Η ώρα του κούταβου

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έριξαν τα ιδρυτικά τους θεμέλια στον φιλελεύθερο διαφωτισμό του 18ου αιώνα, όπως αυτός εκφράστηκε στα founding documents, δείχνοντας έτσι ένα λαμπρό καινούριο δρόμο προς την ελευθερία. Αυτό όμως δεν απέτρεψε τη χώρα από αρκετά πισωγυρίσματα, από την περίοδο του εμφυλίου μέχρι σήμερα.

Υπήρξαν πράγματι ορισμένες περίοδοι της αμερικανικής ιστορίας, κατά τις οποίες θεμελιώδεις αρχές όπως η προ του νόμου ισότητα, η ατομική ελευθερία (writ of habeas corpus) και το τεκμήριο αθωότητας καταπατήθηκαν από την ομοσπονδιακή εξουσία, χωρίς μάλιστα να συναντήσουν κάποια αξιόλογη αντίδραση.

Μια τέτοια περίπτωση ήταν και η αντιμετώπιση που το αμερικανικό κράτος επεφύλαξε στους ιαπωνικής καταγωγής πολίτες του κατά την διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Αρχίζοντας από την προπαγάνδιση του εσωτερικού εχθρού, η κεντρική κυβέρνηση πέτυχε να περάσει την ρατσιστική εικόνα ενός Iάπωνα με τυφλή υποταγή στην (ιμπεριαλιστική) χώρα καταγωγής του. Το όλο εγχείρημα κατέληξε στην υποχρεωτική μετεγκατάσταση και εγκλεισμό περί των 120.000 πολιτών σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, των οποίων παρεμπιπτόντως την αποκλειστικότητα ουδέποτε διεκδίκησαν οι εθνικοσοσιαλιστές Γερμανοί.

Το σημερινό cartoon, τιτλοφορούμενο "Japoteurs", αντικατοπτρίζει την ατμόσφαιρα εκείνης ακριβώς της εποχής. Ήρωας εδώ ο Superman, ο οποίος κατορθώνει να επανακαταλάβει ένα γιγαντιαίο βομβαρδιστικό που πράκτορες κλέβουν και επιχειρούν να στρέψουν εναντίον της Αμερικής. Το έργο ανέβηκε στους κινηματογράφους τον Σεπτέμβρη 1942 από την Paramaount Pictures, επενδύοντας με ήχο και εικόνα ένα κλίμα πολεμικής υστερίας και ρατσιστικής προκατάληψης με ρίζες αιώνων.

Σήμερα το Hollywood εμφανίζεται αρκετά πιο προσεκτικό στην κατάδειξη των εξωτερικών και εσωτερικών εχθρών, χωρίς όμως να έχει εγκαταλείψει την στοχοποίηση συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων. Και χωρίς προ πάντων να έχει απαξιώσει σύγχρονα κολαστήρια, τα οποία υπονομεύουν και καταρρακώνουν το αμερικανικό κύρος παγκοσμίως.

Όταν οι Πάνθηρες τα έβαλαν με τους Γαϊδάρους

Ανακάλυψα τους Streetpanthers πρώτη φορά διαβάζοντας το μπλόγκι ενός ιμπεριαλιστή νεοφιλελεύθερου, ο οποίος τότε μας παρουσίαζε τον Γάιδαρο του μηνός Ιουλίου. Έκτοτε λησμόνησα την ύπαρξη και τη δράση τους, καθώς η διαβίωση σε πόλη του εξωτερικού μου απέκρυπτε το μέγεθος του προβλήματος.

Πλέον έχω επιστρέψει Ελλάδα και ομολογώ πως αν ένα πράγμα με δυσκολεύει στην επαναπροσαρμογή, αυτό είναι η συμπεριφορά του Έλληνα οδηγού. Χθες μάλιστα ήρθα για πρώτη φορά αντιμέτωπος με μία οδηγό, η οποία σε ώρα αιχμής στάθμευσε το ΙΧ της σε σηματοδοτημένη θέση για ΑΜΕΑ. Ο σύντομος διάλογος που ακολούθησε μου έδωσε να καταλάβω από τη μια πως η κατάσταση είναι όντως τραγική, από την άλλη όμως παράλληλα πως πέρα από την αγανάκτηση οφείλουμε και να ενεργήσουμε προς την σωστή κατεύθυνση. Και τότε ήταν που ξαναθυμήθηκα εκείνη την ομάδα πολιτών.

ΤΙ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ STREETPANTHERS

Οι Streetpanthers επιδιώκουν να επισημάνουν την παραβατική και κοινωνικά απερίσκεπτη συμπεριφορά ορισμένων οδηγών, ελπίζοντας πως οι δεύτεροι δεν θα την επαναλάβουν μελλοντικά. Δεν πρόκειται ούτε για βανδάλους ούτε για ακτιβιστές της ντουντούκας και της δεκάρας. Σεβόμενοι την ατομική ιδιοκτησία των παραβατών, επικολλούν ένα εύκολα αφαιρούμενο αυτοκόλλητο στο τζάμι εκείνου του αυτοκινήτου που έχει παρκάρει όχι απλά παράνομα, αλλά με τρόπο που να εμποδίζει την κυκλοφορία συμπολιτών με κινησιακά προβλήματα. Με τον τρόπο αυτό επισημαίνουν ένα ζήτημα προσωπικής και κοινωνικής ευθύνης, φιλοδοξώντας να αναπτύξουν μία αστική κουλτούρα, η οποία έως σήμερα λάμπει δια της απουσίας της.

ΚΑΙ ΤΙ ΚΑΝΕΙ Ο CANIS

Ο Canis αποφάσισε να θέσει υπό την προστασία του μία θέση στάθμευσης για ΑΜΕΑ, η οποία και βρίσκεται πάνω στο καθημερινό του δρομολόγιο. Η εναπόθεση ενός φυλλαδίου δεν κοστίζει ούτε σε χρόνο ούτε σε σάλιο, ενώ ο φίλος οδηγός που ενδέχεται να φέρει σοβαρές αντιρρήσεις θα προσκαλείται για έναν πρωινό καφέ γνωριμίας με τον εισαγγελέα υπηρεσίας, λίγα μόλις μέτρα παρακάτω.

Η στάση αυτή φαντάζει βέβαια ασήμαντη μπροστά στο σημερινό χάος που επικρατεί, δεν αποκλείεται όμως να βρει όλο και μεγαλύτερη ανταπόκριση. Δεν με πειράζει τόσο που πολλοί συμπολίτες μου παρκάρουν όπου τους βολέψει. Με ενοχλεί περισσότερο ο φόβος πως αν “προσαρμοστώ” στην ελληνική πραγματικότητα θα καταλήξω κι εγώ μια μέρα ν’ αφήνω το SUV μου στη θέση ενός ανθρώπου ανίκανου να περπατήσει. Και αυτός είναι ένας φόβος που με παραλύει.

Διεκδικώντας το χώρο που μας ανήκει

"Οι streetpanthers ξεκινήσαμε από τη Θεσσαλονίκη στα τέλη του 2006 αλλά επεκταθήκαμε γρήγορα σε πολλά αστικά κέντρα. Κοινή διαπίστωση όλων μας ήταν ότι η ζωή των πεζών στην πόλη είχε φτάσει στο απροχώρητο. Έτσι, αποφασίσαμε "με πόνο καρδιάς" ότι:

• Δεν αρκούσε να τσατιζόμαστε βλέποντας τους παράνομα παρκαρισμένους πάνω σε πεζοδρόμια, διαβάσεις και πεζόδρομους.

• Δεν αρκούσε να φοβόμαστε όταν μας κυνηγούσαν τα μηχανάκια ακόμα και πάνω στα πεζοδρόμια.

• Δεν αρκούσε να κοιτάζουμε ανήμποροι όταν αυτοκίνητα και μηχανές έκαναν σιγά-σιγά κατάληψη στο μοναδικό χώρο περιπάτου, το πλακόστρωτο της νέας παραλίας.

Δεν αρκούμασταν να περιμένουμε πότε η πολιτεία – το κράτος, ο δήμος, η αστυνομία – θα ξυπνούσαν. Καταλάβαμε πως με τα "θα-θα" θα φτάναμε να γεράσουμε και ακόμα θα περιμέναμε τα πράγματα να διορθωθούν. Έπρεπε να κάνουμε κάτι.

Ο ακτιβισμός έχει το κόστος του. Τίποτα δεν αλλάζει αν δεν συγκρουστούμε με τα κατεστημένα: τον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς μας (καβάλα πάν’ στην εκκλησιά, καβάλα περπατάνε), το βόλεμά μας (να κάνω εγώ τη δουλειά μου κι ας πάνε στο διά*** όλοι οι άλλοι), την αδιαφορία μας (εγώ θα σώσω τον κόσμο;)

Γι’ αυτό αναλάβαμε δράση. Τέρμα η ανοχή και τα παρακάλια. Όποιος δεν συμμορφώνεται, να πληρώνει το τίμημα επιτόπου. Μπορεί να ακούγεται σαν “να παίρνουμε το νόμο στα χέρια μας” αλλά επιτέλους κάποιος πρέπει να αντιδράσει. Και μην ξεχνάτε: οι παράνομοι έκαναν πρώτοι την αρχή!"

Εφετείο Ανατολικής Κρήτης

Την περασμένη Πέμπτη η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου εξέδωσε γνωμοδότηση - σταθμό στην πολύχρονη διεκδίκηση των κατοίκων της Ανατολικής Κρήτης για δημιουργία δεύτερης εφετειακής έδρας στο νησί. Με ψήφους 49 υπέρ και μόλις 7 κατά, έκανε δεκτή την εισήγηση του αντιπροέδρου του ΑΠ κ. Καλαμίδα , ο οποίος με θετική εισήγηση προέβαλε τρία βασικά επιχειρήματα: Τον αριθμό των αποφάσεων του Εφετείου Κρήτης που σε ποσοστό 54% αφορά σε υποθέσεις του Ηρακλείου και του Λασιθίου, την μεγάλη απόσταση του Εφετείου κυρίως από το Λασίθι και τέλος την ανάγκη αποσυμφόρησης του Εφετείου και την ταχύτερη απονομή της Δικαιοσύνης.

Η απόφαση αυτή, σε συνέχεια του συνόλου θετικών εισηγήσεων επιστημονικών επιτροπών του ΑΠ, αποδεσμεύει τεχνικά τον αρμόδιο υπουργό από το να σηκώσει το πολιτικό βάρος και των ωθεί στην επίλυση ενός χρονίζοντος και καθόλα σοβαρού προβλήματος στην απονομή δικαιοσύνης.

Ενδεικτικά, οι αποστάσεις που πρέπει να διανύσει ο πολίτης που επιθυμεί να προσφύγει σήμερα στο Εφετείο Χανίων είναι : Ηράκλειο (πόλη) – Χανιά, 300 χλμ. και Σητεία – Χανιά, 600 χλμ. και Ιεράπετρα – Χανιά, 488 χλμ. (μετ' επιστροφής), αντιστοίχως. Στο σύνολο της Επικράτειας δεν υπάρχει άλλο εφετείο,για το οποίο διάδικοι και μάρτυρές να καλούνται να διανύσουν τέτοιες αποστάσεις πληρώνοντας σε εργατοώρες, έξοδα δικηγόρων, βενζίνη, οδική ασφάλεια και ψυχική ταλαιπωρία. Και δυστυχώς δεν διαθέτουμε ούτε οδικό δίκτυο ούτε και διοικητική στελέχωση Γερμανίας για να παρηγορούμαστε με την υπάρχουσα κατάσταση.

Η ίδρυση δεύτερης έδρας Εφετείου στο νησί είναι ένα γνωστό αίτημα, το οποίο μέχρι σήμερα προσέκρουε σθεναρά στη νοοτροπία που εκλάμβανε ως δικαιολογημένη την εξυπηρέτηση του τοπικού συμφέροντος ανεξαρτήτως τιμήματος. Από εδώ σήμερα καλούμε τον Υπουργό Δικαιοσύνης κύριο Χατζηγάκη να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να εκδώσει άμεσα το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα. Επίσης καλούμε τον κόσμο της δυτικής Κρήτης σε κοινό αγώνα για την οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου μας, με μία ευρύτερη αντίληψη περί ενότητας και εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος. Είναι κρίμα να αναλώνονται δυνάμεις την στιγμή που υπάρχουν τόσα πολλά κοινά μέτωπα και τόσες ανοιχτές προκλήσεις.

Η ώρα του κούταβου

Ο πόλεμος ιδεών στα κινούμενα σχέδια δεν έπεσε μαζί με το σιδηρούν παραπέτασμα. Ο κύριος Fukuyama τα έκανε θάλασσα, ζήτησε συγγνώμη και όλοι μας εξακολουθούμε να είμαστε μία υπέροχη ατμόσφαιρα. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην παραγωγή κινουμένων σχεδίων εξακολουθούν βεβαίως να παίζουν τα αμερικάνικα studios παραγωγής, τα οποία όμως πλέον έχουν κατεβάσει στροφές και στρέφονται στην κριτική εγχώριων πολιτικών ρευμάτων και προσώπων. Πέρα από τα ανεπανάληπτα Family Guy και Southpark, στα οποία κάποια στιγμή ο κούταβος θα επανέλθει, ενδιαφέρον παρουσιάζει και μία λιγότερο γνωστή σειρά της Fox, το King of the Hill.

Στην σειρά αυτή παρουσιάζεται η καθημερινότητα μιας middle class οικογένειας σε μία ασήμαντη κωμόπολη του αμερικανικού Νότου (εξ ου και το Hill - ελληνιστί κορφοβούνι). Σε αντίθεση με τις δύο προαναφερθείσες σειρές, το King of the Hill έχει πρωταγωνιστές μέσους, everyday αμερικάνους και σατιρίζει εύστοχα πραγματικές καταστάσεις, χωρίς να τραβάει το σενάριο στα άκρα.

Το απόσπασμα από το σημερινό επεισόδιο ασχολείται με την αριστερή αμερικανική κουλτούρα. Παρά το ότι οι ΗΠΑ έχουν εσχάτως πάρει έντονη αριστερή κλίση και παρά την ανομοιομορφία του συγκεκριμένου χώρου, τα όσα εδώ παρουσιάζονται είναι πιστεύω ενδεικτικά της κακής σχέσης αυτών των ανθρώπων με την πολιτική οικονομία. Την κουλτούρα αυτή πρώτη φορά τη συνάντησα όταν αγόρασα το pulp περιοδικό Adbusters και έκτοτε παρατηρώ πως στα ελληνικά πανεπιστήμια συναντά κανείς κατά κόρον ταγαροφορούσες, εμφορούμενες από συναφείς επιχειρηματικές αντιλήψεις. Περιοριζόμαστε στο να τους ευχηθούμε περαστικά.

Το κόκκινο πουκάμισο

Αλληγορικό πολιτικό ανέκδοτο

Μια φορά ήταν ένα πειρατικό καράβι που κούρσευε την Καραϊβική. Και κάθε φορά που συναντούσε κάποια εμπορική γαλέρα, ο καπετάνιος του άρχιζε να δίνει εντολές φωνάζοντας: -“Εμπρός παλικάρια μου! Ορμήστε να τους πάρουμε και τα σώβρακα! Θα τους κάνουμε αλοιφή για τους κάλους και θα γεμίσει το αμπάρι μας κασέλες φλουριά και βαρέλια ρούμι ...Τζακ, φέρε μου το κόκκινο πουκάμισο.”

Κάθε φορά επαναλαμβανόταν το ίδιο σκηνικό. Ο μούτσος απ’ το κατάρτι φώναζε “καράβι στον ορίζοντα!” και ο καπετάνιος έβαζε τις φωνές: -“Γεμίστε τα κανόνια, σφίξτε τα παλαμάρια, θα τους φάμε! Τζακ, τρέχα φέρε μου το κόκκινο πουκάμισο”. Μια μέρα ο Τζακ, που έμενε με την απορία, τον ρώτησε τι ρόλο βαρούσε επιτέλους αυτό το κόκκινο πουκάμισο. Κι ο καπετάνιος απάντησε: Το φοράω λίγο πριν το ρεσάλτο, ουτωσώστε αν πληγωθώ στη μάχη, κανείς σας να μη δει το αίμα μου και φοβηθεί. Έτσι κερδίζουμε κάθε επίθεση κι έχουμε γίνει ο φόβος και ο τρόμος της Καραϊβικής.

Κάποιες μέρες μετά ακούγεται πάλι η φωνή απ’ το κατάρτι: “Η βρετανική αρμάδα στον ορίζοντα!”. Και ο καπετάνιος αρχίζει πάλι να τους εμψυχώνει: -“Εμπρός γεναίοι μου, θα τους βάλουμε τα δυο πόδια σ’ ένα παπούτσι, θα τους δείξουμε τι σημαίνει να είσαι πειρατής! Όλοι στις θέσεις σας ...και Τζακ, τρέχα φέρε μου το καφετί παντελονάκι”.

Ρότα ελευθερίας

"Σύνεση και ψυχραιμία" για την επικείμενη σύμβαση ελεύθερης συμβίωσης συνιστά ο μακαριότατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος, τονίζοντας πως η Εκκλησία δεν μπορεί να επιδιώξει τον με αναγκαστικούς τρόπους και αστυνομικά μέτρα έλεγχο της επιλογής ανθρώπων, που θέλουν να ρυθμίσουν με το δικό τους τρόπο τη ζωή τους.

Τα δείγματα γραφής που έχει ίσαμε τώρα δώσει ο εν λόγω πνευματικός ταγός είναι τόσο θετικά που παρατηρώ κόσμο, ως τώρα αρνητικά διακείμενο ή απλώς αδιάφορο, να παρατηρεί από κοντά και με ενδιαφέρον τη νέα αυτή πνευματική ρότα. Σε παντελή δε σύγχυση πρέπει να τελούν ορισμένοι υπερορθόδοξοι, ανθενωτικοί και παλαιοημερολογίτες, ενώ σίγουρα κάποιοι πολιτευτές θα έχουν χάσει τον ύπνο τους.

Στο προσκήνιο πλέον έρχεται ένας πνευματικός λόγος γεμάτος αυτοπεποίθηση και μετριοπάθεια, ο οποίος ίσως και να βρίσκεται εγγύτερα από ποτέ σε μία παραγνωρισμένη παράμετρο της χριστιανικής πίστης: αυτήν της ελευθερίας. Και από τους πρώτους που έγραψαν για το ειδικό βάρος της παραμέτρου αυτής υπήρξε ο Αδαμάντιος Κοραής. Χαρακτηριστικό είναι το μικρό αυτό απόσπασμα από την Αδελφική Διδασκαλία.

Το επιχείρημα της ελλειπούς ξυλείας

Απλά πράγματα. H προστασία του παγκόσμιου δασικού πλούτου επιτάσσει τη μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση οικοδομικών υλικών. Ένα διασκεδαστικό σκίτσο από την αμερικάνικη Christian Science Monitor.

Η ώρα του κούταβου

Ο έρωτας του  σοβιετικού καθεστώτος για τη μουσική jazz υπήρξε μεγάλος και ανομολόγητος. Το συγκεκριμένο κινούμενο σχέδιο, παραγωγής 1949, ανέβηκε από την Soyuzmultfilm και παρουσιάζει μία σκηνή από την κοινότητα πτηνών της ρώσικης στέπας, η οποία υποδέχεται μία κίσσα, άρτι αφιχθείσα από το εξωτερικό. Εκείνη ισχυρίζεται πως μπορεί να τραγουδήσει καλύτερα και προσκαλεί τα πουλάκια σε παράσταση. Η μουσική όμως που τραγουδά επί σκηνής τους είναι αφόρητη, σε βαθμό που εκείνα αρχικά γιουχάρουν, και κατόπιν  επιτίθενται ομαδικά στην κομίστρια της παρηκμασμένης μουσικής, απαλλοτριώνοντας τα τιμαλφή της.

Η αντιμετώπιση της μουσικής jazz από το σταλινικό καθεστώς χρήζει πράγματι επισταμένης μελέτης. Η ψυχολογία του καθεστώτος, από τον μεσοπόλεμο μέχρι και την κατάρρευση του παραπετάσματος, χαρακτηριζόταν από μία σχεδόν παθολογική εσωστρέφεια και εργαλείο στην υπηρεσία αυτής υπήρξε η κατασυκοφάντιση οποιουδήποτε καλλιτεχνικού ρεύματος προερχόμενου από το αντίπαλο δέος, την καπιταλιστικές και ως εκ τούτου παρηκμασμένες ΗΠΑ. Πέρα λοιπόν από τον πόλεμο που εξαπέλυσε η εθνικοσοσιαλοστική Γερμανία στο ρεύμα swing και τους φίλους της jazz, ακόμα ένα ολοκληρωτικό καθεστώς επεδίωξε τον εξαγκωνισμό μιας μορφής τέχνης. Όχι επειδή οι φορείς του ανήκαν σε κάποια κατώτερη φυλή, αλλά διότι εξέφραζε μια κατώτερη μορφή οργάνωσης των κοινών. Όλα αυτά μάλιστα την στιγμή που η jazz γεννήθηκε στις βαμβακοφυτείες του αμερικανικού Νότου, ως η μοναδική και πλέον γνήσια έκφραση καταπιεσμένων και εκπατρισμένων σκλάβων.

Antismoke tax relief, a good idea?

Καθώς η συζήτηση για την απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους μεταφέρεται σταδιακά και στην Ελλάδα, παρατηρώ τους μετέχοντες στο δημόσιο διάλογο να χωρίζονται σε όσους υποστηρίζουν την απαρέγκλιτη εφαρμογή του μέτρου και σε εκείνους, οι οποίοι εκτιμούν πως η απαγόρευση θα δημιουργήσει δυσανάλογες στρεβλώσεις στην αγορά, περιορίζοντας υπέρμετρα την οικονομική ελευθερία.

Η εκατέρωθεν έκθεση επιχειρημάτων παρουσιάζει αξιόλογα σημεία, αντιμετωπίζει όμως τη δυνατότητα δημόσιας παρέμβασης μονολιθικά και δυστυχώς μόνο στα πλαίσια της κατασταλτικής της λειτουργίας.

Στην περίπτωση καπνίσματος σε χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας η αγορά δείχνει  απρόθυμη να αυτορρυθμιστεί, ενώ η κυρίαρχη καπνιστική κουλτούρα επηρεάζει αρνητικά το επίπεδο υγιούς διαβίωσης και απρόσκοπτης κοινωνικοποίησης ευπαθών ομάδων του πληθυσμού. Και η επιβολή ενός μέτρου αστυνόμευσης είναι μάλλον πιθανό να καταλήξει στον στιγματισμό ως γραφικών, όσων επιδιώξουν την εφαρμογή του νόμου. Παραβλέπεται όμως το γεγονός πως πέρα από την καταστολή ο κρατικός μηχανισμός διαθέτει και εναλλακτικές μεθόδους ρύθμισης της δημόσιας σφαίρας.

Εν προκειμένω μία μέθοδος μπορεί να αντληθεί από τον συγγενή χώρο προστασίας του περιβάλλοντος. Ως τρίτης γενιάς, τα περιβαλλοντικά δικαιώματα περικλείουν ευρεία εννοία και την προστασία της δημόσιας υγείας. Συγκεκριμένα η φιλοσοφία του πράσινου φόρου στην αρνητική της διάσταση μπορεί να μεταφερθεί στο επίπεδο προστασίας του καθαρού εισπνεόμενου αέρα σε κλειστούς χώρους συνάθροισης. Όπως συμβαίνει με την αγορά ηλιακού θερμοσίφωνα ή υβριδικού αυτοκινήτου, έτσι και οι no smoking επιχειρήσεις θα μπορούσαν να απολαμβάνουν σημαντικών φοροελαφρύνσεων ως χώροι με μειωμένες αρνητικές εξωτερικότητες προς τους αποδέκτες των υπηρεσιών τους. Η πίεση ελέγχου μεταφέρεται με αυτό τον τρόπο άμεσα από τον καταναλωτή στον επιχειρηματία, η τσέπη του οποίου υπόκειται πρώτη τις όποιες επιπτώσεις μιας υποθετικής απαγόρευσης. Ο επιχειρηματίας θα διαθέτει πλέον πέρα από την ελευθερία επιλογής και ένα σημαντικό κίνητρο να αποτρέψει ο ίδιος το κάπνισμα στον χώρο του και να διασφαλίσει τον καθαρό αέρα πελατών και υπαλλήλων.

Με αυτό το μέτρο εγκαθιδρύεται ενδεχομένως διακριτική μεταχείριση, θεωρώ όμως πως αυτή δικαιολογείται από την προάσπιση και προαγωγή του υπέρτερου αγαθού της δημόσιας υγείας, εντός των περιορισμένων και έλλογων πλαισίων κρατικής λειτουργίας.