26 Μαρ 2010

Φιλελεύθερες προεκτάσεις από το δάσος του Σέργουντ


Όταν ήμουν μικρός ο μύθος του Ρομπέν των Δασών ομολογώ πως με ξένιζε. Η ληστεία παρέμενε ληστεία και απορούσα που άνθρωποι σοβαροί και υπεύθυνοι μας μεγάλωναν με την διήγηση ενός μασκοφόρου, ο οποίος έγδυνε τους πλούσιους για να ντύσει τους φτωχούς. Κάθε φορά που ρωτούσα κάποιον μεγάλο, η απάντηση ήταν η ίδια με αυτήν που παίρνω σήμερα για το κοινωνικό κράτος, πως δηλαδή “ορισμένοι αδυνατούν να τα βγάλουν πέρα μόνοι και γι' αυτό η αναδιανομή πλούτου μας είναι απαραίτητη”.

Μεγάλος πια ανακάλυπτα πως μία τέτοια ανάλυση είναι όχι μόνο απλουστευτική, αλλά και προβληματική στην εφαρμογή της. Αυτό το δεδομένο με οδηγούσε στην πεποίθηση πως ο Ρομπέν των Δασών δεν αποτελούσε κάτι περισσότερο από ένα παραμύθι, για να προπαγανδίζεται στα παιδιά η ωφελιμότητα του φόρου. Ο γενναίος δασόβιος με το κολάν δεν ήταν παρά ένας προπάτορας του σοσιαλισμού, εγγυητής πως την κρίση  θα πληρώνε η πλουτοκρατία. Όσο το έψαχνα όμως τόσο κατέληγα πως μάλλον έκανα λάθος.

Ο Ρομπέν των Δασών, σε αντίθεση με τον Μαρξ, ανέπτυξε δράση στη μεσαιωνική φεουδαλική Αγγλία, όπου οι τοπικοί άρχοντες φορολογούσαν τους φτωχούς για να χτίζουν ανάκτορα και να οργανώνουν ιπποτικούς αγώνες. Όποιος έχει παίξει Age of Empires πιστεύω πως διαθέτει μια ικανοποιητική εικόνα της εποχής. Οι φόροι κατά τον Μεσαίωνα δεν ήταν στο παραμικρό ανταποδοτικοί, αποτελούσαν κατ' ουσίαν κλοπή, μία ακόμα έκφανση τυραννίας με στόχο την διαιώνιση του εκάστοτε οίκου. Καθόλου τυχαίο δεν είναι άλλωστε που η εισαγωγή κεφαλικού φόρου στην Αγγλία υπήρξε και βασική αίτια της Μεγάλης Εξέγερσης του 1381.

Στο συγκεκριμένο λοιπόν ιστορικό πλαίσιο όποιος άδειαζε το χρηματοκιβώτιο του Σερίφη του Nottingham, δεν έκλεβε από τους πλούσιους για να δώσει στους φτωχούς... έπαιρνε από τον φοροεισπράκτορα για να επιστρέψει στον φορολογούμενο! Και αυτό χωρίς να επαγγέλλεται κοινωνικό έλεγχο των μέσων παραγωγής ή κάποια μορφή κεντρικού σχεδιασμού. Η διαπίστωση αυτή τοποθετεί τον αρχετυπικό Βρετόνο  ήρωα εγγύτερα στους πατέρες της Αμερικανικής Επανάστασης παρά στον Μαρξ. Το μόνο κοινό ίσως που απομένει μεταξύ Ρομπέν και σοσιαλισμού είναι πως και στις δύο περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε με ένα καλοστημένο παραμύθι.

12 σχόλια:

CsLaKoNaS είπε...

Εκπληκτικό κείμενο....

Τα έμαθες τα νέα στην Αμερική ε; Μεγάλη νίκη του Ομπάμα για το νομοσχέδιο στην υγεία! Οι ρεπουμπλικάνοι φοβούνται για την επέλαση του Σοσιαλισμού. Το νομοσχέδιο προβλέπει την υποχρεωτική ένταξη στο σύστημα υγείας επί ποινή προστίμου αν δεν συμμορφωθείς. Αυτό το βλέπουν πολλοί ως καταστρατήγηση του Συντάγματος αφού κατά το Σύνταγμα δεν μπορεί ως αμερικανό πολίτη να σε υποχρεώσει σε τίποτα εκτός του να σε σε φορολογήσει. Οι δημοκρατικοί λένε ακριβώς αυτό. Ότι το "πρόστιμο" είναι εν πάσει περιπτώσει φόρος.

Το νέο νομοσχέδιο θα ανοίξει τις υπηρεσίες υγείας σε 32,000,000 αμερικανούς που μέχρι σήμερα δεν είχαν πρόσβαση. Επίσης χτυπάει το ολιγοπώλειο των εταιριών και τους ληστρικούς όρους ασφάλισης (π.χ. αν δεν είχες ασφάλεια και έκανες ένα παιδί άρρωστο με σοβαρή ασθένεια τότε καμία ασφαλιστική δε σε θα σε ασφάλιζε...)

Πως το βλέπεις εσύ όλο αυτό;

Manoliscus είπε...

Αγαπητέ δεν σου κρύβω πως το βλέπω θετικότατα. Οι ρεπουμπλικάνοι έχουν επιλέξει μια αντιπολιτευτική γραμμή που τους τοποθετεί στο περιθώριο, με τα tea parties να έχουν προ πολλού παρεκτραπεί σε wacko gatherings.

Αν ενδιαφέρεσαι να πληροφορηθείς και για την προσέγγιση φιλελευθέρων στην μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας, θα σου πρότεινα μια πρόσφατη σχετική παρέμβαση του Edward Glaeser, καθηγητή οικονομικών στο Harvard.

Cacofonix είπε...

Μα αυτό ακριβώς!!! Οι "φιλελεύθεροι" αγαπούν το ΕΣΥ των ΗΠΑ.

Κι ευτυχώς οι ρεπουμπλικάνοι περιθωριοποιούνται, με τα tea parties.

Άντε βρε "φιλελευθεροι". Μετά την υγεία ελάτε να μας ασφαλίσετε, αφού θα μας γιατρέψετε... Και να μας δώσετε ξανα κάποια τρισσεκατομύρια από την τσέπη του φορολογούμενου για να μας σώσετε... Ο κεντρικός σχεδιασμός δεν είναι μακριά.
Τα κάστρα πέφτουν από μέσα και ο Ομπάμα έκανε το πρώτο βήμα για την οικονομική καταστροφή...

Το tea party στις ΗΠΑ, όχι απλά θεριεύει, αλλά έχει ξεπεράσει και τους δημοκρατικούς και τους ρεπουμπλικάνους σε απήχηση... Βλέπεις οι αμερικάνοι δεν μασάνε κι έχουν μια απέχθεια από γεννησιμιού τους στην κρατική ληστεία, δηλαδή τη φορολόγηση...

Και σε τελική ανάλυση, επιτέλους, με το άρθρο που παρέθεσε, είναι φανερό πως δεν είσαι φιλελεύθερος liberal, αλλά ελευθερόφρονας (libertarian). Και αυτά είναι δυο εντελώς διαφορετικοί κόσμοι...

Unknown είπε...

Πάρα πολύ σωστά. Ο ρομπέν δεν έκανε αναδιανομή, στο βιβλίο μάλιστα αν θυμάμαι καλά, σε κάποιο σημείο συγκρούεται με κάποιους ζητιάνους(free riders στην σύγχρονη οικονομία. Κακός συνδέεται με τον σοσιαλισμός. Και εν κατακλείδι ας μην ξεχνάμε το υπόβαθρο του Ρομπέν. Άγγλος ευγενής.

Manoliscus είπε...

Cacofonix, η λέξη liberal δεν σημαίνει τα ίδια πράγματα στις δύο όχθες του Ατλαντικού. Για εμένα πάντως όλοι αυτοί οι πολιτικοί χαρακτηρισμοί μικρή σημασία έχουν, δεν καταλαβαίνω γιατί σε απασχολεί τόσο το copyright.

Αntonios καλώς ήρθες στο ιστολόγιο. Αναδιανομή πάντως δεν κάνουν ούτε οι σημερινοί ανεκδιήγητοι μιμητές του αντιεξουσιαστικού χώρου.
Στο πρώτο σκέλος απαλλοτριώνουν τον πλούτο, στο δεύτερο όμως είτε τυπώνουν αφίσες είτε χρηματοδοτούν τις καλοκαιρινές τους διακοπές.

Sarah είπε...

Αν νομιζετε οτι οτι τα tea parties σαρωνουν, κανετε λαθος. Μερικες χιλιαδες βαρεμενοι εδω και κει, αγραμματοι, ρατσιστες μεχρι το κοκαλο ( "αραπη" και "πουστη" αποκαλουσαν τους μαυρους βουλευτες και εναν ομοφυλοφυλο που ψηφισαν υπερ του νομοσχεδιου, -τετοιο επιπεδο-), που δεν ενοχληθηκαν καθολου οταν τα χρηματα των φορολογουμενων κατασπαταληθηκαν στο Ιρακ, αλλα τωρα εξαγριωθηκαν, οχι διοτι επεκτεινεται η ασφαλιση, αλλα διοτι ενας μαυρος απεδειχθη ικανοτερος ολων ημων.
Και επειδη γνωρισα απο κοντα μερικους απο αυτους, ολοι τους απομυζουν το συστημα μια χαρα με διαφορες οικονομικες βοηθειες που εισπραττουν.
Το συστημα των ΗΠΑ δεν αντεχε αλλο ουτε οικονομικα ουτε ανθρωπιστικα. Μερικοι απο σας ισως να μην ενοχλειστε οταν ενας συνανθρωπος σας πεθαινει διοτι δεν εχει χρηματα να αγορασει την ινσουλινη του, εγω ομως ενοχλουμαι. Και διατηρω το δικαιωμα μου, να θελω, να πληρωνω φορους, και οι φοροι μου να πηγαινουν προς αυτον τον συνανθρωπο.
Κανεις δεν μου το επεβαλε. 53% των Αμερικανων ψηφισαμε Ομπαμα γι αυτο ακριβως το θεμα.. Ελευθερη επιλογη μας ηταν.
Κι αν διακρινει κανεις μια δυσαρεσκεια σημερα ειναι διοτι τα μετρα δεν ηταν τοσο βαθια οσο τα θελαμε.Αντιγραφω απο τον Κρουγκμαν: "While many Americans disapprove of Obamacare, a significant number do so because they feel that it doesn't go far enough. And a Gallup poll taken after health reform's enactment showed the public, by a modest but significant margin, seeming pleased that it passed."

Για οσους δε γνωριζουν το συστημα εδω να κανω μια μικρη διευκρινηση. Οι πολυ φτωχοι ειναι ασφαλισμενοι. Αυτοι που ειναι πανω απο το οριο της φτωχειας και δε δικαιουνται της κρατικης ασφαλειας, εχουν πεσει στην παγιδα της μη καλυψης ειτε διοτι ο εργοδοτης τους δεν προσφερει καλυψη (μια που δεν ειναι υποχρεωτικο) ειτε διοτι απο μονοι τους δεν αντεχουν να την αγορασουν (για ενα πενηνταρη κοστιζει $1000 το μηνα).

Αδελφος φιλης μου πεθανε τη περασμενη εβδομαδα οταν επαψε να αγοραζει τα φαρμακα του (διαβητικος) διοτι εχασε την καλυψη του μετα την απολυση του και δεν εδικαιουτο καμιας βοηθειας μια που ειχε δικο του σπιτι. Το οποιο προσπαθησε να πουλησει αλλα ματαια...

Τι ειδους κοινωνια ειναι αυτη που λεει οτι εσυ θα πεθανεις επειδη δεν εχεις τα τεραστια ποσα που απαιτουνται για την ινσουλινη; Δε ντρεπομαστε λεω γω....και μπαινοβγαινουμε και στις εκκλησιες σαν καλοι Χριστιανοι τρομαρα μας... αν μας βλεπει ο Ιησους, θα κανει εμετο.

Cacofonix είπε...

Αν νομιζετε οτι οτι τα tea parties σαρωνουν, κανετε λαθος. Μερικες χιλιαδες βαρεμενοι εδω και κει, αγραμματοι, ρατσιστες μεχρι το κοκαλο

Η τέχνη της αυτοεξαπάτησης...

Όσο για τους χαρακτηρισμούς, καθόλου φιλελεύθερη πρακτική βέβαια, αλλά πολιτική ανελεύθερων ανθρώπων και καθεστώτων, δεν αφορούν αυτούς στους οποίους απευθύνονται, αλλά αυτούς οι οποίοι τους χρησιμοποιούν
Με άλλα λόγια δείχνουν την ποιότητα και το βάθος σκέψης κι ελευθερίας.

@Canis Libertatis
Ο όρος καθορίζει την ουσία των πραγμάτων. Ο ελευθερόφορνας θέλει ένα ισχυρό κράτος στο οποίο θα μπορεί να χρεώνει όλες τις δήθεν ελευθερίες του, έτσι ώστε να αποφεύγει να πληρώνει το λογαριασμό.
Ο φιλελεύθερος δεν θέλει καμία κεντρική εξουσία να του καθορίζει τι πρέπει και τι δεν πρέπει να πληρώσει σαν αντίτιμο για μια κατ' επίφαση ελευθερία.

Ο Ρομπέν των δασών, παίζει να ήταν ο πρώτος που έκανε σοσιαλιστική επανάσταση - επειδή έχασε τον τίτλο του βέβαια κι εφόσον αυτός ήταν αρχηγός της - έκλεβε τόσο από τους εφοριακούς όσο κι από τους νορμαδούς κατακτητές - όντας μισονορμανδός ο ίδιος - και φυσικά ίδρυσε την πρώτη κομμούνα στο δάσος του σέργουντ - όπου ο ίδιος και μόνο αυτός καθόριζε τι έπαιρνε και τι δεν έπαιρνε ο καθένας από την κομμούνα αυτή.
Το βιβλίο και ο μύθος δεν μας αναφέρουν ποτέ τι έγιναν τα λεφτά της απαλοτροίωσης. Απλά μαθαίνουμε ότι ο Ρομπέν επανήλθε στην πρότερή του κατάσταση , αυτή του ευγενή...

Manoliscus είπε...

@Sarah
Σε ευχαριστώ για την κατάθεση, είναι σημαντικό να πληροφορούμαστε κάποια πράγματα straight from the horse's mouth.
Η συντηρητική παράταξη διέρχεται κατά πως φαίνεται τον πολιτικό της χειμώνα, κατάσταση αρκετά οικεία και στην Ελλάδα.


@Cacofonix
Ο φιλελευθερισμός αποτελεί ίσως την πιο ταλαιπωρημένη λέξη της νέας ελληνικής γραμματείας. Η μετάφραση του libertarian ως ελευθερόφρονα είναι δικής σου επινόησης; Συνήθως αποδίδεται ως ελευθεριακός, νεοφιλελεύθερος ή φιλελευθεριστής.

Σε κάθε περίπτωση για την ουσία των πραγμάτων σημασία έχει η ουσία και όχι ο ορισμός. Αυτός συνήθως δεν είναι παρά ένα κέλυφος, απαραίτητο για την στοχοποίηση μιας ιδέας ή κάποιων ανθρώπων.

Ο κούταβος για παράδειγμα, που είναι υπέρ ενός μικρού και αποτελεσματικού κράτους, το οποίο σέβεται και προασπίζεται την ελευθερία του, ενώ ταυτόχρονα λογοδοτεί για κάθε ευρώ φόρου τι είναι;
-Μάλλον ανόητος που κάθεται και ασχολείται με τις ταμπέλες σου.

Dokimos είπε...

Koryfaio postaki!

Pantote eixa mia adynamia sto Robin, se bathmo pou eftiaxna to diko mu toxo pitsirikas k epairna sbarna tous dromous me thn koustodia mu.. :0)

ti trabane k oi ermoi sto Amerika me ta themata ygeias... Eides to sxetiko dokimanter tu Moore? phre mia omada Amerikanwn k tous phge sthn Kouba gia dwrean perithalyh!

Manoliscus είπε...

@Dokimos
Εσύ για Robin Hood ξεκίνησες και Little John ως ζωή σε βγάζει.

Το τελευταίο του Moore μου διαφεύγει, έχει μπει στα υπ' όψη. Μπορείς πάντως να φανταστείς κουβανό παραγωγό να κάνει κάτι αντίστοιχο στο Αμέρικα; Χλωμό. Προχθές επέστρεψε το αδερφάκι μου από διακοπές στην Κούβα και προσπαθώ να του αποσπάσω πληροφορίες. Αν κι αυτό είναι ενθουσιασμένο με τον υπαρκτό σοσιαλισμό, έχουν λέει και γαμώ τα ξενοδοχεία.. άντε μετά να βγάλεις άκρη :P

Cacofonix είπε...

Κι όμως εγώ είμαι σίγουρος ότι ο Φιντέλ έστειλε μυστικοσύμβουλους στον Ομπάμα για να κάνουν επιτέλους ένα εφάμιλλο του κουβανικού ΕΣΥ στις ΗΠΑ...

Και εις ανώτερα... Εγώ εύχομαι πάντως στους Αμερικάνους το ΕΣΥ τους να μοιάσει στο δικό μας:

Να είναι παμφάγο, να χρειάζεται δισεκατομμύρια επί δισεκατομμυρίων και τελικά να πεθαίνει ο ασθενής αβοήθητος.

Ή όπως μου είπε γιατρός σε δημόσιο κρατικό νοσοκομείο, μετά από δωδεκαετή πείρα:

- Τώρα που γνωρίζω, αν είχα λεφτά κι αρρώσταινα δεν θα πήγαινα ποτέ σε δημόσιο νοσοκομείο...

Cacofonix είπε...

Τελικά ο Φιντέλ έφυγε μπροστά και γκρεμίζει το "κοινωνικό" κράτος της Κούβας, όπου δεν παθαίνουν στο δρόμο ανασφάλιστοι...