοκρατικής συνείδησης πλατύτερα σε κάθε κοινωνία και στα μέσα ενημέρωσης, τα οποία και αυτά έχουνε μεγάλη ευθύνη για το αν αφήνουν ή υποθάλπουν πολλές φορές, κάποια από αυτά ή κάποιοι δημοσιογράφοι – δεν λέω για όλους - μια ρητορική του μίσους, μια ευκολία στο να λες ο άλλος είναι διαφορετικός και άρα είναι κακός. Είναι για μένα πιο αποτελεσματικό τελικά από το να ζητήσουμε από το ίδιο το κράτος να κυνηγάει κάποιους επειδή έχουν μία άποψη που βεβαίως μπορεί να είναι πολύ κακή αλλά έχουνε δικαίωμα να την εκφράσουν".


H παραπάνω δήλωση θα μπορούσε να ανήκει σε έναν φοιτητή νομικής αμερικανικού πανεπιστημίου. Θα μπορούσε επίσης να γίνει από τον πρόεδρο της Φιλελεύθερης Συμμαχίας. Κατά έναν περίεργο τρόπο όμως ανήκει στον πρωθυπουργό της χώρας και πρόεδρο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, Γεώργιο Ανδρέα Παπανδρέου.

Σε δημόσια συζήτηση που είχε το Νοέμβριο του 2010 με νέους πολίτες, ερωτήθηκε από μία κοπέλα εάν η κυβέρνηση του σκοπεύει να θεσμοθετήσει κάτι ενάντια στη ρητορική μίσους, ουτωσώστε να μην επιτρέπεται στον δημόσιο λόγο η προώθηση της διάκρισης. Η απάντηση που έδωσε εξέπληξε ευχάριστα όσους υποστηρίζουν πως ο ποινικός κολασμός και η λογοκρισία δεν αποτελούν δόκιμη αντίδραση έναντι όσων καλλιεργούν τα φοβικά σύνδρομα και τη μισαλλοδοξία του ακροατηρίου τους.

Λίγους μήνες μετά, ο υπουργός δικαιοσύνης της ίδιας κυβέρνησης φέρνει προς διαβούλευση σχέδιο νόμου για την "Καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του Ποινικού Δικαίου". Η εξέλιξη αυτή εντάσσει την προ μηνών δήλωση σε μια μακρά σειρά εξαγγελιών και θέσεων, οι οποίες βρίσκονται "εκτός των ιδεολογικών ορίων" της κυβέρνησης και του πανελλήνιου σοσιαλιστικού κινήματος και εκθέτει τον κο Παπανδρέου καθώς τον εμφανίζει να τοποθετείται όχι ως πρωθυπουργός, αλλά ως πρόεδρος Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης.

Η σημερινή απόσταση της  πρωθυπουργικής θέσης από το νομοπαρασκευαστικό έργο της κυβέρνησης ΠαΣοΚ δεν μπορεί παρά να δηλοί δύο τινά. Είτε πως ο κος Καστανίδης νομοπαρασκευάζει όπως του επιτάσσει η γυναίκα του η συνείδηση του και δεν καλύπτεται πολιτικά από τον άμεσο πολιτικά προϊστάμενο του, είτε πως ο πρωθυπουργός μας μετεστράφη απότομα και αποφάσισε να επεκτείνει αντί να καταργήσει τις διατάξεις ενός αναχρονιστικού και επικίνδυνου για την ελευθερία μας νόμου.

Σε κάθε περίπτωση δημιουργείται ένα ιδιαίτερα αρνητικό προηγούμενο, το οποίο θα λειτουργήσει όπως εκείνο το όπλο ιθαγενών της Aυστραλίας που ρίχνεται εναντίον μακρινού στόχου και, αν αποτύχει, επιστρέφει στο σημείο από το οποίο ξεκίνησε. Το αυτεπίστροφο που θα έλεγε και ο συνΙστολόγος Αναγνωστόπουλος.

17 σχόλια:

Giorgos M. είπε...

"Eχθροπάθεια", "Εγκωμιάζει, αρνείται ή εκμηδενίζει" κλπ.


Ακρωτηριάζοντας τις αρχές του Ποινικού Δικαίου (Νullum crimen sine lege certa) προς χάριν του πολιτικού φαίνεσθαι. Η σαχλαμάρα στο αποκορύφωμά της από μια κυβέρνηση εκτός τόπου και χρόνου.

Με φιλικούς χαιρετισμούς,
Giorgos M.

Αθ. Αναγνωστoπουλος είπε...

"Όποιος ... προκαλεί ή διεγείρει ... σε εχθροπάθεια ... κατά πραγμάτων που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από τις παραπάνω ομάδες ή πρόσωπα"

Εχθροπάθεια κατά πραγμάτων. Όσο ζω μαθαίνω.

Manoliscus είπε...

@Giorgos M.
Οι αόριστοι αξιολογικοί όροι για το ποινικό δόγμα συνιστούν ότι και η κιμωλία για την ηρωίνη: νόθευση. Φαντάζομαι πως οι ποινικολόγοι τις τελευταίες ημέρες θα ξύνουν το κεφάλι τους. Ένα πρόχειρο παράδειγμα εκ του πιεστηρίου: θα απαιτείται ψυχιατρική γνωμάτευση για την διάγνωση ενός ατόμου ως εχθροπαθούς;


@Αθ. Αναγνωστoπουλος
Η λέξη μαρτυρείται στον Ευγένιο Βούλγαρι και άπαξ στον ποινικό μας κώδικα.

Από την άλλη βέβαια, δεν έχεις δει κάτι τσαντίλες κάτω στην αραπιά, που χτυπάνε φωτογραφίες πολιτικών με την παντόφλα; Ε, κάτι τέτοιο. Έργω εξύβριση.

Πέρα πάντως από την εχθροπάθεια θα μπορούσε πλέον να κολάζεται και ο εθνοφαυλισμός. Σε παρακαλώ διόρθωσε με εαν το μεταφέρω αδόκιμα.

Αθ. Αναγνωστoπουλος είπε...

Την εχθροπάθεια την ξέρω, πώς μπορεί να υπάρξη εχθροπάθεια κατά πράγματος δεν κατάλαβα.
Αλλά θυμάμαι πάλι και εκείνη την ιστορία με τον Ξέρξη και την θάλασσα.

Πάντως αυτό για την Συμεωνίδου δεν με βρίσκει σύμφωνο, δεν ξέρω καν αν είχε σχέση με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Αλλά και να είχε σχέση, πρόκειται για (άκριτη και αυτολεξεί είμαι βέβαιος) μεταφορά της απόφασης πλαισίου (η οποία έχει εκδοθή φυσικά καθ' υπέρβασιν εξουσιοδότησης της Συνθήκης ΕΕ, τι να λέμε τώρα).

[φρούδες και οι ελπίδες του Μοροζίνη, ΠοινΧρ Ξ/446]

Άλλα κάτσε να ψηφιστή ο νόμος και τα ξαναλέμε.

Αθ. Αναγνωστoπουλος είπε...

Έχει και το άρ. 6 ένα πολύ καλό παράδειγμα διοικητικής κρυπτοποινής.

Manoliscus είπε...

@Αθ. Αναγνωστoπουλος
Για την λατρεμένη Συμεωνίδου συ πληκτροέλεξας. Προσπάθησα να διαγράψω το όνομα έγκαιρα, ο δαίμων του κυνοκομείου είναι που το άφησε ορατό - βορά σε κάθε κακόβουλο μανωλεδακικό.

Αυτό με τον Μοροζίνη δυστυχώς μου διαφεύγει, δεν διαθέτω Ποινικά Χρονικά.

Τέλος μια υποσημείωση για την συνθήκη της ΕΕ. Όπως βλέπεις το ενωσιακό τέμπλο , θα στρίψεις στον τρίτο πυλώνα αριστερά και θα δεις την Kompetenz κάπου εκεί, στο πολύ βάθος.

Αθ. Αναγνωστoπουλος είπε...

Μοροζίνης: "φαίνεται ότι ακόμη και τα μέλη του νομοθετήσαντος Συμβουλίου φοβήθηκαν πως παρασύρονται πολύ μακριά. Έτσι θέσπισαν στο άρθρο 7 της απόφασης-πλαίσιο μια (πρωτοφανή για τα δεδομένα του ευρωπαϊκού κοινοτικού δικαίου, που διέπεται από την αρχή της υπεροχής) ρήτρα διαφυγής· μια επιφύλαξη υπέρ των εθνικών συνταγματικών κανόνων, γραπτών και εθιμικών, αλλά και της ΕΣΔΑ80. Επομένως, ο Έλλην νομοθέτης δεν υποχρεούται να ενσωματώσει τις διατάξεις που προβλέπουν τα στοιχεία γ΄ και δ΄ του άρθρου 1, καθόσον τέτοιες διατάξεις αντιβαίνουν στην κατοχυρούμενη στο άρθρο 14 § 1 του Συντάγματός μας ελευθερία της έκφρασης. "

Οι αποφάσεις πλαισίου (αποφάσεις-πλαίσιο βρυξελληνιστί), θεός σχωρέσ'τις, υποτίθεται ότι μπορούσαν να ορίζουν μόνο το γενικό πλαίσιο της εγκληματοποίησης. Αλλά έκαναν ακριβώς το αντίθετο. Ό,τι κι αν είπε το ΔΕΚ λοιπόν, παραβίαζαν την εξουσιοδότησή τους.

abravanel είπε...

Αναφέρεις: "ο ποινικός κολασμός και η λογοκρισία δεν αποτελούν δόκιμη αντίδραση έναντι όσων καλλιεργούν τα φοβικά σύνδρομα και τη μισαλλοδοξία του ακροατηρίου τους."

Συμφωνώ απόλυτα χωρίς μα και αλλά. Υπάρχει όμως μια παρατήρηση: αυτός ο νόμος εφαρμόζεται στην Ελλάδα που σημαίνει οτι είναι ελαφρώς άνευ νοήματος ως αυθύπαρκτη "οντότητα". Στα 30 χρόνια του 927/1979 η ελευθερία του τόπου όχι μόνο δεν κινδύνευσε αλλά χάρη σε αυτόν είχαμε την χειρότερη προσβολή της εβραϊκής αίσθησης της ασφάλειας από την εποχή του Α.Παπανδρέου και του τρομοκράτη της Συναγωγής της Ρώμης.

Δυστυχώς ή ευτυχώς η προτεινόμενη νομοθεσία έχει τόσες πιθανότητες να καταστεί επικίνδυνη, όσο να πετύχει τον σκοπό της: δηλαδή μηδενική. Ο πραγματικός κίνδυνος, όπως και η πραγματική καταπολέμηση του μίσους πηγάζουν από διαφορετικές πηγές σε μια κοινωνία που χαρακτηρίζεται από ανομία.

Αθ. Αναγνωστoπουλος είπε...

"Στα 30 χρόνια του 927/1979 η ελευθερία του τόπου όχι μόνο δεν κινδύνευσε"

Κινδύνευσε όμως όσων καταδικάστηκαν εξαιτίας του.

e-Lawyer είπε...

Δεν υπάρχει αυτούσια μεταφορά της Απόφασης Πλαίσιο, αντιθέτως πάρα πολλές ιδιοπάθειες. Επίσης δεν είδα να απειλείται η ελευθερία κανενός καταδικασθέντος δυνάμει του 927. Όλοι μια χαρα έξω, με τα βιβλία τους, τα περιοδικά τους και τισ εφημερίδες τους. Δικαιωματικά και με τη σφραγίδα τησ δικαιοσύνησ. Ουδείς μπήκε φυλακή ή έστω πλήρωσε πρόστιμο για ρατσισμό. Κι ούτε πρόκειται φυσικά.

Manoliscus είπε...

@Abravanel
Συμφωνώ με την παρατήρηση. Με τον κανονιστικό φορμαλισμό που κατατρέχει τον εθνικό μας νομοθέτη μένουμε συχνά με την εντύπωση πως η έκδοση ενός νόμου αρκεί για την επίλυση των περισσότερων στρεβλώσεων της δημόσιας ζωής. Και όσες περισσότερες πτυχές της ανθρώπινης συμπεριφοράς προσπαθούμε να ελέγξουμε νομικά, τόσο μεγαλύτερες είναι οι στρεβλώσεις και τα αδιέξοδα που άθελα μας δημιουργούμε.

@Αθ. Αναγνωστόπουλος
Δεν νομίζω πωσ το αρνείται κάποιος αυτό, η πρόταση που παραθέτεις εμπεριέχει διπλή άρνηση.

Manoliscus είπε...

@e-Lawyer
Ωραία γραβάτα. Όντως η μεταφορά δεν υπήρξε αυτούσια, η προσθήκη διατάραξης της δημόσιας τάξης ως εξωτερικός όρος του αξιοποίνου για παράδειγμα προσετέθη από τον εθνικό νομοθέτη, σε μία προσπάθεια κατά τη γνώμη μου να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα.

Ο κος Πλεύρης πάντως ταλαιπωρήθηκε και ταλαιπώρησε κανονικότατα πρωτού αθωωθεί. Ο ισχυρισμός σου πως ουδείς θα καταδικαστεί σε φυλάκιση και χρηματική ποινή από πού προκύπτει; Μπορώ πολύ εύκολα να φέρω κατά νου άτομα, τα οποία θα σπεύσουν να επωφεληθούν των "ευεργετικών" διατάξεων του νόμου.

e-Lawyer είπε...

Ο ισχυρισμός μου προκύπτει από το ότι οι καταδίκες για εγκλήματα λόγου πάνε αγκαζέ με τριετή αναστολή εκτέλεσης της ποινής. Οπότε δεν θα μπει κανεί φυλακή.

MelidonisM είπε...

..Και αν κάποιος ντύσει
ποιητικά το μίσος του,
τον προστατεύει
(νομικά ή ηθικά)
η Ελευθερία της Τέχνης;; :-)

Kales giortes.

Manoliscus είπε...

@e-Lawyer
Με οροφή τα τρία έτη φυλάκισης στο συγκεκριμένο σχέδιο νόμου η αναστολή εκτέλεσης εναπόκειται στην διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου.

Το αν θα καταλήξει κάποιος στης φυλακής τα σίδερα ή όχι δεν είμαι σε θέση να το ισχυρίζομαι a priori, αξιωματικά όμως ανησυχώ για την ελευθερία προτού αυτή εκλείψει.


@Michalis Melidonis
Η ελευθερία έκφρασης στη χώρα μας δεν υπήρξε ποτέ απροϋπόθετη. Υπάρχει ήδη μακρύ ιστορικό λογοκρισίας και ποινικού κολασμού στον χώρο της τέχνης και πολύ φοβάμαι πως ο προτεινόμενος αντιρατσιστικός κινείται σε αυτήν ακριβώς την ασφυκτική γραμμή.

abravanel είπε...

Ισως δεν έγινε κατανοητό το πλήρες σκεπτικό μου: οι κίνδυνοι που επικαλείσαι είναι άσχετοι με την ύπαρξη ή όχι του νόμου, ακριβώς όπως η καταπολέμηση της ρητορικής του μίσους δεν εξαρτάται από την ύπαρξη του ή όχι - τουλάχιστον όχι στην πραγματική ζωή στην Ελλάδα. Το πρόβλημα με την υπόθεση Πλεύρη δεν ήταν οτι ένας στρεβλός νόμος επέτρεψε έναν στρεβλό θρίαμβο του αντισημιτισμού γενοκτονικής φύσεως - το πρόβλημα είναι οτι δικαστές εφηύραν μια αστεία δικαιολογία για να τον αθωώσουν, (οτι ορθά λέει να σκοτώσουν εβραιοσιωνιστές). Λυπάμαι αλλά αυτό δείχνει οτι το δικαστικό σύστημα στην Ελλάδα είναι διαβρωμένο, όχι οτι έχεις δίκιο να υποστηρίζεις οτι ο αντιρατσιστικός νόμος εισάγει στρεβλώσεις. Οτι αποτελεί στρέβλωση προφανώς το δέχομαι και συμφωνώ γενικότερα με το σκεπτικό σου, αλλά έχω την εντύπωση οτι μιλάς για τον Καναδά ή την Αυστραλία.

Και μια παρατήρηση: δέχομαι οτι μπορεί να ξεκινώ προκατειλημμένος γιατί για μένα η αντισημιτική βία είναι μια υπαρκτή πραγματικότητα, σε σχέση με μια πιθανή κατάχρηση του νόμου. Σκέψου όμως μήπως εσύ υποτιμάς μια κατάσταση γιατί ακριβώς δε σε αγγίζει. :-)

Manoliscus είπε...

@Abravanel
Δώσε μου λίγο χρόνο να το σκεφτώ. I'm not in your shows, πράγματι. Από την άλλη δεν μπορώ και να παραβλέψω όλους αυτούς τους δικομανείς σταλινίσκους, οι οποίοι έχουν στηθεί στη γωνία σαν έτοιμοι από καιρό.