Δοσοληψίαι εγένοντο εν Βηθλεέμ τη πόλει

Κυριολεκτικά τον Θεό τους δεν έχουν αυτοί οι φιλελεύθεροι... Ο λόγος αυτήν τη φορά για τον Lew Rockwell, παλαιοφιλελεύθερο(!) θιασώτη της Αυστριακής σχολής, πιστό καθολικό και πρόεδρο του αγνώστου στα καθ' ημάς Ludwig von Mises Institute.

Ο κύριος αυτός έρχεται λοιπόν και εξυμνεί μία αδικημένη διάσταση των Χριστουγέννων, αυτήν της επιχειρηματικής πρωτοβουλίας και της καθοριστικής της συμβολής στην γέννηση του θεανθρώπου. Στο "The Economic Lessons of Bethlehem" ο αναγνώστης έρχεται σε επαφή με το γεγονός των Χριστουγέννων, όπως αυτό εντάχθηκε στο συγκεκριμένο οικονομικό πλαίσιο της εποχής.

"... It’s remarkable, then, to think that when the Word was made flesh with the birth of Jesus, it was through the intercessory work of a private businessman. Without his assistance, the story would have been very different indeed. People complain about the "commercialization" of Christmas, but clearly commerce was there from the beginning, playing an essential and laudable role.

And yet we don’t even know the innkeeper’s name. In two thousand years of celebrating Christmas, tributes today to the owner of the inn are absent. Such is the fate of the merchant throughout all history: doing well, doing good, and forgotten for his service to humanity."

Αλήθεια, πώς τον έλεγαν τον ιδιοκτήτη της φάτνης των αλόγων; Ολόκληρο το κείμενο μπορείτε να το διαβάσετε εδώ.

Ο Canis Libertatis εύχεται ενόψει των εορτών στους ευάριθμους φίλους και αναγνώστες του χαρούμενες στιγμές, γεμάτες υγεία, προκοπή και ελευθερία. Είθε το νέο (οικονομικό) έτος να μας βρει όλους πνευματικά και υλικά πλουσιότερους!

Ένας ανερυθρίαστα κρατιστής Άγιος

Ο Άγιος Βασίλης μάλλον που δεν αποτελεί και την πλέον φιλελεύθερη φιγούρα των ημερών. Πώς κι έτσι; Δεν είναι καθόλου δύσκολο να παρατηρήσουμε πως αυτός ο παππούλης ντύνεται συνεχώς στα κόκκινα και πως κάθε χρόνο διανέμει αγαθά αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ, τα οποία κατασκευάζονται σε μια κομμούνα, κατόπιν κεντρικού σχεδιασμού και μακριά από κάθε υποψία αξιοκρατίας, διαφάνειας και εφαρμογής διεθνών λογιστικών προτύπων.

Η διαδικασία εμπλέκει καταναγκαστική εργασία νάνων, ενώ η βάση της επιχείρησης εντοπίζεται υπόπτως κοντά στην πάλαι ποτέ Σοβιετική Ένωση. Ας μην σταθούμε όμως ούτε στην κόκκινη μύτη του ταράνδου – οδηγητή, ούτε και στην διατάραξη οικιακής ειρήνης που διαπράττεται καθ' έξιν δια της καμινάδας. Διότι αν κάτι έρχεται να ολοκληρώσει την εικόνα ενός κρατικοδίαιτου και αναποτελεσματικού επιχειρηματία, αυτό είναι η συστράτευση του με μεγάλους οικονομικούς κολοσσούς στο αίτημα για κρατικό bailout.

Όταν ήμουν μικρός πίστευα στον Άγιο Βασίλη. Σήμερα όμως πιστεύω στην ανάγκη ενός περισσότερο αποκεντρωμένου, ευέλικτου και αποτελεσματικού συστήματος διανομής δώρων. Ας του προτείνουμε κι αυτού μοντέλο εθελουσίας, κανείς μας δεν θα επιθυμούσε να τον δει χρονιάρες μέρες με πλακάτ στο λιμάνι.

Νοσταλγοί του εμπάργκο, ενωθείτε!

Κάθε φορά που ο φίλος Alexandar κατέβαινε Θεσσαλονίκη για καφέ μου έπαιρνε τ’ αυτιά για τα χρήματα που κατέβαλε ως φόρο εισόδου στα Ελληνοπουγουδουμικά σύνορα. Αντίστοιχη υποχρέωση από πλευράς τους δεν υπήρχε και επομένως οι εξηγήσεις μου περιορίζονταν στις τεχνικές προϋποθέσεις ασφαλείας που δικαιολογημένα έθεταν τα πρωτόκολλα Schengen.

Από σήμερα όμως οι πολίτες του Μαυροβουνίου, της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Σερβίας και της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, μπορούν με τα βιομετρικά τους διαβατήρια να εισέρχονται στην Ελληνική επικράτεια χωρίς κρατική θεώρηση (βίζα). Η εξέλιξη αυτή χαιρετίστηκε θερμά ως ένα σημαντικό βήμα στην προσέγγιση των χωρών αυτών με την Ευρώπη, ενώ χιλιάδες ήταν οι νέοι που πανηγύριζαν χθες στις πρωτεύουσες των τριών Βαλκανικών κρατών. Είναι πράγματι εξαιρετικά ελπιδοφόρα η κατάργηση ενός ακόμα συνοριακού φραγμού και η συνακόλουθη προσέγγιση των λαών αυτών στη μεγάλη Eυρωπαϊκή οικογένεια. Ευχή μου το μέτρο αυτό να βρει συνέχεια και για άλλες γειτονικές χώρες όπως η Αλβανία ή η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, καθώς το όφελος θα είναι και πάλι κοινό.

Εντύπωση πάντως προκαλεί η ασθενική αντίδραση κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης στην συνοριακή αυτή διευκόλυνση. Το ΥπΕξ δεν έχει ενημερώσει την ιστοσελίδα του, ενώ δύσκολα ανευρίσκεται συγχαρητήρια δήλωση Έλληνα πολιτικού. Υποθέτω πως ορισμένοι αισθάνονται άβολα στην καρέκλα τους που ορδές νεολαίων γυφτοσκοπιανών θα κατακλύσουν την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας ως τουρίστες ή ως φτηνό εργατικό δυναμικό. Τα πολλαπλά οφέλη στην τουριστική βιομηχανία, την πολιτισμική προσέγγιση και την επιρροή βαλκάνιων γειτόνων από τον ημέτερο τρόπο ζωής παραβλέπονται ως ελάσσονος σημασίας. Τα σύνορα σταδιακά ανοίγουν, ιδέες και άνθρωποι διακινούνται ακόμα πιο ελεύθερα από ποτέ. Ο κίνδυνος αφελληνισμού γιγαντώνει... νοσταλγοί του εμπάργκο, ενωθείτε!

φώτο: Associated Press

Η τίγρη η συνταξιδιώτισσα

Τούτη η ανελεήμονη φωνή – η τίγρη η συνταξιδιώτισσα – με συντρόφευε, κι ας με μισούσε, σε όλα μου τα ταξίδια. Όλα τα είδαμε μαζί. Φάγαμε και ήπιαμεν οι δυό μας στα τραπέζια της ξενητιάς, πονέσαμε μαζί, χαρήκαμε μαζί βουνά, γυναίκες, ιδέες.

Κι όταν φορτωμένοι λάφυρα, γιομάτοι πληγές, γυρίζαμε πιά στο δροσερό, το ήσυχο κελί μας, γαντζώνεται η τίγρη τούτη αμίλητη στην κορφή του κεφαλιού μου. Εκεί είναι η κούρνια της.

Απλώνεται σοφιλιαστά γύρα στο κρανίο μου, χώνει τα νύχια της στο μυαλό μου και συλλογιούμαστε τα όσα είδαμε και τα όσα έχουμε ακόμα να δούμε.

Χαιρόμαστε κι οι δυό μας που όλος ο κόσμος τούτος, ορατός κι αόρατος, είναι ένα αξεδιάλυτο μυστικό βαθύ, ακατανόητο, πέρα από το νού, από την πεθυμιά, από τη βεβαιότητα.

Κουβεντιάζουμε οι δυό μας – η τίγρη η συνταξιδιώτισσα κι εγώ – και γελούμε που είμαστε τόσο σκληροί, τρυφεροί κι αχόρταγοι και που ένα βράδυ σίγουρα θα δειπνήσουμε μια φούχτα χώμα να χορτάσουμε. Κι όταν έχουμε κέφι πολύ ή πίκρα αβάσταχτη, παίζουμε και βάνουμε το θεό να ψέλνει, τρέμοντας, ύμνους παθητικούς στον κακομοίρη τον άνθρωπο.

Τι χαρά είναι τούτη, θέ μου, να ζεις και να βλέπεις και να παίζεις με τη μεγάλη τούτη τίγρη και να μη φοβάσαι!

Κι ένα πρωί να σηκώνεσαι να λες: “Οι λέξεις! Οι λέξεις! Άλλη σωτηρία δεν υπάρχει! Δεν έχω στην εξουσία μου παρά 24 μολυβένια στρατιωτάκια, θα κηρύξω επιστράτεψη, θα σηκώσω στρατό, θα νικήσω το θάνατο!”

Και ξέρεις καλά πως ο θάνατος δε νικιέται μα η αξία του ανθρώπου δεν είναι η Νίκη παρά ο αγώνας για τη Νίκη. Και ξέρεις ακόμα τούτο, το δυσκολώτερο: Δεν είναι ούτε ο αγώνας για τη Νίκη. Η αξία του ανθρώπου είναι μιά μονάχα, τούτη: να ζεί και να πεθαίνει παλικαρίσια, χωρίς να καταδέχεται αμοιβή.

Και ακόμα τούτο, το τρίτο, το ακόμα πιό δύσκολο: η βεβαιότητα πως δέν υπάρχει αμοιβή να σε γιομώνει με χαρά, υπερηφάνια κι αντρεία.

Νίκος Καζαντζάκης

Ταξιδεύοντας

Φιλελευθερισμός εν Κρήτη

Βρισκόμαστε στο έτος 2009 μ.Χ. και όλη η Νέα Δημοκρατία είναι υπό την εκλογική επικράτηση δεξιών αντιλήψεων. Όλη; Όχι! Ένα νησί ανυπόταχτων Κρητικών αντιστέκεται ακόμη και θα αντιστέκεται για πάντα στη φοβική δεξιά. Μία ματιά στα εκλογικά αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενδεικτική της διαφοροποίησης των κουζουλών όχι τόσο στα πρόσωπα, όσο στην επιθυμία τους για μια ανοικτή φιλελεύθερη παράταξη.

Ανακοίνωση σχετικά με τις εν Κρήτη εξελίξεις εξέδωσε σήμερα η Περιφερειακή Κίνηση της Φιλελεύθερης Συμμαχίας, όπου κατά πρώτον γίνεται μια σύντομη εκτίμηση του κλίματος και κατά δεύτερον απευθύνεται κάλεσμα για προβληματισμό και ανάληψη των ευθυνών που αναλογούν στον κάθε ελεύθερα σκεπτόμενο πολίτη. Την ανακοίνωση μπορείτε να την διαβάσετε στην ιστοσελίδα της ΠΠΚ Κρήτης, για οικονομία όμως την παραθέτω και εδώ.

Η Περιφερειακή Κίνηση Κρήτης της Φιλελεύθερης Συμμαχίας θεωρεί πως οι πρόσφατες εκλογές στο εσωτερικό της αξιωματικής αντιπολίτευσης θέτουν ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό προηγούμενο για τον τόπο. Η επικράτηση συντηρητικών αντιλήψεων εντός της Νέας Δημοκρατίας προμηνύει την είσοδο της σε παρατεταμένο πολιτικό χειμώνα και την σταδιακή αποξένωση του φιλελεύθερου μεταρρυθμιστικού κέντρου από μία φθαρμένη ηθικά και πολιτικά δεξιά.

Γίνεται εμφανής πλέον η τάση δημιουργίας ενός διακομματικού μετώπου, από την αντιδραστική αριστερά μέχρι τη φοβική άκρα δεξιά, το οποίο επιδιώκει την κατασυκοφάντηση και την εξάλειψη οποιασδήποτε, ακόμα και δειλής, προσπάθειας μεταρρυθμίσεων στην οικονομία και την κοινωνία. Ο αγώνας κατά του πέτρινου αυτού μετώπου μπορεί να δίνεται σε πολλά σημεία της χώρας. Ειδικά όμως στην Κρήτη, πατρίδα του ριζοσπάστη Καζαντζάκη και μητέρα του φιλελεύθερου Βενιζέλου, θέση δεν έχει ούτε ο παρεμβατικός κρατισμός, ούτε και η καιροσκοπική αποθησαύριση της ιστορικής μας συνείδησης.

Φιλελεύθεροι όλων των πολιτικών χώρων, πολλές φορές εγκλωβισμένοι σε εχθρικά προς αυτούς κόμματα, ασφυκτιούν και προβληματίζονται, τώρα ίσως εντονότερα από ποτέ. Οι εξελίξεις δείχνουν πως αργά μεν, σταθερά δε, δρομολογούνται οι συνθήκες εκείνε που θα επιτρέψουν την ανάδειξη ενός ισχυρού φιλελεύθερου πόλου στην Ελλάδα. Και πρωταρχικός σκοπός της Φιλελεύθερης Συμμαχίας ως κίνησης πολιτών είναι η συνδρομή στην υλοποίηση του στόχου αυτού.

http://kriti.greekliberals.net/

Facebook Group

Η πρόκληση για την Ελληνική Κεντροδεξιά

του Γιώργου Ζερβάκη*

Μετά την πρόσφατη βαριά πολιτική ήττα, η ελληνική κεντροδεξιά, προχωρά σε μια διαδικασία που έχει σαν βασικά απαιτούμενα να αναδείξει μια ηγεσία που να συνθέτει πολιτικά και κοινωνικά, που να συλλαμβάνει τα μηνύματα των διεθνών και ευρωπαϊκών εξελίξεων, να τα διαχέει στην Κοινωνία και να αποκωδικοποιεί τα δικά της μηνύματα, να τα αναλύει με όρους ελεύθερης, ανοικτής πολιτικής σκέψης, να αναδεικνύει νέες πολιτικές προτεραιότητες. Και με αυτή την λογική, οι εξελίξεις σε μια παράταξη που ήταν και θα κριθεί αν μπορεί να συνεχίσει να είναι κυβερνώσα, ενδιαφέρουν το πολιτικό σύστημα, εμάς τους Πολίτες.

Η διαρκής ανάλυση των μεγάλων ιδεολογικών και πολιτικών ρευμάτων που ξεκίνησαν πριν από 20 χρόνια, με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, η ανάπτυξη πολιτικού προβληματισμού που οδηγεί σε πολιτικοκοινωνικές αλλαγές, οφείλουν να είναι εκείνα τα στοιχεία που θα δώσουν στην σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση την δυνατότητα να επαναφέρει την ευρύτητα της πολιτικής και ιδεολογικής της ταυτότητας, που θα στηρίζεται στην διάχυση της στην κοινωνία και όχι στην φοβική αντίδραση και στον ιδεολογικό περιορισμό, μια πολιτική agenda που θα αναλύει με όρους σύγχρονης πολιτικής σκέψης και όχι εθνοκεντρικής αντίληψης τις δυναμικές ανακατατάξεις που συντελλούνται στον κόσμο, στην Ευρώπη.

Η agenda για την επόμενη ηγεσία της κεντροδεξιάς στην χώρα μας οφείλει να είναι συγκεκριμένη: πως η παράταξη αυτή, θα εκσυγχρονίσει δομές, λειτουργίες και νοοτροπίες, θα καταφέρει να συμβαδίσει με τον βηματισμό των ιστορικών κεντροδεξιών, χριστιανοδημοκρατικών ευρωπαϊκών κομμάτων, ενσωματώνοντας τον παγιωμένο ευρωπαϊκό προσανατολισμό του Κων/νου Καραμανλή της μεταπολιτευτικής περιόδου, τα θετικά αιτήματα του φιλελευθερισμού του Κώστα Μητσοτάκη, χωρίς καμία φοβικότητα τα εκσυγχρονιστικά βήματα του Κώστα Σημίτη, τα θετικά της κυβερνητικής θητείας του Κώστα Καραμανλή.

Ανανεώνοντας την σχέσης αντιπροσώπευσης με τους πολίτες, με ηγεσία που θα αναδείξει το νέο πολιτικό προσωπικό, που θα έχει έναν διαρκή, αξιόπιστο διάλογο με την Κοινωνία, με ένα πλαίσιο αρχών που θα πηγάζει από σύγχρονες και καθαρές πολιτικές αναφορές, επενδύοντας το με κοινωνικά, περιβαλλοντικά αιτήματα, δίνοντας το στίγμα σε όλη την κοινωνία, ότι υπάρχει δυναμικό που μπορεί να προσφέρει, και όχι να αφήσει έναν μουχλιασμένο και αραχνιασμένο κομματικό μηχανισμό που ανανεώνει σε θέσεις τα ίδια και τα ίδια πρόσωπα, με κλειστές πολιτικές κάστες που έχουν κουραστεί και έχουν κουράσει.

Η αλλαγή ηγεσίας αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για να ξαναγραφεί καθαρά η πολιτική agenda της κεντροδεξιάς στην Ελλάδα, για σαρωτικές αλλαγές όχι σε επίπεδο ανούσιων συναλλαγών, αλλά σε επίπεδο προσώπων, πολιτικής σκέψης και λόγου, οργανωτικών δομών, πρακτικών, συμμετοχών, μετατρέποντας μια βαριά πολιτική ήττα σε πλεονέκτημα.

Οι αλλαγές αυτές είναι αναγκαίες για να ανασυγκροτήσουν όχι απλά ένα πολιτικό κόμμα, αλλά έναν ολόκληρο πολιτικό χώρο, βγάζοντας τον από την αδράνεια, τον συμβιβασμό  να μπορέσει να δημιουργήσει, να εμπνεύσει, να επανιδρύσει.Και σε αυτή την επανίδρυση, αν χρειαστεί, όλα μπορούν να αλλάξουν, από τα πρόσωπα, έως τα σύμβολα και το όνομα.

* Ο κ. Γιώργος Ζερβάκης είναι ιδρυτής και π. Πρόεδρος των Νέων Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης και εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης.

πηγή: Νέα Κρήτη, Σάββατο 28 Νοεμβρίου 2009

Μια μικρή ιστορία καπιταλιστικού θριάμβου

Τον Αύγουστο του 1620 μια μικρή ομάδα Πουριτανών, εκδιωγμένων από τη Βρετανία εξαιτίας των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων, ξεκινούσε για την αναζήτηση καινούριας πατρίδας. Μετά από ένα εξοντωτικό ταξίδι εννέα εβδομάδων οι άποικοι κατόρθωσαν να θέσουν τα θεμέλια του πρώτου αμερικανικού οικισμού στο σημερινό Plymouth της Μασαχουσέτης. Αποδεκατισμένοι από την πείνα και τις κακουχίες του πρώτου χειμώνα στράφηκαν στους ιθαγενείς, οι οποίοι τους παρείχαν πολύτιμες συμβουλές επιβίωσης, όπως και καλαμπόκι για σπορά. Ένα χρόνο μετά, το 1621, η κοινότητα αποφάσισε την καθιέρωση της Ημέρας των Ευχαριστιών, προκειμένου να εορτάζεται η ευδοκίμηση της σοδειάς και η επιβίωση σε μία πατρίδα απαλλαγμένη θρησκευτικών εντάσεων και διωγμών.

Από τις περισσότερες ιστορικές αφηγήσεις που σχετίζονται με την εγκατάσταση των Πουριτανών εκφεύγει το γεγονός πως οι άποικοι του Plymouth αντιμετώπισαν και μετά τον πρώτο χειμώνα σοβαρές ελλείψεις, μη κατορθώνοντας να δώσουν λύση στο επισιτιστικό τους πρόβλημα μέχρι το 1623, τρία χρόνια αργότερα. Παρά την πολύτιμη βοήθεια των γηγενών, η εσοδεία τα πρώτα χρόνια παρέμενε δραματικά χαμηλή, κάτι το οποίο δεν θα μπορούσε να αποδοθεί ούτε στις αντίξοες καιρικές συνθήκες ούτε σε ελλιπείς γνώσεις καλλιέργειας. Τη βασικότερη αιτία αποτελούσε η απουσία κινήτρων, κατάσταση άμεσα συνδεδεμένη με το σύστημα κοινοκτημοσύνης επί του οποίου είχε οργανωθεί η αποικία. Σύμφωνα με πρωτογενείς ιστορικές πηγές το σύνολο της παραγωγής και των προμηθειών άνηκε στην κοινότητα, η οποία και διένειμε επί τη βάσει της αρχής της ισότητας, ανεξάρτητα από την συμμετοχή του κάθε μέλους στην παραγωγική διαδικασία. Όλοι λάμβαναν το ποσοστό που τους αναλογούσε, ενώ η ιδιωτική καλλιέργεια γης απαγορευόταν.

Όπως περιέγραφε ο κυβερνήτης William Bradford το 1647 στο έργο Of Plymouth Plantation, το σύστημα αυτό εξέτρεφε σύγχυση και δυσαρέσκεια και απεθάρρυνε τους νεότερους από το να επενδύσουν το σύνολο του χρόνου και των δυνάμεων τους για να τραφούν οι οικογένειες των υπολοίπων. Αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο λιμοκτονίας, η κοινότητα αποφάσισε την άνοιξη του 1623 να αναθεωρήσει τη μέθοδο παραγωγής.

"On the brink of extermination, the Colony’s leaders changed course and allotted a parcel of land to each settler, hoping the private ownership of farmland would encourage self-sufficiency and lead to the cultivation of more corn and other foodstuffs."

Σε όλους παραχωρήθηκε ένα αγροτεμάχιο και το σύνολο της συγκομιδής παρέμενε στα χέρια του εκάστοτε ιδιοκτήτη, ο οποίος και έφερε πλέον την ευθύνη επιβίωσης της οικογένειας του. Η παροχή οικονομικών κινήτρων είχε θεαματικά και άμεσα αποτελέσματα, καθώς, όπως διηγείται ο Bradford, τα χέρια έγιναν όλα εργατικά και φυτεύθηκαν πολύ περισσότεροι σπόροι από τις προηγούμενες χρονιές. Η συμπεριφορά των ανθρώπων ήταν πλέον διαφορετική και γυναίκες ή ανήλικοι που παλαιότερα επικαλούνταν αδυναμία και ανικανότητα έρχονταν αυτοβούλως να συνδράμουν στην καλλιέργεια. Συνεπεία αυτού οι επόμενες σοδειές υπήρξαν όλες πλεονασματικές και ο κίνδυνος λιμού έδωσε θέση στην ευδοκίμηση του οικισμού και του αμερικανικού πειράματος ακόλουθα.

Ο σεβασμός της ατομικής ιδιοκτησίας και η πρόκριση της έναντι ενός κεντρικά σχεδιασμένου συστήματος παραγωγής σημείωσε την πρώτη του νίκη ήδη από το 1623, πολλά χρόνια πριν την πτώση του Τείχους και αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο, επί του οποίου οικοδομήθηκε μια ανοικτή κοινωνία ευημερίας. Τα κατοπινά κεφάλαια του αμερικανικού έθνους μπορεί να υπήρξαν λιγότερο ή περισσότερο φωτεινά, η απόφαση όμως εκείνων των ανθρώπων έθεσε τις βάσεις, στις οποίες σήμερα εδράζεται όχι μόνο η αμερικανική, αλλά και η παγκόσμια οικονομία. Υπήρξε μια απόφαση, για την οποία σήμερα είμαστε όλοι ευγνώμονες.

Περί ελευθερίας λόγου, in brevitate

  η εικόνα είναι από το ιστολόγιο Maria Mikro Analogo

Αγάπα τον πλησίον σου όπως ο Σεραφείμ

Σήμερα εκδικάζεται η αγωγή του μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ κατά του Λύο Καλοβυρνά και της ΜΚΟ Σύνθεση Ενημέρωση Ευαισθητοποίηση για το HIV/AIDS με επίδικη αξίωση ένα εκατομμύριο ευρώ (!) ως ηθική αποζημίωση για προσβολή προσωπικότητας. Ο σεβασμιότατος έκανε λόγο για ανθρώπους "ηθικά απονευρωμένους, με ψυχοπαθολογικές εκτροπές και ψυχασθένειες, με μανία ικανοποιήσεως της ψυχοπαθολογικής των εκτροπής, που έκαναν αξία ζωής το σωλήνα αποβολής περιττωμάτων". Η απάντηση δόθηκε μέσα από το editorial του 10% και ήταν μετρημένη.

Πέρα των ομοφυλοφίλων ο Πειραιώς Σεραφείμ επιλαμβάνεται και της εγχώριας εβραϊκής κοινότητας, κατηγορώντας τους "εωσφοροσιωνιστές εβραίους" για συνωμοσια κατά της Ελλάδας και καλώντας το ορθόδοξο ποίμνιο σε επαγρύπνιση. Αν μου ξεφεύγει κάποια κατηγορία συμπολιτών, όπως οι κακομούτσουνοι ας πούμε ή οι κοκκινοτρίχηδες, σας παρακαλώ συμπληρώστε με, τα κάνω συλλογή. Πρόκειται καταφανώς για κηρύγματα μίσους τα οποία δεν συνάδουν με το πνευματικό μήνυμα της Εκκλησίας της Ελλάδος, ούτε όμως και με τον θεσμικό ρόλο που καλούνται να επιτελέσουν οι κεφαλές της. Και κατόπιν αναρωτιόμαστε γιατί ο κόσμος σταμάτησε να εκκλησιάζεται τις Κυριακές.

Naughty Boys in Athens

Δύο χρόνια μετά τη μεγάλη αναδρομική τους έκθεση στην Tate Modern οι Gilbert and George επισκέπτονται τη χώρα μας με μία έκθεση, η οποία περιλαμβάνει σειρά έργων που οι καλλιτέχνες δημιούργησαν αποκλειστικά για την Αθήνα. Τα εκθέματα σαφώς πιο ακίνδυνα για παράδειγμα από τις "Sonofagod Pictures - Was Jesus Heterosexual?" αποτελούν μάλλον προσεκτική κίνηση και φανερώνουν γνώση των προσκομμάτων που επιφυλάσσουν πνευματικοί και πολιτικοί μας ταγοί σε έργα περεμφερούς θεματολογίας.

Οι Gilbert and George πάντως, ως πατέρες της σύγχρονης avant-garde βρετανικής τέχνης, επιμένουν πως η τέχνη υπηρετεί τη ζωή και με πρώτη ύλη των έργων τους τον ίδιο τους τον εαυτό (Living Sculptures) έρχονται να αμφισβητήσουν και να προβληματίσουν γύρω από την συμβατική καλλιτεχνική διαδικασία. Στο έργο τους καλλιτέχνες και δημιούργημα ταυτίζονται, ενώ μέσω μιας ιδιαίτερα προκλητικής θεματολογίας σκοπούν στο να δημιουργήσουν τέχνη κατανοητή από το ευρύ κοινό και παράλληλα να αναδομήσουν μέσω αυτής τη λειτουργία των συμβόλων. Κίνητρο τους να θίξουν τον μεταμοντέρνο τρόπο ζωής και τον τρόπο με τον οποίο προσλαμβάνουμε σήμερα βασικές ανθρώπινες αξίες.

Χαρακτηριστικό μοτίβο της τελευταίας αυτής έκθεσης είναι το κόκκινο, λευκό και μπλε σχέδιο της βρετανικής σημαίας. Το Union Jack ως παγκόσμιο πλέον σύμβολο εκπέμπει πλήθος μηνυμάτων, κυμαινόμενων από την ενθύμιση μιας άλλοτε κραταιάς αποικιοκρατικής δύναμης μέχρι την παγκοσμιότητα της σημερινής pop μουσικής και τις ιδιαιτερότητες του βρετανικού τρόπου ζωής. Η αναδόμηση και ένταξη του στο καλλιτεχνικό έργο των Gibert and Geroge αποτελεί ένα τόλμημα το οποίο ο θεατής οφείλει να συγκρίνει με τη λειτουργία που επιτελούν σήμερα τα δικά μας σύμβολα στην καθημερινότητα και κατ' επέκταση να αναρωτηθεί κατά πόσο η ένταξη τους σε ένα έργο τέχνης τα καταργεί ή τα επανασηματοδοτεί, τοποθετώντας τα μπροστά σε σύγχρονες προκλήσεις και δυσεπίλυτα ζητήματα της εποχής μας.

Η έκθεση εγκαινιάζεται αύριο στην γκαλερί BERNIER/ELIADES και διαρκεί μέχρι τις 9 Ιανουαρίου 2010.

Sametová revoluce

Στις 17 Νοεμβρίου 1989 μια ειρηνική φοιτητική διαδήλωση στην Πράγα διαλυόταν βίαια από τις δυνάμεις ασφάλειας του καθεστώτος. Το γεγονός πυροδοτεί κλιμακούμενες αντιδράσεις και καθημερινές πορείες στα αστικά κέντρα, με μία πανεθνική απεργία δέκα ημέρες αργότερα να αγγίζει σε συμμετοχή ένα πρωτόγνωρο 75% του εργατικού δυναμικού.

Δεδομένης της κατάρρευσης γειτονικών κομμουνιστικών καθεστώτων και με τη Μόσχα αυτή τη φορά απρόθυμη να επέμβει στρατιωτικά, το κομμουνιστικό κόμμα της Τσεχοσλοβακίας ανακοινώνει στις 28 Νοεμβρίου την εγκατάλειψη του μονοπωλίου εξουσίας, δρομολογεί τις διαδικασίες ελεύθερων εκλογών και λίγες ημέρες μετά αφαιρεί το συρματόπλεγμα από τα σύνορα με Δυτική Γερμανία και Αυστρία. Ο εκλογικός του καταποντισμός και η ανάδειξη της πρώτης μετά από δεκαετίες μη κομμουνιστικής κυβέρνησης είναι καθαρά θέμα χρόνου.

Η Βελούδινη Επανάσταση (Sametová Revoluce) του 1989 είχε ως απαρχή μια ημερομηνία, της οποίας το συμβολικό μονοπώλιο στην Ελλάδα καταλαμβάνει η ανάμνηση των γεγονότων του Πολυτεχνείου. Η 17η Νοεμβρίου όμως ενθυμείται και σε άλλες γωνιές της Ευρώπης ως ημέρα τιμής του φοιτητικού κινήματος και των αιτημάτων του για ελευθερία, ευημερία και δημοκρατία. Ως ημέρα ορόσημο για τους αγώνες ενάντια σε κάθε μορφή ολοκληρωτισμού, ανεξάρτητα από το αν αυτός κάποιες φορές ενδύεται τον κόκκινο και κάποιες άλλες τον φαιό του χιτώνα.

Όταν το κουδούνι χτυπάει για διάλειμμα

Τι σχέση μπορεί να έχει η εικόνα της Θεοτόκου στην σχολική αίθουσα με το φρεσκοφουρνισμένο πιροσκί του κυλικείου; Με μία πρόσφατη απόφαση το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποφάνθηκε οτι η ανάρτηση σταυρών στις σχολικές αίθουσες αποτελεί παραβίαση της ελευθερίας των γονέων να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους σύμφωνα με τις πεποιθήσεις τους, καθώς και της ελευθερίας της θρησκευτικής επιλογής για τους μαθητές.

Μπορεί η υπερασπιστική γραμμή του ιταλικού δημοσίου να υπήρξε συντηρητική και εν πολλοίς προβλέψιμη, έωλος όμως ήταν και ο συλλογισμός επί του οποίου εκδόθηκε μία ιδεολογικά φορτισμένη απόφαση. Και αυτό καθώς η διάκριση μεταξύ θετικής και αρνητικής έκφανσης της θρησκευτικής ελευθερίας, όπως και η αντίστοιχη υποχρέωση δράσης της πολιτείας οριοθετήθηκαν πρόχειρα και συγκεχυμένα. Πιο συγκεκριμένα, το δικαστήριο παρέβλεψε πως οι θρησκευτικές πεποιθήσεις του καθενός από εμάς δεν αποτελούν διαβατήριο πρόσβασης στο δικαιϊκό και εκπαιδευτικό σύστημα. Τέτοια ζητήματα έχουν πια λυθεί κατόπιν μεγάλων και δύσκολων αγώνων. Οι θρησκευτικές, όπως και οι πολιτικές μας πεποιθήσεις δεν αποτελούν κάτι περισσότερο από μία ακόμα έκφανση της προσωπικότητας μας. Η συνταγματικά κατοχυρωμένη και ελεύθερη καταναγκασμού ανάπτυξη της προσωπικότητας αυτής παρέχεται αδιακρίτως και ως εκ τούτου όλοι διαθέτουμε την στοιχειώδη δυνατότητα να συγκρίνουμε και να επιλέξουμε, κινούμενοι μέσα σε μία ζώσα και εξαιρετικά ποικιλόμορφη αγορά ιδεών.

Αν το κράτος έρθει και απαγορεύσει συλλήβδην την παρουσία θρησκευτικών συμβόλων στους χώρους του, δεν βλέπω το λόγο να μην επανεξετάσει και την ύπαρξη προτομών στις πλατείες ή και όλων αυτών των δαπανηρών δενδροστολισμών τα Χριστούγεννα. Η ουδετερότητα του θα όφειλε ίσως και να επεκταθεί στο σύστημα υγείας, όπου τα παρεκκλήσια των νοσοκομείων θα σφραγίζονταν και το χοιρινό κρέας θα απαγορευόταν δια ροπάλου, ως δυνητικά προσβλητικό μιας υπαρκτής μειονότητας.

Σε μία φανταστική αναλογία θα μπορούσαν η σκληροπυρηνική PETA και το Παρατηρητήριο Συμφωνιών του Πόγραδετς να προσφύγουν κατά του δημοσίου και να αιτηθούν την απομάκρυνση των λουκάνικων από τα πιροσκί και του ζαμπόν από τις πίτσες σε όλα τα σχολικά κυλικεία της επικράτειας. Η απόφαση ίσως και να τους δικαίωνε, καθώς με την προσφορά κρέατος στα σχολικά του προαύλια το Υπουργείο Παιδείας θα παραβίαζε την ελευθερία των γονέων να μεγαλώσουν τα παιδιά τους σύμφωνα με τις διατροφικές τους πεποιθήσεις, καθώς και την ελευθερία των μαθητών να επιλέξουν μεταξύ πορτοκαλάδας, ζαμπονοτυρόπιτας και κρουασάν. Η πίστη των ανήλικων στις αρχές της χορτοφαγίας θα υποβάλλετο άλλως τε σε καθημερινό και αδιαμφισβήτητο κλονισμό με τόσες μυρωδιές στα διαλείμματα, ενώ το ενδεχόμενο να κρατούν υγιεινό κολατσιό από το σπίτι θα μας ήταν νομικά αδιάφορο. Το κράτος συμμορφούμενο όχι μόνο θα παρέμενε διατροφικά ουδέτερο, αλλά θα προστάτευε και τους ανήλικους μαθητές από τις ολέθριες επιπτώσεις της κρεατοφαγίας. Στην ουσία βέβαια δεν θα επετύγχανε τίποτα παραπάνω από το να στερήσει μια μικρή καθημερινή απόλαυση από έστω και έναν μαθητή, στα πλαίσια πάντα μιας ασφυκτικά politically correct δικαστικής απόφασης.

Κάπως έτσι θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται σήμερα και η εικόνα της Θεοτόκου πάνω από τον μαυροπίνακα ή το Ευαγγέλιο στην αίθουσα των δικαστηρίων. Ως μία ακόμα επιλογή, η οποία κάνει την ζωή ορισμένων συμπολιτών μας κατά τι πλουσιότερη.

 Μαθητής αρνείται να αποχωρισθεί το κρεατοπιτάκι του

Irgendwann fällt jede Mauer

Είκοσι χρόνια πριν η πτώση ενός Τείχους σηματοδοτούσε την κατάρρευση του σιδηρού παραπετάσματος και τον τερματισμό μιας μη φυσιολογικής διαίρεσης όχι μόνο της Γερμανίας, αλλά ολόκληρης της Ευρώπης.

Σήμερα, είκοσι χρόνια μετά, η σημασία του να μένουμε σε πανηγυρικούς δεν είναι μεγάλη. Το παράδειγμα της γερμανικής επανένωσης στον δρόμο για την ευημερία μπορεί να συγκίνησε και να ενέπνευσε εκατομμύρια ανθρώπων, οι δυσώδεις αναθυμιάσεις που άφησε όμως πίσω του μισός αιώνας ολοκληρωτισμού παραμένουν. Η ομαλή μετάβαση από έναν αναποτελεσματικό κεντρικό σχεδιασμό στην οικονομία της αγοράς και από έναν νομοτελειακά προκαθορισμένο σοσιαλισμό στην πρωτοκαθεδρία του ατόμου παραμένουν ζητούμενο σε πολλές σκοτεινές γωνιές της Ευρωπαϊκής Ηπείρου και νέα τείχη εξακολουθούν να υψώνονται.

Κάθε ελεύθερα σκεπτόμενος πολίτης αντλεί ευφορία από την συμπλήρωση είκοσι χρόνων ενωμένης Ευρώπης. Ταυτόχρονα όμως διαισθάνεται και το βάρος που του αναλογεί στην διαφύλαξη των κεκτημένων αφενός και  αφετέρου στη νίκη των μαχών εκείνων που μένουν μπροστά. Η ακλόνητη πίστη στις δυνατότητες του κάθε ανθρώπου και ο σεβασμός του φιλελεύθερου κράτους δικαίου εξακολουθούν να αποτελούν εκρηκτικά συστατικά, ικανά να κατεδαφίσουν κάθε τείχος ολοκληρωτισμού και ανελευθερίας. Ο πυροκροτητής βρίσκεται στα χέρια μας και η πρόκληση παραμένει μεγάλη, ίσως μεγαλύτερη από ποτέ.

Ποιός Φιλελευθερισμός;

Ο Κοινωνικός Φιλελευθερισμός και πώς θα τον αποκτήσετε

Του Αριστείδη Ν. Χατζή

Τουλάχιστον οι τρεις από τους τέσσερις υποψήφιους αρχηγούς της Νέας Δημοκρατίας συνιστούν τον κοινωνικό φιλελευθερισμό ως την καταλληλότερη ιδεολογία για ένα σύγχρονο, ευρωπαϊκό κεντροδεξιό κόμμα, που φιλοδοξεί να επανέλθει στην εξουσία. Δεν ακούγεται κακή ιδέα, αλλά δεν είμαι και τόσο σίγουρος ότι έχει κλείσει τόσο εύκολα η ιδεολογική συζήτηση. Υπάρχουν τουλάχιστον δύο σοβαρά προβλήματα:

(α) Ο Γιώργος Παπανδρέου είναι ο πλέον φιλελεύθερος αρχηγός του ΠΑΣΟΚ από το 1974 έως σήμερα. Είναι φιλελεύθερος με την αμερικανική έννοια του όρου (liberal), βέβαια, αλλά οπωσδήποτε φιλελεύθερος. Αν αμφιβάλλει κανείς, ας θυμηθεί τις δηλώσεις και τις κινήσεις του πριν γίνει αρχηγός του ΠΑΣΟΚ. Τις ανοησίες που αναγκάστηκε να υποστηρίξει για να παραμείνει αρχηγός στο ΠΑΣΟΚ και να το οδηγήσει στη νίκη στις εκλογές, δεν νομίζω να θέλει και ο ίδιος να τις θυμάται. Είναι βέβαιο ότι θα (προσπαθήσει τουλάχιστον να) εφαρμόσει φιλελεύθερες πολιτικές σε πολλούς τομείς, ακόμα και στην οικονομία. Δεν ξέρω αν το κατορθώσει και τι θα πετύχει. Το βέβαιο είναι ότι είναι φιλελεύθερος και οπωσδήποτε του «κοινωνικού» φιλελευθερισμού.

(β) Οι υποψήφιοι αρχηγοί της Ν. Δ. μάς δίνουν την εντύπωση, όταν αναφέρονται στον κοινωνικό φιλελευθερισμό, ότι έχουν στο μυαλό τους γι’ αυτόν ό, τι και όσοι τους ακούν: μια πολύ θολή εικόνα. Θεωρούν υποχρέωσή τους να είναι φιλελεύθεροι, εφόσον είναι κεντροδεξιοί, αλλά ταυτόχρονα νιώθουν και την ανάλογη ενοχή. Ελπίζουν όμως ότι ο κοινωνικός χαρακτήρας μπορεί να μετριάσει το φιλελευθερισμό τους.

Καταρχήν, φιλελεύθερος είναι αυτός που δίνει προτεραιότητα στην ελευθερία, είτε γιατί συνδέει τη φύση του ανθρώπου με κάποια αναπαλλοτρίωτα φυσικά δικαιώματα είτε διότι θεωρεί πως η ελευθερία οδηγεί μακροπρόθεσμα σε μεγαλύτερη κοινωνική ευημερία. Η ελευθερία (που ο φιλελεύθερος προσπαθεί να μεγιστοποιήσει) ταυτίζεται με την απουσία καταναγκασμών στις ατομικές επιλογές: το άτομο πρέπει να αφεθεί ελεύθερο στην προσωπική του ζωή, στις κοινωνικές του σχέσεις και στις οικονομικές του δραστηριότητες για να τις διαμορφώσει το ίδιο. Το κράτος πρέπει να αποτελεί το φορέα, ο οποίος έχει αποκλειστικό στόχο να βοηθήσει το άτομο να ζήσει ελεύθερο, εξασφαλίζοντας την απουσία καταναγκασμών.

Ως προς την προσωπική σφαίρα και την ιδιωτική ζωή, υπάρχει πια μια μεγάλη συναίνεση. Αλλά εδώ έχουμε και το πρώτο πρόβλημα με τη Ν.Δ. Το ΠΑΣΟΚ είναι πιο φιλελεύθερο από αυτήν στα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τις ατομικές ελευθερίες και την προστασία των ατομικών επιλογών. Αυτό είναι ένα σοβαρό πρόβλημα, το οποίο θα πρέπει να ξεκαθαριστεί σύντομα. Περιμένουμε, για παράδειγμα, τις θέσεις των υποψήφιων αρχηγών της Ν.Δ. για θέματα όπως ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών, η αποποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών ή η παράνομη και καταχρηστική αστυνομική βία.

Όσον αφορά την οικονομική ελευθερία, τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Κανείς σοβαρός επιστήμονας ή φιλελεύθερος διανοητής δεν ισχυρίζεται ότι η αγορά λειτουργεί άψογα. Συμφωνούν, όμως, όλοι ότι η αγορά είναι ο καλύτερος και αποτελεσματικότερος τρόπος οικονομικής οργάνωσης, οδηγεί στην αύξηση του πλούτου και της κοινωνικής ευημερίας και είναι το μόνο οικονομικό σύστημα που είναι συμβατό με την προτεραιότητα της ελευθερίας. Από εκεί και πέρα υπάρχουν δύο ειδών αντιρρήσεις στην ελεύθερη αγορά: όταν δεν λειτουργεί σωστά οδηγεί σε άδικα αποτελέσματα, αλλά και όταν λειτουργεί σωστά, μπορεί και πάλι να οδηγήσει σε μεγάλες ανισότητες.

Οι φιλελεύθεροι μπορούν (και πρέπει) να αντιμετωπίσουν και τις δύο αντιρρήσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το κράτος μπορεί να διορθώσει τις «αποτυχίες» της αγοράς, κυρίως την αποτυχία συλλογικής δράσης. Σε πολλές περιπτώσεις, όμως, απλώς θα κάνει τα πράγματα χειρότερα καθώς η αποτυχία του κράτους είναι μεγαλύτερη από εκείνη της αγοράς. Έτσι ο φιλελεύθερος είναι πολύ επιφυλακτικός στην κρατική παρέμβαση, επιλέγει, σε περίπτωση αμφιβολίας, υπέρ της ελευθερίας και μεταθέτει το βάρος της απόδειξης στους υποστηρικτές της παρέμβασης. Δεν θα διστάσει να αναθέσει στο κράτος το ρόλο παροχέα δημόσιων αγαθών, αλλά δεν θα σκεφτεί καν να το καταστήσει επιχειρηματία.

Το θέμα των διανεμητικών συνεπειών της ελεύθερης αγοράς είναι πιο δύσκολο. Αν η αγορά λειτουργεί ικανοποιητικά, ο φιλελεύθερος δεν παρεμβαίνει αν τα αποτελέσματα οδηγούν σε ανισότητες. Η παρέμβαση στο μηχανισμό της αγοράς θα ήταν αναποτελεσματική και άδικη. Αντίθετα μπορεί να παρέμβει με πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα κεντρικά, χρησιμοποιώντας τη φορολογική πολιτική και την πολιτική κοινωνικών παροχών με στόχο να μειώσει τις ακραίες ανισότητες, να ενισχύσει αυτούς που αποδεδειγμένα δεν μπορούν να επιβιώσουν σε μια ανταγωνιστική αγορά, αλλά και να αποφύγει τη στρέβλωση των κινήτρων. Η αναδιανομή αυτή θα πρέπει να έχει στόχο την αύξηση της κοινωνικής ευημερίας και όχι την εξίσωση της μιζέριας.

Εδώ η Ν.Δ. έχει ένα πλεονέκτημα απέναντι στο βαθύ ΠΑΣΟΚ με τα γνωστά αντανακλαστικά κατά της ελεύθερης αγοράς. Τα αντανακλαστικά, όμως, αυτά υπάρχουν και στο χώρο της Ν.Δ.

Το στοίχημα λοιπόν για τον νέο αρχηγό της Ν.Δ. είναι να μεταλλάξει το κόμμα της Ν.Δ. από ένα πρώην συντηρητικό κόμμα σε ένα σύγχρονο φιλελεύθερο κόμμα, που σέβεται τις επιλογές των προσώπων σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων τους, επιτρέπει στην αγορά να δημιουργήσει τον απαραίτητο πλούτο χρησιμοποιώντας το κράτος σαν εργαλείο διόρθωσης των προβλημάτων της και μερικής αλλά αποτελεσματικής αναδιανομής του πλούτου. Αν όλα αυτά τα ονομάσει κοινωνικό φιλελευθερισμό, δεν έχει τελικά και τόση σημασία.

Τον χειμώνα ετούτο

Αυτή η διαφήμιση προφανώς δεν απευθύνεται σε οικογένειες λιμενεργατών του ΟΛΠ, ούτε και στον αγροτοσυνδικαλιστή του κάμπου. Αποδέκτες της είναι οικονομικοί μετανάστες, οι οποίοι διαμένουν σε υπόγεια ή σε παλιές μονοκατοικίες των προαστίων χωρίς πρόσβαση σε επίδομα θέρμανσης, μόνωσης ή αντικατάστασης κλιματιστικών. Και το σημαντικότερο, χωρίς να γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση της Ελληνικής. Πέρα από την ανακάλυψη των αγοραστικών τους αναγκών, η αγορά επιδεικνύει ταχύτερα ανακλαστικά και σε ένα δεύτερο σημείο: Έρχεται να επισημάνει την ύπαρξη ατόμων αποκλεισμένων επί μακρόν από το κοινωνικό γίγνεσθαι, με ευθύνη όχι μόνο ενός αδιάφορου και αναποτελεσματικού κράτικού μηχανισμού, αλλά και δική μας.

Οι πρόσφατες πρωτοβουλίες της Ελληνικής κυβέρνησης είναι γενναίες και αν οι διακηρυγμένες προθέσεις της υλοποιηθούν με συγκεκριμένα μέτρα, η Πολιτεία θα έχει κάνει ένα σημαντικό βήμα για την ομαλή ένταξη της δυναμικότερα ανερχόμενης πληθυσμιακής της ομάδας στον κοινωνικό ιστό. Ας ελπίσουμε πως οι ερχόμενοι χειμώνες θα βρουν διαφημίσεις όπως αυτή στο χρονοντούλαπο ιστορίας της Ελληνικής διαφήμισης.

Δήμου Επίκαιρα

Τελευταία φορά που με είχε απασχολήσει ο γραπτός λόγος του κου Δήμου φίλος μου συνέστησε να έρθω σε προσωπική επικοινωνία μαζί του. Αυτή τη φορά αφορμή στάθηκε η παρέμβαση του στο ζήτημα διαδοχής ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας, όπου σκιαγραφούσε το προφίλ του επόμενου. Αυτή τη φορά τον ρώτησα και προς τιμήν του μου απάντησε άμεσα. Εξακολουθώ βέβαια να μην κατανοώ που τίθεται η διαχωριστική γραμμή μεταξύ νέο- και σκέτου φιλελεύθερου. Προσωπική μου άποψη πως πρόκειται για ένα εννοιολογικό παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος, από το οποίο στην τελική βγαίνουμε χαμένοι.

Αγαπητέ κύριε Δήμου,

η πρόσφατη ανάρτηση σας στα Επίκαιρα καλεί την αξιωματική αντιπολίτευση να εκλέξει αρχηγό - κάτοχο μιας σύγχρονης εκδοχής "του πολιτικού και οικονομικού φιλελευθερισμού (που δεν θα είναι νέο-φιλελεύθερη)". Ακόμα και με μία γρήγορη αναζήτηση στο διαδίκτυο καταλήγει κάποιος στο συμπέρασμα πως η διεθνής χρήση του όρου "νέο-φιλελεύθερισμός" αφενός αναφέρεται σε έργο πολιτικών φιλοσόφων και οικονομολόγων των αρχών και μέσων του εικοστού αιώνα και αφετέρου χρησιμοποιείται σήμερα από όσους εναντιώνονται σε εν γένει φιλελεύθερες πολιτικές πρακτικές. Στη χώρα μας μάλιστα η λέξη έχει διαστρεβλωθεί και δυσφημιστεί τόσο - όπως έχετε ο ίδιος γράψει - που ως σκέψη ντρέπεται να πει το όνομα της.

Εκτιμώντας ιδιαίτερα την πορεία σας και το πολιτικό σας αισθητήριο θα σας παρακαλούσα να μου διευκρινίσετε εν συντομία τι στοιχειοθετεί για εσάς "νέο-φιλελεύθερη" εκδοχή του φιλελευθερισμού και για ποιόν λόγο καλείτε τον αυριανό επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης αφενός να απέχει από αυτήν και αφετέρου να είναι "ένας Στέφανος Μάνος, λίγο πιο διπλωμάτης και τριάντα χρόνια νεότερος". Η υιοθέτηση και χρήση εκ μέρους σας ενός σκιάχτρου, αυτού του νέο-φιλελευθερισμού και ο ακόλουθος ασαφής διαχωρισμός που επιχειρείτε με τον κλασικό φιλελευθερισμό μου προκαλεί απορία και λύπη. Προς το παρόν οδηγούμαι στο συμπέρασμα πως νέο-φιλελεύθερος για εσάς είναι ο πολιτικός εκείνος, ο οποίος κατά την άσκηση φιλελεύθερης πολιτικής δεν κατέχει την υψηλή τέχνη της διπλωματίας.

- Περίεργο πως συνδυάσατε τα δύο... η διπλωματία αναφέρεται μόνο στο προσωπικό στυλ του Στ.Μ. - συχνά ήταν ωμός και σόκαρε.

Πολύ σύντομα θα πω ότι νεο-φιλελευθερισμός είναι εκείνη η σχολή του οικονομικού φιλελευθερισμού που πιστεύει στην απόλυτη αυτόματη αυτορρύθμιση της αγοράς και στην μέγιστη συρρίκνωση του κράτους (σχεδόν στην κατάργησή του). Πιστεύω ότι - όπως κάθε ακραία άποψη - είναι λανθασμένη. Και η αγορά χρειάζεται παρεμβάσεις (όσο το δυνατό λιγότερες) και το κράτος έχει να επιτέλεσει ένα ρυθμιστικό ρόλο. Υπάρχει ανάμεσα στον Keynes και στον Friedmann ένας δρόμος της καμήλας...

Happy Ηalloween!

Μια μικρή ιστορία τρόμου

Η παρατεταμένη μετεκλογική περίοδος με βρίσκει αυτοεξόριστο στη Νέα Γη, εξ ου και η αποχή μου από το πολιτικό γίγνεσθαι. Όπως συζητείται πάντως έντονα σε ενταύθα στοές και λοιπά ευαγή ιδρύματα, η παρούσα κυβέρνηση έχει μικρές πιθανότητες να ευδοκιμήσει. Προβλέπεται διαδοχή από την αυριανή ηγέτιδα της Νέας Δημοκρατίας, η οποία και θα παραδόσει ταχέως τα σκήπτρα στον πατέρα της.

Εκείνος με την σειρά του θα αποκαταστήσει Μάνο και Ανδριανόπουλο και με τη βοήθεια ενός δυνατού team τεχνοκρατών θα επαναφέρει αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία, εξυγίανση του ευρύτερου δημοσίου τομέα και περαιτέρω απελευθέρωση της αγοράς. Θα χτυπηθούν οι συντεχνίες, θα αποδυναμωθουν τα διαπλεκόμενα συμφέροντα και οι παραγωγικές δυνάμεις του τόπου θα προκόψουν παράγοντας ανεμπόδιστες πλούτο και ευημερία.

Μουα χα!
Μουα χαχαχαχα...!

Η διαφορά ανάμεσα στους Κρητικούς και τους Μακεδόνες

"Δεν βλέπεις στη Μακεδονία την καλύτερη πλευρά των Ελλήνων. Εκεί έχουν εκφυλιστεί σε μια φυλή ανθρώπων της πόλης, όπου διαμορφώνουν μια αριστοκρατία ταλέντου, κατά το μισό κληρικό και το άλλο μισό εμπορικό, η οποία εκμεταλλεύεται μια ξένη αγροτιά που περιφρονεί. Θα πρέπει να ψάξει κανείς για την αληθινό Έλληνα στις ορεινές περιοχές και στα νησιά. Θα ευχόμουν η γνωριμία μου με τους Έλληνες να είχε τελειώσει στην Κρήτη. Εκεί μπορεί κάποιος να συναντήσει ακόμη έναν ελληνικό λαό, αρχέγονο, αξιαγάπητο, δεμένο με τη γη, το οποίου οι αιώνες καταπίεσης δεν έχουν διαστρέψει την ευγένεια, την φιλοξενία και τη ντόπια αξιοπρέπεια. Ζώντας σ’ ένα συνεχές πάρε δώσε με τα βουνά και τη θαλασσινή αύρα, διεξάγοντας έναν πόλεμο δίχως κανένα συμβιβασμό με τον κοσμικό τους εχθρό, τον Τούρκο, δεν γνωρίζουν τίποτε απ’ όλες εκείνες τις περίτεχνες προδοσίες, εκείνες τις διεστραμμένες βεντέτες που έχουν διαφθείρει την τιμή και τον ανθρωπισμό των ηπειρωτικών τους αδελφών. Γι’ αυτούς ο ελληνισμός είναι το απλό ιδανικό της ελευθερίας, δίχως να έχει μολυνθεί από την πολιτική, δίχως να έχει στιγματιστεί από την όποια πρόστυχη συμμαχία. Δεν αποτελεί αντικείμενο διαμάχης ή πολεμικής. Είναι ένας θρύλος, μια πίστη όπου αποτίουν φόρο τιμής ακόμη και οι δυνάμεις της φύσης ... Όπου ο ελληνισμός είναι δεμένος με τις άγονες πέτρες του και τα κύματα που αποτέλεσαν το λίκνο του, ζει και θριαμβεύει απείραχτος. Η παρακμή του βρίσκεται μόνο στα γκέτο, τα παζάρια και τις γεμάτες ένταση παρόδους της πόλης."

Ο Βρετανός δημοσιογράφος Henry Noel Brailsford επισκέφθηκε την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων ως επικεφαλής του Βρετανικού Ταμείου Αρωγής προς τα θύματα του οθωμανικού στρατού μετά την εξέγερση του Ίλιντεν το 1903. Στο βιβλίο "Macedonia, its Races and their Future" περιγράφει τα εθνοτικά προβλήματα της Βαλκανικής υπό ένα πρίσμα αρκετά διαφορετικό εκείνου που ενστερνίζεται η εθνική ιστοριογραφία του εκάστοτε βαλκανικού κράτους. Η σύγκριση που επιχειρείται από τον Brailsford μεταξύ Κρητών και Μακεδόνων αντικατοπτρίζει σαφώς προσωπικές εντυπώσεις και όχι εις βάθος γνώση των ιδιαίτερων προβλημάτων της Μεγαλονήσου.

Οι κύριοι λόγοι της σημερινής αναδημοσίευσης είναι δύο. Ο πρώτος, η αγάπη για την ιδιαίτερη μου πατρίδα και η πίστη πως η περιγραφή του Ελληνισμού περιέχει ακόμα και σήμερα, έναν αιώνα μετά, ψήγματα αλήθειας. Ο δεύτερος – ταπεινότερος - περιορίζεται στο να διαολήσω τους Θεσσαλονικείς φίλους μου, με τους οποίους ομολογουμένως μας ενώνουν πολλά περισσότερα συγκριτικά με λοιπούς παλαιοελλαδίτες. Για όποιον ενδιαφέρεται το βιβλίο κυκλοφορεί στα Ελληνικά από τις εκδόσεις Οδυσσέας, σε μετάφραση Δημήτρη Καζάκη.

Μας μισούν

...για την ελευθερία μας.

Ευτυχώς υπάρχει και το μετριοπαθές Ισλάμ. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η συνέντευξη του προέδρου της Μουσουλμανικής Ένωσης Ελλάδας, Ναϊμ Ελγαντούρ, στην Αφροδίτη Αλ Σάλεχ.

Ελληνικός Στρατός outro

Ανέκαθεν θεωρούσα τη θητεία στις Ένοπλες Δυνάμεις αυστηρά αυτοαναφορική εμπειρία. Το πέρασμα μου από εκεί το επιβεβαίωσε και ως εκ τούτου θα σας απαλλάξω από γλαφυρές "ιστορίες του στρατού", τις οποίες το έτερο φύλο με τόσο ενδιαφέρον ακούει. Πλέον προσπαθώ να επανέλθω από τον ιδρυματισμό στον οποίο είχα υποβληθεί για περισσότερο από ένα χρόνο και να πείσω τον εαυτό μου πως η επιλογή υπήρξε τόσο επωφελής όσο και συνεπής με τον ατομικό μου αξιακό κώδικα.

Πέρα από τις όποιες εμπειρίες δεν μπόρεσα παρά να παρατηρήσω μία εκτεταμένη δυσλειτουργία, η οποία παρέπεμπε στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Η διαφορά εδώ, πέρα από την έλλειψη αξιολόγησης, έγκειται στην συνεχή επίκληση λόγων εθνικού συμφέροντος, η οποία και ορθώνει ένα αδιαπέραστο τείχος αδιαφάνειας. Πίσω από το τείχος αυτό συναντώνται περιπτώσεις ανθρώπων, οι οποίοι διαθέτοντας μεγάλο απόθεμα δυνάμεων επιχειρούν με αξιοπρόσεκτο επαγγελματισμό και ευσυνειδησία. Συναντώνται όμως και πρακτικές προσβλητικές της προ του νόμου ισότητας ή ακόμα και αυτής της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Και ο οπλίτης ή το στέλεχος, ως ένστολοι πολίτες, αναζητούν δικαίωση στρεφόμενοι όχι σε ένα ελλιπές νομικό πλέγμα προστασίας, αλλά σε πελατειακές σχέσεις με τις γνωστές στρεβλώσεις που αυτές δημιουργούν.

Μία δόκιμη λύση διάτρησης του τείχους αυτού αποτελεί η θεσμοθέτηση του Συνηγόρου του Οπλίτη, μίας ανεξάρτητης ελεγκτικής αρχής με ουσιαστικές αρμοδιότητες και με πρότυπο λειτουργίας τον Συνήγορο του Πολίτη. Ο θεσμός λειτουργεί καιρό τώρα στη Γερμανία με χαρακτηριστική επιτυχία.

Η πολλάκις διακηρυγμένη πρόθεση δημιουργίας ενός αξιόμαχου, σύγχρονου και επαγγελματικού στρατού απαιτεί καινοτόμα μέτρα, τα οποία και θα τον μετατρέψουν από άνδρο αδιαφάνειας σε μάχιμο εκτελεστικό βραχίονα της Ελληνικής Πολιτείας. Μένει να δούμε πότε η πρόθεση αυτή θα σχηματοποιηθεί από μεγαλόστομη διακήρυξη σε συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία.

Addendum: Με Δελτίο Τύπου ο Συνήγορος του Πολίτη εξαγγέλει την δημιουργία νέου πλαισίου συνεργασίας με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Στην πρώτη μεταξύ του συνάντηση συζητήθηκαν θέματα στρατολογικής κατάστασης και πρακτικές στρατολογικών γραφείων, ζητήματα ίσης μεταχείρισης κατά την εισαγωγή σε στρατιωτικές σχολές, η οργάνωση και η διάρκεια της εναλλακτικής θητείας των αντιρρησιών συνείδησης, η αξιοποίηση των γραφείων ισότητας των φύλων, ζητήματα ισότητας κατά την παροχή άδειας ανατροφής τέκνων, περιπτώσεις πρόσβασης σε έγγραφα και άλλες εκκρεμείς υποθέσεις. Ας ελπίσουμε πως η πρωτοβουλία θα βρει συνέχεια και πως θα αποτελέσει προπομπό ή εν κρυπτώ θέσπιση Συνηγόρου του Οπλίτη.

Δελτίο Τύπου 14ης Απριλίου 2010

Η χαμένη ελευθερία του αγριογούρουνου

“A government big enough to give you everything you want, is big enough to take away everything you have”
—Thomas Jefferson

Το κυνήγι αγριογούρουνου υπήρξε από αρχαιοτάτων χρόνων επικίνδυνο άθλημα. Ο πολυμήχανος Οδυσσέας λαβώθηκε άσχημα μικρός, ενώ ο Ερυμάνθιος κάπρος δεν άφηνε τους Κένταυρους σε χλωρό κλαρί μέχρι να τον περιλάβει ο Ηρακλής. Όπως φαίνεται και από τις αρχαίες γαλατικές γκραβούρες που παρατίθενται, οι Ρωμαίοι λεγεωνάριοι πίστευαν πως αγριογούρουνα εκπαιδεύονταν από ανυπότακτους Γαλάτες ως ανιχνευτές και ως ατίθασα ζώα που ήταν τα συνέδεαν με τον Θεό Άρη.

Υπάρχει όμως και κάποιος εναλλακτικός - λιγότερο γαλαντόμος - τρόπος για εκείνον που επιθυμεί να θηρεύσει αγριογούρουνα χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την σωματική του ακεραιότητα. Αυτό που έχει να κάνει είναι να βρει ένα ξέφωτο στο δάσος και προσέχοντας μη γίνει αντιληπτός να αφήνει καθημερινά καλαμπόκι. Τα αγριογούρουνα θα αρχίσουν να επισκέπτονται το ξέφωτο, εκτιμώντας την τροφή του θηρευτή ως εύκολο και θρεπτικό συμπλήρωμα στις ρίζες, στα φίδια και στα υπόλοιπα ζωύφια που κυνηγούν.

Αφού περάσουν κάποιες μέρες και το ξέφωτο γίνει γνωστό στην αγέλη, ο κυνηγός θα τοποθετήσει μια σειρά πασσάλων γύρω από το ξέφωτο. Για τα αγριογούρουνα η ύπαρξη των πασσάλων δεν θα σημαίνει κάτι και θα συνεχίσουν να προσέρχονται τακτικά. Λίγες μέρες μετά, ο κυνηγός θα ενώσει τους πασσάλους με ένα σύρμα, αφήνοντας ανοίγματα για τα γηραιότερα μέλη και επιτρέποντας στα υπόλοιπα είτε να το παρακάμπτουν είτε να το δρασκελίζουν. Τα αγριογούρουνα συνηθισμένα στην εύκολη τροφή κάποια στιγμή θα αποδεχτούν την ύπαρξη ενός σύρματος και απλά θα το παραβλέπουν. Μόλις εξοικειωθούν θα ακολουθήσει και δεύτερο και κάποια στιγμή τρίτο σύρμα και τα αγριογούρουνα θα συνεχίσουν να έρχονται καθημερινά στο ξέφωτο εκτιμώντας το ως ανέλπιστη λύση επιβίωσης. Αρκετές μέρες αργότερα ο κυνηγός θα αφήσει μόνο ένα άνοιγμα. Τότε πια τα αγριογούρουνα θα έχουν εθιστεί τόσο στο νόστιμο καλαμπόκι που δεν θα αργήσουν να μάθουν το μοναδικό αυτό άνοιγμα και να περνάνε από εκεί. Το μόνο που μένει στον άνθρωπο τότε είναι με μια γρήγορη κίνηση να το κλείσει.

Ξαφνικά τα αγριογούρουνα θα έχουν χάσει την ελευθερία τους. Θα αρχίσουν να τρέχουν γύρω από τον φράκτη, αλλά θα είναι πια αιχμάλωτα. Σύντομα θα επιστρέψουν στο καλαμπόκι και έχοντας πια ξεχάσει την χρονοβόρα και απαιτητική ανεύρεση ελεύθερης τροφή δεν θα τους είναι δύσκολη η αποδοχή της νέας κατάστασης αιχμαλωσίας.

Το ίδιο συμβαίνει και στην πολιτική. Το κράτος εθίζει τους πολίτες του με σοσιαλιστικής εμπνεύσεως πρακτικές και τους παρέχει δωρεάν καλαμπόκι υπό μορφή επιδομάτων, αγροτικών επιδοτήσεων, προγραμμάτων υποαπασχόλησης, διορισμών εκτός ΑΣΕΠ, παροχών και "χαριστικών" ρυθμίσεων. Εμείς τα αποδεχόμαστε ανέξοδα λησμονώντας ολοένα και περισσότερο την αξία της δημιουργικότητας και της καινοτομίας. Εκπαιδευόμαστε με αυτόν τον τρόπο στην πιθανότητα να κλείσει μια μέρα πίσω μας ερμητικά η πόρτα. Και το μόνο που θα μας νοιάζει τότε θα είναι το καλαμπόκι.

Ο μασκοφόρος εκδικητής των Μακεδόνων ξαναχτυπά

...αυτή τη φορά την πόρτα της Ρηγίλλης.

Κυνομαχίες και ελευθερία έκφρασης

Δεν πρόλαβε να περάσει η Παγκόσμια Ημέρα Ζώων και το Συνταγματικό Δικαστήριο των ΗΠΑ συνέρχεται σήμερα για να εκδικάσει την υπόθεση United States v. Stevens. Πρόκειται για μία υπόθεση που αφορά τόσο στα όρια της ελευθερίας έκφρασης όσο και στην προστασία των ανά τον κόσμο κουτάβων και η οποία αναπόφευκτα συγκεντρώνει το ενδιαφέρον νομικών, ακτιβιστών, νομικών ακτιβιστών, φιλοζωικών οργανώσεων και ζώων.

Συγκεκριμένα η αμερικανική κυβέρνηση διατείνεται πως η απεικόνιση σκηνών κακομεταχείρισης ζώων δεν εμπίπτει στην σφαίρα προστασίας της πρώτης τροπολογίας τους Αμερικανικού Συντάγματος (ελευθερία της έκφρασης). Με την άποψη αυτή διεφώνησε ένας κινηματογραφικός παραγωγός, ο οποίος συμπεριέλαβε σε ντοκιμαντέρ σκηνές από κυνομαχίες, μη παραλείποντας παράλληλα να καταδικάσει την τελούμενη κακοποίηση. Η καταδίκη αυτή δεν εμπόδισε βέβαια σκληροπυρηνικούς τύπου PETA να πέσουν για να τον φάνε. Και η συνέχεια δίδεται στα δικαστήρια.

Στο μυαλό πάντως ενός κουτάβου η κακοποίηση ζώων αποτελεί αποτρόπαιο φαινόμενο, το οποίο δεν χαρακτηρίζει τα ζώα. Φαινόμενο το οποίο αποδοκιμάζεται έντονα ακόμα και από τον Έλληνα ποινικό νομοθέτη. Οι πράξεις κακομεταχείρισης μπορεί να αποτελούν εξαιρετικά δυσάρεστη υπενθύμιση της σκοτεινής πλευράς ενός ανθρώπου κινούμενου από κατώτερα κίνητρα και να προσβάλουν πέρα από το αγαθό της ιδιοκτησίας και εκείνο της προσωπικότητας, όπως προβάλλεται επί ενός ζώου συντροφίας. Ως εκ τούτου ο αποτροπιασμός κατά την αναπαράσταση των πράξεων αυτών αποτελεί, αν μη τι άλλο, υγιή αντίδραση. Η απόπειρα όμως της εκάστοτε κυβέρνησης να ποινικοποιήσει όχι μόνο το φαινόμενο καθεαυτό αλλά και την απεικόνιση του αποτελεί μια πρακτική, η οποία σχετικοποιεί και περιορίζει υπέρμετρα την ελευθερία έκφρασης. Ενδιαφέρουσα στην γραμμή αυτή και η πρόσθετη παρέμβαση (amicus curiae) που άσκησε υπέρ του κυρίου Stevens το Cato Institute. Η απόφαση αναμένεται.

United States v. Stevens, Cato Legal Briefs

Αποχαιρετισμός

Lascia ch' io pianga mia cruda sorte, E che sospiri la libertà E che sospiri, e che sospiri la libertà Lascia ch' io pianga mia cruda sorte, E che sospiri la libertà Il duolo infranga queste ritorte de miei martiri sol per pietà de miei martiri sol per pietà Lascia ch' io pianga mia cruda sorte, E che sospiri la libertà E che sospiri, e che sospiri la libertà Lascia ch' io pianga mia cruda sorte, E che sospiri la libertá

Let me weep my cruel fate, And that I long for freedom! And that I long, and that I long for freedom! Let me weep my cruel fate, And that I long for freedom! May sorrow break these chains of my sufferings for pity's sake of my sufferings, for pity's sake. Let me weep my cruel fate, And that I long for freedom! And that I long, and that I long for freedom! Let me weep my cruel fate, And that I long for freedom!

Στον ξάδερφο που μετά από ένα μακρύ και δύσκολο αγώνα κατάφερε ν' αποδράσει από την φθαρτή του φυλακή.

Οι Γερμανοί Φιλελεύθεροι δείχνουν τον δρόμο

Η Φιλελεύθερη Συμμαχία σε ανακοίνωσή της χαιρετά το αποτέλεσμα των Γερμανικών εκλογών και την σημαντική νίκη που κατάφεραν οι Ελεύθεροι Δημοκράτες (FDP) αυξάνοντας την εκλογική τους απήχηση σε ένα ιστορικό 14,6% και σχηματίζοντας κυβέρνηση συνεργασίας με τo κεντροδεξιό κόμμα της καγκελαρίου Angela Merkel.

Την στιγμή που η Γερμανική οικονομία εξακολουθεί να δοκιμάζεται από τις επιπτώσεις μιας παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, μεγάλη μερίδα της κοινής γνώμης επιβραβεύει το αίτημα περιορισμού της κρατικής παρέμβασης στην αγορά, της μείωσης των φόρων και του σεβασμού του κράτους δικαίου. Ο παράλληλος εκλογικός καταποντισμός εκείνων των δυνάμεων που υπόσχονταν περισσότερο κράτος αποτελεί επικρότηση των πολιτικών διασφάλισης και αύξησης του πλούτου έναντι θολών υποσχέσεων αναδιανομής του.

Οι Γερμανοί Φιλελεύθεροι δείχνουν τον δρόμο εξόδου από την οικονομική κρίση και εμπνέουν αρθρώνοντας σαφή μεταρρυθμιστικό, φιλελεύθερο λόγο.

Η ώρα του κούταβου

Εκλογές δεν γίνονται μόνο στην Ελλάδα. Αυτή την Κυριακή η Γερμανία προσέρχεται στις κάλπες για να επιλέξει αν επιθυμεί λιγότερο ή περισσότερο κράτος και κατά πως φαίνεται για να επιβραβεύσει την αποτελεσματικότητα κεντροδεξιών και φιλελεύθερων επιλογών.

Οι Γερμανοί φιλελεύθεροι, με έναν χαρισματικό Guido Westerwelle επικεφαλής, διοργανώνουν μια επιτυχημένη προεκλογική εκστρατεία και κερδίζουν την εμπιστοσύνη πολιτών, οι οποίοι σε περίοδο κρίσης ενδιαφέρονται περισσότερο για την συνέχιση παραγωγής πλούτου παρά για αόριστες υποσχέσεις αναδιανομής του. Εξ ου και η επικείμενη πανωλεθρία των Σοσιαλδημοκρατών. Δυστυχώς όμως το εκλογικό αποτέλεσμα της Γερμανικής κάλπης και η πολιτική κουλτούρα που θα αποπνεύσει είναι μάλλον δύσκολο να συγκινήσουν έναν Ελληνικό λαό, ο οποίος αδιαμαρτύρητα ετοιμάζεται να επιλέξει ξαναζεσταμένες συνταγές δεκαετίας ογδόντα.

Το χαμένο ιδεολογικό στίγμα της ΟΝΝΕΔ

Στα πλαίσια της 74ης Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης ο πρωθυπουργός αναγνώρισε με χαρακτηριστική καθυστέρηση πως η αρχή "ό,τι νόμιμο και ηθικό" υπήρξε όχι μόνο εσφαλμένη σε επίπεδο τακτικής αλλά και επιζήμια επί της αρχής.

Πλέον είναι η σειρά του σοσιαλιστικού χώρου να αναζητήσει τα δομικά σφάλματα που ενέχει το αντίστοιχο "ό,τι συλλογικό και ηθικό", με το οποίο αβίαστα περιβάλλει εδώ και χρόνια τον προγραμματικό του λόγο. Η επί μακρόν ιδεολογική μονοκρατορία που απολαμβάνουν οδηγεί στην υπόθεση πως περιμένουν να πέσει δεύτερη φορά το τείχος, προτού αρχίσουν να προβληματίζονται μήπως είναι καθεαυτές οι ιδέες τους που χωλαίνουν και όχι το πείραμα.

Το τείχος αυτό ας το ρίξουμε εμείς: Ανεξαρτήτως εκλογικού αποτελέσματος ο ευρύτερος φιλελεύθερος χώρος οφείλει ιδεολογική ανασυγκρότηση, εξοντωτικό πολιτικό διάλογο και αντιπαράθεση επί των κλασικών αρχών του φιλελευθερισμού.

Βασική προϋπόθεση για να τελεσφορήσει κάτι τέτοιο; Ο μετασχηματισμός της ΟΝΝΕΔ από φυτώριο ληθαργικών κομματικών στελεχών σε φυτώριο ριζοσπαστικών και καινοτόμων ιδεών. Μια καλή αρχή προβληματισμού αποτελεί το πόνημα του Μάρκου Δραγούμη, Πορεία προς τον Φιλελευθερισμό, όπως αναδημοσιεύεται ψηφιακά από το ηλεκτρονικό περιοδικό e-rooster. Η πρόκληση για πρωτοπορία παραμένει ανοιχτή, σε μια χρονική συγκυρία πιο κρίσιμη από ποτέ.

Περαστικά και στους δύο

Η εισαγωγή της Υπουργού Εξωτερικών στο Ερρίκος Ντυνάν με συμπτώματα πνευμονίας ανησύχησε φίλους και συνεργάτες και πήγε πίσω έναν δύσκολο και απαιτητικό προεκλογικό αγώνα. Από εδώ δεν μπορώ παρά να της ευχηθώ γρήγορη ανάρρωση και καλή επάνοδο στις πολιτικές επάλξεις.

Δοθείσης της ευκαιρίας αισθανόμαι την ανάγκη να σταθώ αλληλέγγυος και να ευχηθώ περαστικά όχι μόνο σε ένα κυβερνητικό στέλεχος, αλλά και σε έναν φέρελπι πολιτικό της γενιάς μου, ο οποίος κατά την εκτέλεση της στρατιωτικής του θητείας στραμπούλιξε τον δεξιό του αστράγαλο. Ο Ανδρέας, του οποίου η κατάταξη πριν από έναν περίπου χρόνο είχε τύχει ιδιαίτερης προβολής, επέλεξε κόντρα στο ρεύμα των ημερών να υπηρετήσει την πατρίδα του από τη θέση του εφέδρου αξιωματικού Ειδικών Δυνάμεων. Τον θαυμασμό ακολούθησε η απογοήτευση, όταν ο Ανδρίκος τραυματίστηκε κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας και από τον περασμένο χειμώνα μέχρι σήμερα τυγχάνει ανανεούμενων 60μερων αναρρωτικών αδειών, αδυνατώντας κυριολεκτικά να πατήσει πόδι σε στρατόπεδο. Το καλοκαίρι αυτό θα ήταν ένα ατέλειωτο μαρτύριο για αυτόν και τους δικούς του. Υποθέτω πως αυτές τις στιγμές βρίσκεται σε κάποιο ιδιωτικό αναρρωτήριο κάνοντας φυσιοθεραπεία και παρακολουθώντας κατάκοιτος την επάνοδο των Παπανδρέου στην εξουσία.

Κρίμα για τις Ένοπλες Δυνάμεις, κρίμα και για τη δημόσια εικόνα του. Αν κάποιος αντιλαμβάνεται την τραγικότητα της κατάστασης καλείται να επιληφθεί. Εγώ ούτε δημοσιογράφος είμαι ούτε γιατρός για να βοηθήσω.

Δράση & Cigars

"H σύντομη κομματική μου εμπειρία υπήρξε τραυματική. Ο Στέφανος Μάνος ήταν φιλελεύθερος στην σκέψη αλλά αυταρχικός στην πράξη. Δεν άφηνε περιθώρια στην άλλη γνώμη. Όταν αποφάσισε να αναστείλει την λειτουργία του κόμματος, η πλειοψηφία της εκτελεστικής επιτροπής ήταν αντίθετη – οι περισσότεροι συντάχθηκαν με δική μου εναλλακτική πρόταση για συρρίκνωση και περιστολή δαπανών. Ωστόσο τελικά επεβλήθη η δική του άποψη, αποδεικνύοντας ότι τελικά οι «Ταύροι» ήταν ένα ακόμα προσωποπαγές κόμμα."

Τάδε έφη Νίκος Δήμου τον Φεβρουάριο του 2007, σε ένα άρθρο με το οποίο εξέθετε τις αντιλήψεις του περί φιλελεύθερου χώρου ενώ παράλληλα ασκούσε κριτική και σε ένα υπό διαμόρφωση grassroot πολιτικό σχήμα. Η αναφορά αυτή, με την οποία έκλεινε την παρέμβαση, ήταν διαπιστωτική της αδυναμίας ενός παλαίμαχου πολιτικού να σταθεί ως αξιόπιστη πολιτική σταθερά, παρά την όποια ειλικρίνεια και αποτελεσματικότητα τον χαρακτήριζαν.

Περίπου δύο χρόνια μετά ο Στέφανος Μάνος επιστρέφει να διεκδικήσει ξανά την ψήφο μιας κρίσιμης μάζας πολιτών επικαλούμενος την "κοινή λογική" και με προσπάθεια αποσιώπησης των φιλελεύθερων καταβολών του. Και ο άλλοτε επικριτής του αποφασίζει ανεξηγήτως να τον ακολουθήσει, αφήνοντας πολλούς να αναρωτιούνται για τους λόγους που τον οδήγησαν σε αναθεώρηση.

Η νεοπαγής Δράση δημιούργησε δυναμική και προσδοκίες, οι οποίες δυστυχώς δεν φάνηκαν να δικαιώνονται ούτε από το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών ούτε από τη μετέπειτα αντιπολιτευτική της πορεία. Με ισχνή έως ανύπαρκτη θερινή παρουσία και με εμφανή αμηχανία οι "Δράστες" οδηγήθηκαν σε εκλογικό αιφνιδιασμό, χωρίς συγκροτημένο πολιτικό πρόγραμμα και με αδυναμία συσπείρωσης της όποιας εκλογικής τους βάσης.

Μια πρώτη δικαιολογία της διοικούσας επιτροπής θα ήταν η επικείμενη σύγκλιση καταστατικού συνεδρίου, το οποίο και θα ξεκαθάριζε τους στόχους και την πορεία τους. Το πρόβλημα όμως είναι μάλλον εγγενές και ανευρίσκεται στην προεπισημανθείσα αιτία: την υπερπροβολή του ενός ανδρός. Εκείνου ο οποίος με τις συνεχείς μετακινήσεις και παλινδρομήσεις του εξέθεσε κάποτε μερίδα συμπολιτών του και έθεσε εαυτόν εκτός πολιτικού παιχνιδιού. Οι εσωτερικές ισορροπίες μπορεί να παραμένουν άγνωστες στον πιθανό ψηφοδότη, αυτό όμως που εισπράττεται είναι η για ακόμη μία φορά προβολή της αναγνωρισιμότητας ενός επαγγελματία πολιτικού εις βάρος της αναγνώρισης νεώτερων στελεχών, με όρεξη, όραμα και δυνάμεις. Η τοποθέτηση του Στέφανου Μάνου ως επικεφαλής του Ευρωψηφοδελτίου και η συνεχής παρουσία του προσώπου του δίπλα από το έμβλημα ενός κόμματος το οποίο επιθυμεί να αντιμετωπίζεται ως κόμμα καινοτόμων προτάσεων, μάλλον που απομακρύνει παρά προσελκύει. Αν αυτή η τάση δεν αναστραφεί με το παρόν προεκλογικό εγχείρημα και αν ο εν λόγω πολιτικός εξακολουθήσει να γαντζώνεται από την εντύπωση του αναντικατάστατου για τον χώρο, τότε είναι εξαιρετικά πιθανό να καταλήξουμε και πάλι στην παλιά, γνωστή αμερικάνικη φράση: nice try, but no cigar.

Addendum: Το γραφείο τύπου ανακοίνωσε πως η Δράση δεν λαμβάνει μέρος στις εκλογές καθώς "δεν αισθάνεται έτοιμη". Θα προτιμήσω αντί δηκτικών σχολίων να σεβαστώ την αδυναμία τους. Όλοι κρινόμαστε από τις πράξεις και τις παραλείψεις μας.

Ψηφίζουν οι κούταβοι;

Επειδή γνωρίζω πως σας έχει φάει η περιέργεια ορισμένους, προτίθεμαι να σας αποκαλύψω τι δεν θα ψήφιζα στις ερχόμενες εθνικές εκλογές. Αν επέτρεπαν λοιπόν την ψήφο στους κούταβους, η πατούσα μου δεν θα είχε την παραμικρή πιθανότητα πλέον να φτάσει το ψηφοδέλτιο της Φιλελεύθερης Συμμαχίας. Ο λόγος αυτή τη φορά δεν ήταν η απύθμενη πολιτική άβυσσος που μας χωρίζει ...not, αλλά η απόφαση που έλαβαν να απέχουν των εθνικών εκλογών, περιορίζοντας ακόμα περισσότερο τις ούτως ή άλλως περιορισμένες επιλογές μελών, φίλων και συνοδοιπόρων του καπιταλισμού.

Για τους μη παροικούντες των Αμπελοκήπων η ΦιΣ αποτελεί μια σχετικά πρόσφατη στάση πολιτών, η οποία κινείται στο χώρο του κλασσικού φιλελευθερισμού και της οποίας οι θέσεις εδράζονται στο αίτημα για ευημερία και ελευθερία σε πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Λίγους μόλις μήνες μετά την ίδρυση της, η ΦιΣ κατόρθωσε πανελλαδική κάθοδο στις κοινοβουλευτικές εκλογές του 2007 αποσπώντας 7.500 ψήφους. Η εκλογική απήχηση ενός καθαρόαιμου φιλελεύθερου κόμματος μπορεί να υπήρξε περιορισμένη συγκριτικά με αυτή συγγενών Ευρωπαϊκών κομμάτων, ζητούμενο όμως δεν υπήρξε τόσο η επίτευξη πολυσυλλεκτικότητας, όσο η επανένταξη του φιλελευθερισμού στην πολιτική σκηνή του τόπου και η προσπάθεια ευδοκίμησης της φιλελεύθερης σκέψης σε ορίζοντα μακρύτερο μιας κοινοβουλευτικής θητείας.

Ως κόμμα πολιτών στερούμενο κρατικής χρηματοδότησης και μεγάλων ιδιωτών χορηγών, η Φιλελεύθερη Συμμαχία εξέδωσε ανακοίνωση σύμφωνα με την οποία δηλώνει την αδυναμία της να σηκώσει οικονομικά μια δεύτερη εκλογική αναμέτρηση σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Παραμένει όμως ελπίδα κάθε ελεύθερα σκεπτόμενου πολίτη (εντάξει, εγώ είμαι αυτός) πως η ΦιΣ θα εξακολουθήσει τη δράση της και μετά τις εκλογές, μαχόμενη με μεγαλύτερο σθένος, συνέπεια και μετριοπάθεια για ελεύθερη οικονομία, ατομικά δικαιώματα και ανοιχτή κοινωνία.

Θέλω να πιστεύω πως η επιλογή αποχής δεν αποτελεί επιθανάτιο ρόγχο, αλλά ανάσα ζωής και παράλληλα μοναδική ευκαιρία επαναστοχοθέτησης και έναρξης μιας μακράς και δύσβατης πορείας προς τον φιλελευθερισμό.

"Η Ελλάδα δεν μπορεί να περιμένει"

Δεν μπορεί να περιμένει με επιπτώσεις πολλές φορές δυσάρεστες, που φέρνουν σε αμηχανία τόσο την ίδια όσο και τους γύρω της. Ευτυχώς μια λύση έρχεται να την αγκαλιάσει ζεστά, να την κάνει να νιώσει καθαρή και ασφαλής, στην στοργική αγκάλη του προέδρου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς.

Inglourious Moovie

Ο Quentin Tarantino μας έχει προσφέρει κινηματογραφικά αριστουργήματα όπως το Pulp Fiction και το Kill Bill. Την ημέρα όμως που επιχείρησε να μεταφέρει τη φιλοσοφία του στην Ευρώπη, η μπάλα χάθηκε για τα καλά.

Η ταινία με τον ανορθόγραφο τίτλο εκτυλίσσεται στην κατεχόμενη Γαλλία του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και αφηγείται την ιστορία μιας επίλεκτης ομάδας αμερικανοεβραίων, των Inglourious Basterds, οι οποίοι εκδικούνται βασανίζοντας, παραμορφώνοντας, σκοτώνοντας και παίρνοντας το scalp Γερμανών στρατιωτών. Πρόκειται για μία σχηματική φαντασίωση εκδίκησης, η οποία δυστυχώς βρήκε σημαντική στήριξη από το Γερμανικό Υπουργείο Πολιτισμού και τη Γερμανική κινηματογραφική βιομηχανία.

Η παρουσίαση Εβραίων ως εκδικητών και όχι θυμάτων από τον Tarantino μπορεί να αποτελεί φαινομενικά ευφυές εύρημα σε μία ταινία βίας και αίματος. Σε μια δεύτερη όμως ανάγνωση είναι ένα εύρημα που αναπαράγει ιστορικές στρεβλώσεις και ρατσιστικά κατάλοιπα.

Πρώτα από όλα δίνεται βάση στην προκατάληψη πως η εκδίκηση αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα του ιουδαϊκού πολιτισμού. Μια προκατάληψη η οποία χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον από τη ναζιστική προπαγάνδα και εξακολουθεί σήμερα να χρησιμοποιείται από εκείνους που ονειρεύονται το τέλος του κράτους του Ισραήλ. Αντιθέτως το ιουδαϊκό lex talionis (οφθαλμός αντί οφθαλμού) μπορεί να αναφέρεται στην αποκατάσταση του αισθήματος δικαίου, στην προληπτική λειτουργία της ποινής, ποτέ όμως στην αποζημιωτική ικανοποίηση του θύματος μέσω μιας πράξης εκδίκησης. Στο Λευιτικό 19:17 - 19:18 συναντούμε μάλιστα πως:

"Δεν θέλεις μισήσει τον αδελφόν σου εν τη καρδία σου• θέλεις ελέγξει παρρησία τον πλησίον σου και δεν θέλεις υποφέρει αμαρτίαν επ' αυτόν. Δεν θέλεις εκδικείσθαι ουδέ θέλεις μνησικακεί κατά των υιών του λαού σου• αλλά θέλεις αγαπά τον πλησίον σου ως σεαυτόν."

Και πραγματικά, η μοναδική περίπτωση καταδίκης και εκτέλεσης Γερμανού από το κράτος του Ισραήλ ήταν αυτή του πρωτεργάτη του Ολοκαυτώματος Adolf Eichman, γεγονός το οποίο συνάντησε τη διαμαρτυρία επιφανών επιζησάντων του Ολοκαυτώματος. Ο ιουδαϊκός πολιτισμός, ως δυτικός, εδράζεται στην συστημική απονομή δικαιοσύνης και όχι στην αυτοδικία. Αυτό που επιχειρεί να περάσει η ταινία όμως βρίσκεται στον αντίποδα. Το γεγονός πως τα περισσότερα θύματα δεν είναι μέλη του ναζιστικού κόμματος, αλλά κληρωτοί της Wehrmacht είναι εν γνώσει τόσο του Tarantino όσο και των σαδιστών πρωταγωνιστών του. Γεγονός που καθόλου δεν φαίνεται να τους προβληματίζει, καθώς αντιμετωπίζουν τον Γερμανικό λαό συλλήβδην ως "the nazis", ως κτήνη τα οποία μετά τον πόλεμο θα βγάλουν την στολή και γι' αυτό πρέπει να σημαδευτούν στο πρόσωπο με τον αγκυλωτό σταυρό. Για τους πρωταγωνιστές δεν έχει σημασία πως θα ξεκληριστεί ένας ολόκληρος κινηματογράφος και ως εκ τούτου μια βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας παρουσιάζεται ως μέσο που αγιάζεται από τον σκοπό. Και μια τέτοια λογική συλλογικής τιμωρίας δεν μπορεί παρά να ενταχθεί στην ίδια οικογένεια εγκληματικών πράξεων κατά της ανθρωπότητας όπως το Ολοκαύτωμα, τα γκούλαγκ και οι βομβαρδισμοί της Δρέσδης και του Τόκυο.

Αν ο Göbbels ζούσε σήμερα θα έτρεχε πρώτος στις Κάννες να σφίξει το χέρι του σκηνοθέτη. Είναι απολαυστικό για έναν μισάνθρωπο να παρακολουθεί ανεστραμμένη προπαγάνδα. Πόσο μάλλον όταν αυτή ανεβαίνει στη μεγάλη οθόνη ως ένα ακόμη απολαυστικό spaghetti western.

Φωτιές και Συναισθηματική Ισορροπία

Η Ελληνική Διπολική Οργάνωση αποτελεί την πρώτη και μοναδική οργάνωση για Διπολικούς ασθενείς (Μανιοκατάθλιψη) στην Ελλάδα. Με σκοπό την ενδυνάμωση του διπολικού ασθενή και την προαγωγή της διπολικής υγείας μέσα από προγράμματα στήριξης, ενημέρωσης και υπεράσπισης, η ΕΔΟ έχει αναλάβει το δύσκολο έργο διεκδίκησης των δικαιωμάτων και αποστιγματισμού των ατόμων με διπολικότητα σε ένα περιβάλλον χαρακτηριζόμενο από άγνοια και προκατάληψη.

Ενόψει των θερινών πυρκαγιών η ΕΔΟ απέστειλε ανακοίνωση στα μέλη της αντίστοιχης ομάδας του facebook, την οποία και θεωρώ κρίσιμο να διαβάσει ο μέγιστος αριθμός αποδεκτών:

Ελπίζω να είστε όλοι καλά και μακριά σωματικά και ψυχικά από τα τραγικά συμβάντα με τις φωτιές. Είναι άσχημα και λυπητερά αυτά που κάνουμε στη χώρα μας και αυτά που βιώνουν οι συμπολίτες μας. Δυστυχώς όμως αυτές είναι και περίοδοι που οι όποιες συναισθηματικές εμπλοκές ή η όποια συνεχιζόμενη συναισθηματική ενασχόληση αυξάνουν το κίνδυνο για κρίσεις και υποτροπές, ειδικά σε διπολικούς ανθρώπους όπου έχουν και ένα αυξημένο βαθμό συναισθηματικής ευαισθησίας.

Δεν μου αρέσει να δίνω τις όποιες οδηγίες γιατί και η όλη έννοια της αυτοβοήθειας που στηρίζει και προωθεί η ΕΔΟ σημαίνει ότι ο καθένας ξέρει καλύτερα για τον εαυτό του, αλλά σε γενικές γραμμές αυτό που θα πρότεινα θα ήταν να μην αλλάξετε την όποια ρουτίνα σας, να προσέχετε τον ύπνο σας και να μην εμπλακείτε στον τηλεοπτικό βομβαρδισμό ειδήσεων όσο και δελεαστικός και εάν είναι. Η δουλειά τους είναι να κάνουν "ενημέρωση" και να κρατάνε σε υψηλά επίπεδα την τηλεαθέαση τους αλλά όχι απαραίτητα να προσέχουν την συναισθηματική μας υγεία. Αυτά θέλω να νομίζω ότι είναι χρήσιμα για όλους μας, όχι μόνο για όσους έχουν τη διάγνωση της διπολικής - γιατί ως ένα βαθμό όλοι μας "διπολίζουμε" και είμαστε επιρρεπείς στα ίδια ερεθίσματα και καταστάσεις.

Να είστε όλοι καλά όπως και να έχει. Πάνω από όλα σημασία έχουν οι ανθρώπινες ζωές και η υγεία μας. Πολλές φορές μία παραπάνω πρόληψη και προφύλαξη για τη διατήρηση της συναισθηματικής ισορροπίας είναι μεγάλος σύμμαχος και βοηθός σε πολλές δύσκολες καταστάσεις - δίνει μία προοπτική που δεν την έχουν απαραίτητα όλοι οι άνθρωποι.

Καλή τύχη και κουράγιο σε όσους έχουν άμεση εμπλοκή με τις φωτιές.

Γιάννης Μάλλιαρης
Ιδρυτής & Πρόεδρος της ΕΔΟ

Ελληνική Διπολική Οργάνωση (ΕΔΟ): Μη Κυβερνητική Οργάνωση για Διπολικούς Ασθενείς (μανιοκατάθλιψη) και Συναφείς Διαταραχές

Η ώρα του κούταβου

Στα τέλη του δέκατου όγδοου αιώνα η Εταιρία Ανατολικών Ινδιών αντιμετώπιζε οξύ οικονομικό πρόβλημα. Το Κοινοβούλιο της Μεγάλης Βρετανίας στην προσπάθεια του να την στηρίξει και παράλληλα να πατάξει το λαθρεμπόριο τσαγιού ψήφισε την Tea Act. Επρόκειτο για ένα νόμο ο οποίος επέτρεπε στην Εταιρία να παρακάμπτει τους μεσάζοντες του μητροπολιτικού κέντρου και να εισάγει τσάι απευθείας στις αποικίες με δικαίωμα παρακράτησης ποσοστού επί ενός παραφουσκωμένου φόρου.

Οι Αμερικάνοι έποικοι μη διαθέτοντας εκπροσώπηση στο νομοθετικό σώμα (taxation without representation) αισθάνθηκαν αδικημένοι από το νόμο εκείνο και αντέδρασαν στην εξέλιξη. Η άρνηση τους να αγοράσουν το εισαγόμενο τσάι τους έφερε σε τροχιά σύγκρουσης με μία Βρετανική διοίκηση, η οποία αρνείτο να επιστρέψει τα φορτία στις Ανατολικές Ινδίες απούλητα. Η αντιπαράθεση αυτή κορυφώθηκε με το Boston Tea Party, γεγονός σταθμό στην πορεία της Αμερικανικής Επανάστασης.

Τον Δεκέμβρη του 1773 έμποροι της Βοστώνης υπό τους Samuel Adams και Paul Revere μεταμφιέστηκαν σε Ινδιάνους Μόχωκ, ανέβηκαν στα καράβια που μετέφεραν τσάι και κατέστρεψαν τριακόσια δέματα πετώντας τα στο λιμάνι. Η πράξη αυτή είχε μεγάλο αντίκτυπο στο Βρετανικό Κοινοβούλιο, το οποίο ριζοσπαστικοποιήθηκε και με τους επαχθείς δασμούς που στη συνέχεια επέβαλε κατόρθωσε σταδιακά να ενώσει τους εποίκους σε έναν αγώνα για οικονομική και πολιτική ανεξαρτησία.

Τον αγώνα αυτό περιγράφει ένα κινούμενο σχέδιο του 1975, το No More Kings, αυτοτελές επεισόδιο της εκπαιδευτικής σειράς Schoolhouse Rock! του ABC. Το επεισόδιο αντιμετώπισε μια πράξη αντίστασης αρκετά ανάλαφρα και μανιχαϊστικά, δίνοντας βάση περισσότερο στην διάπλαση της εθνικής συνείδησης του Αμερικάνου μπόμπιρα παρά στην ιστορική ακρίβεια. Ιδανικά δηλαδή για την πρωινή παιδική ζώνη του ABC. Αυτό που το καθιστά επίκαιρο σήμερα είναι η πρόσφατη αναβίωση των Tea Parties από αναστατωμένους με την πολιτική Obama ρεπουμπλικάνους. Το μόνο που τους μένει είναι ένα ινδιάνικο κοστούμι, για να δούμε την ιστορία να επαναλαμβάνεται ως φάρσα.

Υπέρ της ελευθερίας διαθέσεως μοσχευμάτων

Δεκάδες είναι κάθε χρόνο στη χώρα μας οι άνθρωποι που πεθαίνουν περιμένοντας για τη μεταμόσχευση υγιούς νεφρού, ενώ εκατοντάδες είναι εκείνοι που επισκέπτονται σε τακτική βάση κέντρα αιμοκάθαρσης. Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο έρχεται να ρυθμίσει τις προϋποθέσεις και την διαδικασία μεταμόσχευσης οργάνων με διάθεση προστασίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, επιφέροντας όμως επιπτώσεις δυσανάλογα επαχθείς για την υγεία των άμεσα ενδιαφερομένων.

Το φαινόμενο δεν είναι αποκλειστικά Ελληνικό. Οι ανά τον κόσμο περιορισμοί στην ελεύθερη διάθεση οργάνων ακολουθούν μια αντίληψη προστατευτική του κρατούντος ηθικού κώδικα, η οποία όμως παράλληλα προσβάλλει και το δικαίωμα χιλιάδων ανθρώπων σε μία καλύτερη ζωή. Η αντίληψη αυτή εδράζει στην παραδοχή πως η πολιτεία δικαιούται και οφείλει να υπαγορεύσει στο άτομο την πλέον ενδεδειγμένη χρήση του σώματος του. Παραβιάζοντας το καθολικό και απόλυτο δικαίωμα αυτοκαθορισμού, ο νομοθέτης παρεμβάινει στην ατομική μας ελευθερία για να κολάσει αυτοβλαπτικές, επικίνδυνες ή και ηθικά συγκρουσιακές πράξεις αυτοδιάθεσης όπως η πορνεία, η τοξίκωση και η διάθεση ζωτικών οργάνων.

Εν προκειμένω ο νόμος περί μεταμοσχεύσεων ορίζει πως η αφαίρεση ιστών και οργάνων από ζώντα δότη επιτρέπεται περιοριστικά στην περίπτωση μεταμόσχευσης σε σύζυγο ή σε συγγενή δευτέρου βαθμού (Άρθρο 10 παρ.2). Ως εκ τούτου αποκλείονται λήπτες ευρισκόμενοι σε συναισθηματικό σύνδεσμό με το δότη ή και άτομα του ευρύτερου οικογενειακού και κοινωνικού του περίγυρου. Σε περίπτωση αφαίρεσης οργάνου από θανόντα ο περιορισμός τρέπεται σε απόλυτο, καθώς απαγορεύεται κάθε δωρεά αιτία θανάτου ad personam (Άρθρο 14). Υπόψη δεν λαμβάνεται καν πιθανή υπόδειξη του δότη και ακολουθείται σειρά προτεραιότητας βάσει καταλόγου αναμονής, του οποίου το απόρρητο αφήνει δικαιολογημένα περιθώρια καχυποψίας. Η "πρόνοια" αυτή περιορίζει υπέρμετρα το δικαίωμα αυτοδιάθεσης και δυστυχώς έχει σταθεί ήδη αιτία καταφανώς άδικων καταστάσεων.

Σκοπός του νομοθέτη υπήρξε προφανώς η αποτροπή παροχής οργανικών ιστών με κίνητρα διάφορα των αλτρουϊστικών. Κατά πόσο όμως η αντίληψη αυτή είναι αν όχι δίκαιη, τουλάχιστον αποτελεσματική; Οι αυξούμενες λίστες αναμονής τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς μπορούν να μας δώσουν μια πρώτη απάντηση. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί πως μοναδική εξαίρεση παγκοσμίως αποτελεί το θεοκρατικό Ιράν, στο οποίο επιτρέπεται η ελεύθερη διάθεση οργάνων. Για να δοκιμάσουμε επομένως τους λόγους για τους οποίους ο υπόλοιπος κόσμος διαφοροποιείται από το Ιράν, καλό θα ήταν να εξετάσουμε δύο βασικά επιχειρήματα υπέρ της απαγόρευσης.

Μια πρώτη αντίληψη θέλει την εμπορία οργάνων να συνδέεται με αδιαφανείς πράξεις βίας και εξαπάτησης. Συναντάται πράγματι το εμπόριο οργάνων να σχετίζεται με εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και να αποτελεί μέρος της δράσης κυκλωμάτων διεθνούς εγκλήματος. Ακριβώς όπως και το εμπόριο ναρκωτικών. Η νόμιμη όμως και αυστηρά ελεγχόμενη πώληση ενός νεφρού δεν συνεπάγεται και τη νομιμοποίηση αφαίρεσης του χωρίς προηγούμενη ρητή συγκατάθεση του δότη. Αντίθετα, η διενέργεια μεταμοσχεύσεων εντός αυστηρού ρυθμιστικού πλαισίου είναι πλέον πιθανό να περιορίσει τη μαύρη αγορά και τους κινδύνους που αυτή εγκυμονεί. Ταυτόχρονα ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας σε ρόλο αγοραστή δύναται να διασφαλίζει την αρχή της ισότιμης πρόσβασης στις υπηρεσίες μεταμόσχευσης, καταρρίπτοντας το ενδεχόμενο αποκλεισμού φτωχότερων υποψηφίων ληπτών.

Το δεύτερο βασικό επιχείρημα άπτεται της προστασίας των οικονομικά ασθενέστερων από την εμπορευματοποίηση του σώματος τους. Το κράτος έρχεται να απατρέψει τον πολίτη από μία βλάβη τεκμαίροντας πως αυτός αδυνατεί να εκτιμήσει ορθά τα κίνητρα και τις επιπτώσεις των ενεργειών του. Με την ίδια λογική θα έπρεπε να αποκλείσουμε τους ανθρώπους αυτούς και από ένα πλήθος επικίνδυνων, βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων, στα οποία "απερίσκεπτα" εκμισθώνουν και φθείρουν το σώμα τους με κίνητρο το κέρδος. Όχι μόνο δεν τους αποκλείουμε όμως από αυτά, αλλά πολλές φορές απαιτούμε να διακινδυνεύσουν ενεργώντας στα πλαίσια των καθηκόντων τους. Με δεδομένο λοιπόν πως η αφαίρεση ενός νεφρού δεν επιφέρει σοβαρά προβλήματα υγείας ούτε και συντέμνει το μέσο όρο ζωής, τι μένει ως λόγος απαγόρευσης της ελεύθερης διάθεσης οργάνων; Η πράξη παροχής ενός νεφρού επιφέρει διττό όφελος, μη δυνάμενο να ορισθεί με αποκλειστικά οικονομικά κριτήρια, καθώς πέρα από τη βελτίωση της οικονομικής επιφάνειας ενός ανθρώπου εξασφαλίζεται και το ανεπίδεκτο εκτίμησης αγαθό της ζωής.

Ο νόμος ήδη αναγνωρίζει την ελεύθερη διάθεση οργανικών ιστών σε περιπτώσεις όπως η γαλουχία παλιότερα και η αιμοδοσία ή η κατάθεση σε τράπεζες σπέρματος και ωαρίων σήμερα, χωρίς αυτή να συνάγεται κάποια προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Υπό το φως των εξελίξεων στους τομείς της βιολογίας και της ιατρικής θα ήταν ίσως σκόπιμο να επανεξετάσουμε το ενδεχόμενο τροποποίησης της νομοθεσίας και αναγνώρισης ενός sui generis απόλυτου και ακατάσχετου δικαιώματος επί των ζωτικών μας οργάνων.

Μέσα σε ένα γενικότερο πνεύμα σεβασμού του ευαίσθητου και οριακού χαρακτήρα των μεταμοσχεύσεων το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης αναπτύσσει ήδη δράσεις στην κατεύθυνση ευαισθητοποίησης των πολιτών αφενός και βελτίωσης των υπαρχουσών υπηρεσιών αφετέρου. Και είναι ατυχές που η προσπάθεια αυτή σκοντάφτει σε μία στρεβλή αντιμετώπιση τόσο του ανθρωπίνου σώματος όσο και των διατομικών σχέσεων. Το αγαθό της υγείας είναι εξαιρετικά κρίσιμο για να εγκλωβίζεται σε μια ανέξοδη λογική ηθικολογίας.